KPMG Türkiye M&A ve 212 iş birliğiyle, Türkiye’deki girişim sermayesi piyasasının temel eğilimleri, fırsatları ve zorlukları ortaya koymak amacıyla hazırlanan “Türkiye Startup Yatırımları” raporunun 2024 yılı sonuçları açıklandı. Buna göre, 2024 yılında Türkiye’deki startup yatırımlarında hem işlem sayısında hem de işlem hacminde önemli bir artış kaydedildi. 2023’te 297 olan toplam işlem sayısı, 2024’te 331’e yükselirken, açıklanan işlem hacmiyse 497 milyon dolardan 2,6 milyar dolara çıktı.
Küresel startup ekosistemi ise, son 7 yılın en düşük seviyesine gerileyen işlem sayısındaki hafif düşüşe rağmen, yatırımlardaki artışla 2024 yılında dayanıklı bir seyir izledi. Küresel çapta işlem sayısı yaklaşık yüzde 6’lık bir düşüşle 35.685’e gerilese de işlem hacmi bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 7 artarak 368,3 milyar dolara ulaştı. 2024 yılında startup dünyası; yapay zekâ, savunma teknolojileri, sağlık ve biyoteknoloji, siber güvenlik ve alternatif enerji gibi yükseliş trendindeki sektörlerin yanı sıra, jeopolitik gerilimler, enflasyon ve faiz oranlarına ilişkin artan endişelerle değerleme ve çıkış stratejilerindeki zorluklar tarafından şekillendi.
KPMG Türkiye M&A Danışmanlık Hizmetleri, Şirket Ortağı Özge İlhan Acar yaptığı değerlendirmede “2024 yılı, global ölçekte büyümenin yavaşladığı bir dönem oldu. ABD’deki başkanlık seçimleri, devam eden Rusya-Ukrayna savaşı ve Orta Doğu’daki jeopolitik gerginlikler, küresel piyasalarda belirsizliğe yol açarak yatırımcıların temkinli hareket etmelerine neden oldu. Bu doğrultuda, Türkiye girişim ekosistemi global trendlerle paralel bir trend izleyerek artış gösterse de Türkiye’deki artış oranı globale kıyasla rekor seviyede gerçekleşti” dedi.
Geçen yıl, toplam işlem hacminin bir önceki yıla kıyasla yaklaşık 2,1 milyar dolar artış göstererek 2,6 milyar dolara çıktığını kaydeden Acar “Bu artışın önemli nedenlerinden biri Hepsiburada’nın 1,1 milyar dolar rekor bedelle Kazakistan menşeili Kaspi.kz’ye satılması olsa da bu işlem hariç bakıldığındaki artış da azımsanacak gibi değil çünkü 1 milyar dolar seviyesinde. Ayrıca, Türkiye girişim ekosistemi işlem sayısında da 2023 yılında gerçekleşen 297 işleme kıyasla, 2024 yılında gerçekleşen 331 adet işlemle global ekosisteme kıyasla pozitif ayrıştı” açıklamasını yaptı.
Dönüm noktası oldu
212 Kurucu Ortağı Ali Karabey ise açıklamasında, “2024 yılı, Türkiye startup ekosisteminde önemli bir dönüm noktasıydı. Satın almalar ve ileri aşama yatırımlar, ekosistemin büyüklüğünü ve gelişen dinamizmini gösterdi. İşlem hacmi büyük oranda bu iki alan tarafından şekillendi. Fintech sektörü, işlem sayısında liderliğini sürdürürken, pazaryeri sektörü yatırımcıların ilgisini en fazla çeken alanlardan biri oldu.
Hepsiburada’nın devri, Insider’ın aldığı büyük yatırım ve büyük çaplı yatırım turları, Türkiye’nin potansiyelini daha da pekiştiren önemli gelişmelerdi. Ayrıca, halka arzlar da ekosistemin daha geniş bir yatırımcı kitlesiyle buluşmasını sağladı. Türkiye’nin startup dünyası, küresel fırsatlara daha yakın ve güçlü adımlar atmaya devam ediyor. Bu, ekosistemin büyüme potansiyelini artırıyor ve gelecekte daha geniş bir etki yaratacağına işaret ediyor” dedi.
En büyük pay satın almada
2024 yılında, Türkiye startup ekosistemindeki işlem hacminin büyük bölümünü satın almalar ve ileri aşama yatırımlar oluşturdu. Bu oranlar sırasıyla yüzde 58 ve yüzde 29 olup, toplamda yaratılan hacim yaklaşık 2,3 milyar ABD dolarına ulaştı. İşlem sayısı bakımındansa tohum aşama yatırımları, toplam 280 adetle dikkat çekti.
İşlem sayısına göre fintech sektörü yıl içerisinde gerçekleşen 31 işlemle lider konumda yer aldı. Onu, 28 işlemle biyoteknoloji, 25 işlemle yapay zekâ takip ederken; hizmet olarak yazılım (SaaS), oyun ve sağlık teknolojileri sektörleri de işlem adedi bakımından en aktif diğer dikeyler oldu. İşlem hacmi bakımındansa Hepsiburada işleminin katkısıyla pazaryeri sektörü 1,2 milyar ABD dolarıyla zirvede yer alırken, onu 546 milyon ABD doları işlem hacmiyle SaaS takip etti.
Global şirketler devrede
2024 yılında yatırım yapan global şirketler; Güney Koreli DoubleU Games, İsrail kökenli Moon Active ve Pakistanlı Game District. İşlem hacmi bakımından, Paxie Games’in DoubleU Games’e 67 milyon dolara satışı, Spyke Games’in Moon Active’den almış olduğu 50 milyon dolar tutarındaki erken aşama yatırımı, Grand Games ve Agave Games’in Birleşik Krallık kökenli Balderton Capital liderliğinde global yatırımcılardan sırasıyla almış oldukları 30 milyon ve 18 milyon dolar tutarındaki erken aşama yatırımları dikeyin öne çıkan işlemleri arasında yer alıyor.
Bunun yanı sıra, sektörde 2024 yılında gerçekleşen 20 işlemin 13’üne finansal yatırımcılar liderlik ettiğinden, sektöre dengeli bir sermaye akışı olduğunu ve sektörün yatırımcı evreni nezdinde de cazibesini koruduğunu söylemek mümkün. Türkiye’deki girişimcilik ekosistemi, bugüne kadar gerçekleşen başarılı çıkışlarla yatırımcı ilgisini canlı tutarken, genç yeteneklerin bu alana yönelmesine de katkı sağlıyor.
YURT DIŞINDA HAREKETLİLİK ARTTI
Yurt dışı startup işlemlerinde en büyük işlem, BAE merkezli NEOPAY’in yüzde 65 hissesinin Türk fintech şirketi Dgpays ve Bahreyn merkezli Arcapita Group Holdings tarafından 250 milyon dolar bedelle ortaklaşa satın alınması oldu. Bu işlem, Dgpays’in güçlü bölgesel bir fintech ekosistemi oyuncusu olmasında önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
Diaspora işlemlerindeki en büyük işlemse, Türk girişimci Oğuzhan Atay’ın kurucuları arasında yer aldığı ABD merkezli sağlık teknolojileri girişimi BillionToOne’ın kalabalık bir yatırımcı grubundan aldığı 130 milyon dolar tutarındaki ileri aşama yatırım oldu. BillionToOne’ın bu yatırımla ana hedefi , moleküler teşhislerde kullanılan teknolojileri geliştirerek prenatal tarama ve onkoloji teşhislerini daha doğru, hassas ve erişilebilir hale getirerek sağlık hizmetlerindeki standartları yükseltmek.
