BARIŞ SEDEF
Türkiye kuruyemiş sektörü son 10 yıl içindeki performansıyla 6 milyar dolarlık pazar büyüklüğüne ulaştı. Yılda 5 kilogramı bulan tüketim ile Çin’den sonra ikinci büyük pazar oluşu sektörün büyümesine önemli oranda katkı sağlıyor. Bu alanda kuru meyve sektöründeki gücü de devreye girdiğinde önemli ürün çeşidine ulaşan Türk kuruyemiş sektörü, hızlı büyümesini iç pazarın yanı sıra ihracatta da sürdürme şansına sahip.
Sektörün bu yıl en büyük sorununu depremin ardından yaşanan üretim düşüşü olmuşturdu. Yanı sıra kuraklık başta olmak üzere çeşitli nedenlerle oluşan verim düşüşü de sektörü olumsuz etkiledi. Yaşanan gelişmeler rekabetçi fiyat oluşturabilmede sektörü zorlarken, yeni dönemde ihracatta öne çıkabilmesi için yapması gerekenler bulunuyor.
Kanayan yaralardan birisi de plansız üretim EKONOMİ’ye açıklamalarda bulunan sektör temsilcileri, plansız üretimden dolayı birçok firmanın ihracatçı konuma gelemediğine dikkat çekerek, “Eğer arz çok fazla olursa da fiyatlarımız düşük kalıyor. Bu sefer de ürünlerimiz yok pahasına satılıyor. Sektörümüzü dünya pazarında geliştirmek için mutlaka ve mutlaka planlı üretim yapmamız gerekiyor” değerlendirmelerinde bulundu. Özellikle Tarım ve Orman Bakanlığı başta olmak üzere birçok kurumu ve kuruluşun ortak bir paydada hareket etmesi gerektiğine vurgu yapan sektör temsilcisi, böylece Türkiye’nin kuruyemiş endüstrisinde daha etkin olacağına dikkat çekiyor.
İhracatta yüzde 13 düşüş var
Kuruyemiş ihracatının en önemli parametresi olan, Kuru Meyve ve Mamulleri ihracatında 11 aylık verilerde toplamda 1.4 milyar dolarlık ihracat yapılmış durumda. Özellikle miktar bazında çekirdeksiz kuru üzümde yüzde 67, Antep fıstığında yüzde 47, diğer kavrulmuş meyvelerde yüzde 34 ve kuru kayısıda yüzde 18 düşüşler görüldü. Mevcut ürün gruplarındaki gerilemenin ana etmenleri arasında, Kahramanmaraş, Hatay ve Malatya’da meydana gelen depremlerin etkisi oldukça büyük. Yapılan ihracatta ocak-kasım döneminde 2022’nin aynı dönemine göre ise düşüş yüzde 13 dolayında yer alıyor.
Kuru incir, üzüm ve kayısıda birinci, Antep fıstığında üçüncü
Sektörü globalde ele aldığımızda ise beş yıllık ortalamada Antep fıstığı üretiminde lider durumda bulunan ülke 414 bin ton ile ABD. Bu ülkeyi 170 bin tonla İran ve 150 bin ton ile Türkiye takip ediyor. Yaklaşık 75 bin tonluk üretimle Türkiye, kuru incir üretiminde aldığı yüzde 53’lük pay ile dünyada ilk sırada yer alıyor. Kuru kayısıda ise küreselde yüzde 68 pay alan Türkiye, yaklaşık 95 bin tonluk üretim gerçekleştiriyor. Kuru üzüm üretiminde de 290 bin ton ile dünya üretiminde yüzde 22 pay alan Türkiye, bu alanda da en büyük paya sahip.