Veysel AĞDAR
Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) tarafından piyasaya fındık satışının başlamasıyla birlikte, serbest piyasada fındık fiyatında büyük düşüş yaşandı. Serbest piyasada 63 liraya kadar ulaşan fındık fiyatı 58 liraya kadar geriledi. Önceki gün stoklarında bulunan 2021 mahsulü Levant kalite kabuklu fındığın kilosunu 58, 2022 mahsulü Levant ve Giresun kalite kabuklu fındığın kilosunu ise 61 TL’den satacağını açıklayan TMO, fındığı 51- 53 TL’den almıştı. Serbest piyasada şuan Levant kalite fındığın kilosu 60 TL, Giresun kalite fındığın kilosu da 62,5 TL’den işlem görmekte. TMO’nun piyasaya ürün arzını geçen yıl olduğu gibi şubat ortasında beklediklerini vurgulayan sektör temsilcileri bu arzın serbest piyasada fiyatları aşağı çekeceğini kaydettiler. Serbest piyasada 55 TL bandında bir fiyat oluşacağını kaydeden yetkililer üreticinin elinde fazla miktarda ürün bulunmadığını ancak tacirin elinde ürün bulunduğu ifade ettiler.
Piyasa dengelerini bozmaz
İstanbul Fındık ve Mamulleri İhracatçı Birliği (İFMİB) Başkanı Muzaffer Taviloğlu, TMO’nun piyasa şartlarını gözeterek hareket ettiğini belirterek, ilk tepkinin fiyatlara aşağı yönde bir baskı uygulasa da gelecek taleplere göre fiyatların oluşacağını söyledi. TMO’nun satış kararının “ben buradayım” mesajını verdiğini ifade eden Taviloğlu şu görüşü paylaştı: “TMO, depolarındaki 180 bin ton fındığın sadece 28 bin tonunu 7 Şubatta satacak. Piyasa dengelerini bozmayacak bir durum. İhracatçıya ben buradayım dedi. Biz de ihracatçı olarak üzerimize düşen görevi yerine getirerek dış pazarda payımızı artırmak için çalışacağız. Gelen talebe göre fiyatlar tekrar toparlanacaktır.” Taviloğlu, TMO’nun stoklarında bulunan fındığın peyderpey satacağını sözlerine ekledi.
Neden piyasa altında açıkladı
2017’den beri fındık piyasasını regüle etmekle görevlendirilen TMO’nun bugüne kadar uygulamalarının doğruluğunu her ortamda dile getirdiğini kaydeden Ulusal Fındık Konseyi (UFK) Başkanı Hamza Bölük, “Geldiğimiz bugünde; 2017’den günümüze kadar yazılı olmayan bir takvimle piyasa oluşturuldu. En geç Temmuz ayı içinde müdahale alım fiyatı açıklandı, doğru dedik. 3 dolar değerlemesiyle alım yapılacak dendi, doğru dedik. Her yıl Mart ayında günün piyasa fiyatı ya da bir miktar üstünden satım fiyatı açıklandı, doğru dedik. Satışlar kademeli ve aylara bölünerek yapıldı, doğru dedik ve hepsini takdir ederek şükranlarımızı sunduk. Şimdi ne oldu da 1 Şubat’ta daha piyasalar şekillenmeden satış kararı alındı. Velev ki ihtiyaç var, satalım dendi. Peki, neden piyasalar 62-63 TL bandında fiyatlanırken, TMO tarafından 58-61 TL gibi bir fiyatla piyasa altında açıklandı. Bu durumun izaha ihtiyacı vardır” dedi.
Fiyatlar yükseliyordu
TMO’nun piyasaya ürün satmasına anlam veremediklerini kaydeden Ordu Ticaret Borsası Başkanı Ziver Kahraman, “Tabi ki ürün satacaktır. Ancak fındığın kilosu serbest piyasada 65 TL seviyesini görürken piyasaya 61 TL’den arzı yükseliş trendinin önünü kesti” dedi.
Yerinde bir karar spekülatif stoğu engelledi
TMO’nun satış uygulamasının tamamen doğru olduğunu ifade eden Karadeniz Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği eski Başkanı ve sanayicisi Edip Sevinç, “Fiyat ilanından sonra piyasada fi yatların bu derecede geri gelmesi, stokta bekletilen aşırı miktarda fındık olduğunun göstergesi. Bu çevrelerin TMO’nun piyasaya fındık sürmesi karşısında ellerindeki ürünü satamayacakları endişesine kapıldılar. Çünkü daha kimse TMO’dan fındık almamışken, piyasa fi yatlarının gerilemesinin başka türlü izahı olamaz. Elbette, serbest piyasada herkes istediği şekilde davranabilir ve bu onların doğal hakkıdır. Ancak, devlet nasıl ki üreticiyi korumak için taban fi yat vererek alım yapıyor ve belli bir miktarda ürünü piyasadan çekiyorsa, aynı devletin bu defa ihracatın önünü açmak ve fındığın spekülatif stok ürünü haline gelmesini engellemek de görevidir. Bu da o görevin bir ifasıdır. Devletimiz ihracata dayalı bir kalkınma hedefi ni benimsemişken, spekülatif hareketlerle fındık ihraç fi yatının Amerikan Bademinin neredeyse 2 katına kadar yükselmesi birilerine menfaat sağlayabilir ancak ülkemize ve üreticiye fayda sağlamaz.”
7 Şubat’a kadar talep toplayacak
TMO’nun internet sitesinde yer alan açıklamada ” Samsun ve Kocaeli Başmüdürlükleri Stoklarımızda bulunan 2021 yılı mahsulü 20 bin ton levant Trabzon ve Ordu stoklarımızda bulunan 2022 yılı mahsulü 5 bin ton levant kalite kabuklu fındıklar ve Giresun Başmüdürlüğü stoklarında bulunan 2022 yılı mahsulü 3 bin ton Giresun kalite kabuklu fındıklar %50 sağlam iç fındık esasına göre KDV hariç olmak üzere peşin bedel mukabilinde talep toplama yöntemi ile satışa açılmış olup satış fi yatlarımız; 2021 mahsulü Levant kalite kabuklu fındıklar için 58,00 TL/Kg, 2022 mahsulü Levant ve Giresun kalite kabuklu fındıklar için 61,00 TL/ Kg, olarak uygulanacaktır. Numune talep edilmesi halinde KDV dâhil 65,00 TL/Kg fi yattan en az 5 kg olacak şekilde karşılanacaktır. Firmalar talep ettiği ürün miktarına karşılık gelen bedelin %10’unu TMO hesaplarına yatırdıklarına dair dekont ile birlikte 07.02.2023 tarihi mesai bitimine kadar ürün almak istedikleri Başmüdürlüğümüze yazılı olarak müracaatta bulunacaklardır” denildi.
