YENER KARADENİZ
Hem içerde hem de dışarıda düşen talebe bağlı olarak tekstil ve hazır giyim sektörlerinde gerileyen talep, dış ticaret dengesine de yansıdı. Pamuk ipliği ve kumaşında ithalat gerilerken ihracatta ise düşüş yaşandı. En önemli gelişme ise elyaf tarafında meydana geldi. Daha önce net ithalatçı olduğumuz kalemde ibre tersine döndü. İç piyasaya pamuk satmakta zorlanan şirketler ihracata yöneldi. 2019’da 152 milyon dolar olan pamuk elyafı ihracatı bu yılın ocak-ekim döneminde yüzde 200’e yakın artışla 439 milyon dolara yükseldi. Böylece 10 aylık pamuk elyafı ihracatı tüm zamanların yıllık rakamlarını bile geride bıraktı. Geçen sene ilk kez 3 milyar dolar sınırını aşan ithalat ise 1,4 milyar dolara kadar geriledi. 2,7 milyar dolar olan pamuk elyafı dış ticaret açığı da bu yıl ekim ayı itibariyle 1 milyar dolara geriledi.
Tüketim 600 bin ton düştü
Tekstil ve Hazır Giyim sanayilerinin 2022’de verdiği 18 milyar dolara yakın cari fazlanın yarısı pamuktan sağlanmıştı. Geçen yıl yaşanan deprem felaketi ile pamuk tüketiminin yüzde 35’ini gerçekleştiren Kahramanmaraş tekstil sanayinin yara alması, başta ana pazar Avrupa Birliği olmak üzere dünyadaki durgunluk ve içeride de yavaşlayan tüketim, pamuk arzını şişirdi. Yeni sezona devreden 300 bin ton pamuk ile giren sektörde 700 bin ton da yeni mahsul elde edildi. Ulusal Pamuk Konseyi Başkanı Bertan Balçık, “Türkiye’de sanayide kullandığımız lif pamuk tüketimi 1.8 milyon tondan 1.2 milyon tona geriledi. Talep yetersizliği Türkiye’deki pamuk fiyatının yüzde 30 daha ucuz fiyattan işlem görmesine yol açtı. Bu da dış pazarların dikkatini çekti ve ihracat hızlandı. Bu üreticiler açısından olumlu ancak bu seneye özel bir gelişme. İhracat bu yıl üreticileri can simidi oldu. Tekstil sektöründe kapasite artışları ile birlikte bu dengenin eski düzenine geri döneceğini düşünüyoruz” dedi.
Ekim alanı 60 bin hektar düştü
Balçık, ihracatın hızlanması ile birlikte fiyat farkının da yüzde 15’e gerilediğini belirterek, “Türk pamuğu hala dünyadaki en ucuz pamuk olma özelliğini koruyor” ifadelerini kullandı. Peki bu durum pamuk ekim alanlarını nasıl etkileyecek? Balçık, o konuda ise şu bilgileri paylaştı: “Bundan sonraki dönemlerde üretim alanlarında bir miktar daha daralma bekliyoruz. 2022’de 550 bin hektar olan ekim alanı 2023’te 430 bin hektara düşmüştü. Biz bunun bu sene 370 bin hektara kadar gerilemesini bekliyoruz.” Öte yandan sektörde lif pamuk ithalatı da hızını düşürse de devam ediyor. Balçık, bunun daha önceden yapılan ithalat bağlantılarından kaynaklandığını belirterek, “Bunlar hali hazırda ülkemize geliyor. Bizim takip edebildiğimiz kadarıyla temmuz-ağustosa kadar bağlantılar devam etti. Eylül ile birlikte çok fazla ithalat yapılmadı. Yapılanlar da sürdürülebilir, özel sertifikalı markalı pamuklar. O zaten bir şekilde devam eder. Bizim kendi eksiğimiz o bir yerde. Ülke olarak bizim BCI, GDO’suz ya da organik pamuklara geçmemiz lazım” ifadelerini kullandı.
ELYAF İTHALATINDA 10 AYLIK DÜŞÜŞ HIZI YÜZDE 40’I AŞTI
Elyaf, iplik ve mensucat gibi pamuklu ürünler dış ticarette 52 fasılda gruplanıyor. Söz konusu fasılda yer alan ana grupların hemen hemen hepsinin ihracatında düşüş yaşanırken sadece pamuk elyafının ihracatında artış yaşanması dikkat çekiyor. Örneğin pamuk ipliği ihracatı bu yılın ocakekim döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 36 gerileme ile 363 milyon dolara düşerken yine aynı şekilde pamuklu mensucat ihracatı ise yüzde 14 gerileyerek 709 milyon dolara düştü. Tek artış pamuk elyafında görüldü. 52 fasıla genel olarak bakıldığında ise ekim ayı itibari ile ihracat geçen yılın aynı döneminde göre yüzde 10 düşüşle 1 milyar 715 milyon dolara gerilerken ithalat ise yüzde 42 gerileme ile 4 milyar 260 milyon dolara düştü.
