İMAM GÜNEŞ
Geçen yıl 236 milyon dolarlık ihracata imza atan deri konfeksiyon sektörü, bu yılın 11 aylık döneminde ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2 artışla 224 milyon dolara ulaştı. Değer bazındaki artışa karşın sektör temsilcileri siparişlerde düşüş olduğunu yani miktar bazındaki düşüşlerin ilerleyen ayların etkisini hissettireceğini söylediler.
İhracatın neredeyse yarısını yılda iki kez Türkiye Deri Konfeksiyoncuları Derneği’nce (TDKD) Antalya’da düzenlenen Leather&- Fur Fashion Show Fuarı’ndaki satışlardan elde ettiklerini vurgulayan sektör temsilcilerini siparişlerdeki azalma tedirgin etti. Sektör temsilcilerince sipariş düşüşünde dünya genelindeki talep daralması baş faktör olurken, yüksek işçilik maliyetleri ve uzayan vadeler nedeniyle nakit akışının yönetilememesinin de üretimi olumsuz etkilediğine değinildi. Geleceğe ilişkin tedirginlikte ise en önemli kriter yine işçilik oldu. Eleman bulamama sorunu yaşayan sektör, diğer yandan başka sektörlere kıyasla daha yüksek işçilik giderlerine sahip olduğu için asgari ücrete gelecek zam sonrası kurun aynı seviyede yükselmeyeceğini düşünerek fiyatlara nasıl zam yapacağını düşünüyor. Mevcut şartlarda karların feragat ettiklerini söyleyen sektör temsilcileri, zam sonrasında artan maliyetleri karşılamakta zorlanacaklarını, fiyatlara zam yaparlarsa müşterinin kabul etmeyeceğini söylüyor.
“Rekabet edebilmek için kârımızdan feragat ediyoruz”
Sektörün üretim maliyeti içinde işçilik ve enerji payının yüzde 60’a ulaştığını söyleyen İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMİB) Yönetim Kurulu Üyesi ve Eski TDKD Başkanı Gürkan Gözmen, şu açıklamaları yaptı; “Bu nedenle pazarlarımızı kaybetmeye başladık. Antalya başta olmak üzere Güney Bölgesi ve bavul ticaretinde ihracatımız yüzde 50 düştü. Pakistan, Hindistan, Çin, Endonezya ciddi rakiplerimiz. Fiyat avantajları var. Rekabet edebilmek için tamamen karımızdan feragat ettik. Asgari ücrete yapılacak zam ile durum daha kötü olur. Dolar kuru da asgari ücrete yapılacak zam oranında artacaksa asgari ücrete yüzde 100 zam yapılması bile bizim için problem değil. Bu dönemde nakit akışını yönetmekte zorlandığımız için işletme kredisine ulaşmamız lazım ancak finansmana erişemiyoruz. Eximbank kredilerinin faizi bile şu an çok yüksek bizim için. Çünkü karlılık kalmadı. Yüzde 55-60 kâr yapsak sorun olmaz. Bu faizleri karşılayamayız.”
İşçilik maliyeti bir üründe 90 doları buluyor
Sektörün yılda iki kez yapılan fuarla döndüğünü dile getiren TDKD Başkan Yardımcısı Şenol Ayvaz da, “Dünyanın tamamında durgunluk var. Çin bizi perişan etti. İnanılmaz bir fiyatla pazara çıktılar. Bu fiyatlarla yarışma şansımız yok. Yaptığımız ürünler çok değişti. Tasarım ve üretimde İtalya’yı geçtik, onlara bile ürün satıyoruz. Ancak bugünkü maliyetler karı azaltıyor. Çok yüksek işçilik maliyetimiz var. İtalya da işçilik ücretleri nedeniyle benzer problemler yaşayınca sektör bitti. Bizim de durumumuz zor” dedi. TKDK’nin eski başkanlarından Perre Leather firmasının sahibi Mehmet Ali Dinç de, iş olsun veya olmasın kadroyu 12 ay tuttuklarını söyledi. Dinç şöyle devam etti; “İç piyasa iyi gidiyordu, şimdi burada da zorlanacağız. İşçilik maliyetleri çok fazla. Bir üründe 90 doları buluyor. 10 ülkeye ihracat yapıyoruz. Kur istediğimiz artışı yapamadı. Kur en az 36-37 TL olmalı ki kayıplarımızı telafi edelim. Şu an en iyi satış yaptığımız ülke Ukrayna. Türkiye’ye gelip bizden alıyorlar. ABD pazarı da çok aktif.”
Suni derinin piyasası 1 milyar dolara yaklaştı
Türkiye’de son yıllarda vegan, çevreci ürün kullanımına ilgi arttı. Ancak özellikle deri sektöründe kullanılan ürünler için deri konfeksiyon sektörünün temsilcileri uyarıda bulunuyor. TDKD Başkan Yardımcısı Şenol Ayvaz, “Türkiye’de vegan deri denilerek satılan suni deri miktarı 2 milyon adede ulaştı. Bazıları yüzde 100 sıfır deri söylemi ile satılıyor. Bu ürünlerinin piyasa değeri 1 milyar dolara yakın. Maalesef vegan da değil kimyasal ürünler. Aslında daha zararlı” dedi.
