Kayseri Pancar Ekicileri Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Akay, şeker sektörünü değerlendirdi. Akay,’’2023 yılı şeker pancarı tarihinde en fazla alanda ekimin yapıldığı bir yıl oldu. 3 milyon 700 bin dekar alanda pancar ekimi yapıldığından bahsediliyor. Bu da yaklaşık 23 milyon ton gibi bir rekolteyi ortaya çıkaracaktır” dedi.
Stratejik bir sektör olarak şekerin, sözleşmeli tarım çerçevesinde çiftçinin her türlü ihtiyacının karşılandığı bir uygulamaya sahip olduğuna değinen başkan Hüseyin Akay, TARIM gazetesine yaptığı değerlendirmede, ‘’Şeker pancarı sektöründeki sözleşmeli üretimin başarısından dolayı Tarım ve Orman Bakanlığımız “Sözleşmeli Tarım Uygulaması” kanunu çıkardı. Üretimi yapılan diğer tarım ürünlerinde de sözleşmeli tarıma geçilmesi planlanıyor. Bu düzenleme elbette şeker pancarındaki başarının sonucunda ortaya çıktı. 2023 yılı şeker pancarı tarihinde en fazla alanda ekimin yapıldığı bir yıl oldu. 3 milyon 700 bin dekar alanda pancar ekimi yapıldığından bahsediliyor. Bu da yaklaşık 23 milyon ton gibi bir rekolteyi ortaya çıkaracaktır” dedi.
“Geçen sene üretimin az olduğu bir dönem geçirmiştik ve fiyatlar da bu durumdan etkilenmişti” diyen Akay şu değerlendirmede bulundu: “Maliyetlerdeki artışlardan dolayı pancar fiyatları artmak durumunda kalmıştı, bir önceki yıl 420-425 lira olan fiyat, 1450 liraya gelmişti. Neredeyse 4 katına yakın bir artış olmuştu. Tabii bu çiftçinin fiyat olarak beklentisini karşılamıştı. Çiftçi geçen sene pancardan iyi gelir elde etmişti. Sahada çiftçinin beklentisi haklı olarak daha fazla fiyat alınması yönünde ama piyasanın da kendisine göre dengeleri var. Elbette şeker pancarı maliyetini dikkate alırken şeker fiyatını da dikkate almak gerekiyor. Mesela son 11 yılda şeker pancarının artış oranı yüzde 1400. 2012 ile kıyasladığımız zaman 2023 yılındaki 1855 liralık fiyat yüzde 1400 artışı gerektirmiş ama bu süre içerisinde şeker fiyatındaki artış yüzde 1200 olmuş. Kısaca 11 yılda şeker pancarı 14 kat artarken şekerin 12 kat arttığı görülüyor”.
Pancardaki kar marjı dikkate alındığında bu hesaba finansman maliyetini de ekleyerek değerlendirmek gerektiğine vurgu yapan Kayseri Pancar Ekicileri Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Akay, ’piyasaya ilişkin şu bilgileri paylaştı: “Hesaplamalara göre şu anda çiftçinin dekardan elde ettiği gelir 4 bin 650 lira gibi bir rakama tekabül ediyor. Bu 10 dekarda 46 bin, 100 dekarda 460 bin gibi bir gelire ulaşıyor. Geçen sene 4 bin 650 liralık bu rakam aşağı yukarı 3 bin 650 lira seviyesindeydi. Yani gelir, geçen seneye göre 1000 lira artmış görünüyor. Her sene aynı kar marjını sürdürebilmek de çok kolay değil. Fabrikaların bu manada sıkıntılarının da dikkate alınması lazım. Bu el birliği ile yapılan bir uygulama ve fabrikalar işin hem finansman maliyetine katlanıyor hem de bu konuda personel istihdam ediyor. Süreci sağlıklı ve başarılı bir şekilde yürütmek için çok geniş bir personel kadrosuna ihtiyaç var. Teknik personelin çabaları, gayretleri sonucunda pancardaki şeker oranı yükseliyor, verim artıyor daha kaliteli pancar elde ediliyor. Kalitesi yüksek olan pancar, üretilen şekere olumlu şekilde yansıyor. Sektörü değerlendirirken bütün bunları dikkate almak gerekiyor. Pancarın maliyeti toplam şeker maliyeti içerisinde yüzde 60 seviyesinde. Diğer maliyetlerle ortaya ciddi bir rakam çıkıyor. Şu anda şekerin finansman maliyetini koymadan ton maliyeti 25 bin liraya geliyor. Aslında 27 bin TL/ton satış rakamı, kar edecek bir rakam değil. Finansman maliyetinin ne kadar yükseldiği dikkate alınacak olursa kar edecek bir rakam değil ama piyasadaki dengeler, üretimdeki fazlalık, fabrikaların birbirleri ile rekabeti gibi tüm etkenler dikkate alındığında fiyatlar bu şekilde oluşuyor. Mayıs ayından önce piyasada ikili fiyat söz konusuydu ve bu durum sektöre de zarar veriyordu. Türk Şeker’in fiyatlarının düşüklüğünden dolayı marketlerde şeker temin edilemez duruma gelmişti, ciddi krizler yaşanmıştı. Aynı şekilde sanayi kuruluşları da şeker temin edemez duruma gelmişti. Şeker fiyatları anormal şekilde artmaya başlamıştı. Aslında Türk Şeker’in 15 gün öncesine kadar fiyatlar açısından doğru bir politika uyguladığı kanaati vardı. Böylece piyasadaki pancar maliyeti ile şeker fiyatı arasındaki denge sağlıklı bir zemine oturmuştu. Türk noktasına gelmişti. Şu anda şekerin çuval satış oranı 1350 lira. Yani tonu 27 bin liradan satılıyor. Şeker pancarı kotası aşağı yukarı 150 bin ton artırılırken pancar şekeri kotası bununla birlikte 2 milyon 837 bin tona çıktı. Her ne kadar üretim bitmeden kesin rakamları ifade etmek mümkün olmasa da bu sene 3 milyon tonun üzerinde bir şeker üretimi bekleniyor. Böyle olsa bile dahilde işleme rejimi çerçevesinde Türkiye’de yaklaşık 250- 300 bin ton şeker kullanılıyor. Dolayısıyla dahilde işleme kuruluşlarının da şeker ihtiyacını sektörün karşılaması gerekir’’ değerlendirmesinde bulundu.
ŞEKERDE İHRACATTA AÇILMALI
Şeker üretiminde ihracatın önünün de açılmasının gerekliliğine değinen Kayseri Pancar Ekicileri Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Akay, bu konuda görüşlerini de şöyle ifade etti: “İhracat şu anda yasak ama aslında ihracatın da açılması gerekir. Fabrikalar fazla üretimleri olduğu takdirde illa dahilde işleme rejimi çerçevesi içinde ihtiyacı olan firmaların ihtiyaçlarını karşılamak zorunda kalmamalılar. Yurt dışında da Türkiye’den şeker ithal etmek isteyen kuruluşlar bulunuyor. Kayseri Şeker, 2021 yılında bunu çok başarılı bir biçimde yaptı. Londra borsası üzerinden ilk defa şeker ihracatını gerçekleştirdi. Aslında şeker sektörünün gelişmesi için de işin bu noktaya evrilmesi gerekiyor. Yani sadece yurt içinde şeker ihtiyacını karşılamak değil de sektörü dünya ile rekabet edecek seviyeye getirmek ve ihracatı da başarabilmek… Bu sayede ülkemizin döviz ihtiyacına da katkı sağlanmış olur.’’
KAYSERİ ŞEKER MALİYETLERİ DÜŞÜRÜYOR
Kayseri Şeker’in şeker kotası arttığına, bu çerçevede sulama sahalarına göre yeni ekim alanları belirlendiğini ifade eden Kayseri Pancar Ekicileri Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Akay, “Aslında çiftçi şeker pancarından ciddi bir şekilde gelir elde ediyor, şeker pancarı ekmek istiyor ama su konusunu iyi yönetmek gerekiyor. Belki havza bazlı üretimin bu manada önemli hale gelmesi söz konusu olabilir. Kayseri Şeker, su konusunda da gereken tedbirleri kendi alanında almaya çalışıyor. Damla sulama sistemini geliştirmeye çalışıyor. Bu sayede kullanılan suyun %50 azalmasını ve pancardaki su maliyetinin düşürülmesini; maliyetleri düşürerek de hiç olmazsa çiftçinin gelirini artırmayı amaçlıyor. Çünkü stratejik olarak önemli olan şeker pancarı ekiminin sürdürülebilirliğini sağlayabilmek, gıda sürekliliği için de oldukça elzem bir husustur” diye konuştu.
