Aysel YÜCEL
Hamas güçleri ile İsrail arasındaki savaş hali nedeniyle Doğu Akdeniz’de seyir yapan gemilerde güvenlik en üst düzey olan ‘seviye 3’e çıkarılırken, dev yolcu gemileri de rotalarını yeniden oluşturuyor. Kruvaziyer operatörleri gemileri İsrail’den, özellikle de Aşdod limanından uzaklaştırmaya başladı. Bu gemilerin önemli bir kısmı İsrail limanları yerine rotayı Türkiye’ye çevirirken, bazıları ise Mısır ve Kıbrıs’a yöneldi.
“Uzun vadede dezavantaj yaratabilir”
İMEAK Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Öztürk, konuyla ilgili EKONOMİ’ye açıklamalarda bulundu. İsrail’in Hayfa ve Aşdod limanlarına uğraklarını iptal eden kruvaziyer hatlarının bazılarının Bodrum sonrasında Marmaris ve Alanya uğraklar oluşturduğunu söyledi. Öte yandan Öztürk, kısa vadede Türkiye’nin lehine görünen bu rota değişiminin uzun dönemde dezavantaj yaratabileceğine dikkat çekerek, “Bölgedeki gerilim devam ettiği sürece gelecek sezon Doğu Akdeniz uğrakları azalacaktır” dedi.
Edinilen bilgiye göre, Celebrity Cruises’un 130.800 GT’lik yolcu gemisi Celebrity Apex, savaşın patladığı sırada İsrail’in Aşdod Limanı’na uğramak üzereydi. Ancak gemi güvenlik endişeleri nedeniyle dev gemi yön değiştirerek pazar günü Kıbrıs’ın Limasol kentine yanaştı. Celebrity Apex yolculuğuna devam ettiğinde doğrudan Mısır’a gidecek. Benzer şekilde, Holland America Line’ın 99.900 GT’lik yolcu gemisi Nieuw Statendam’ın da geçen pazartesi günü Aşdod’a planlanan seferinden vazgeçerek Türkiye’nin Alanya limanına doğru yola çıktı.
Kruvaziyer sektörü web sitesi cruisehive.com’a göre, güvenlik endişelerinin önümüzdeki birkaç gün içinde İsrail’e uğraması planlanan diğer birçok yolcu gemisinin rota değişikliğine yol açması bekleniyor. Bunlar arasında Royal Caribbean, Norveç Cruise Lines, TUI Cruises ve MSC Cruises gibi büyük kruvaziyer operatörleri tarafından işletilen gemiler yer alıyor. Bazı kruvaziyer hatları hala İsrail’in kuzeyindeki popüler bir liman kenti olan ve bu nedenle Güney’deki acil tehlikeden uzak tutulan Hayfa’ya uğruyor.
Bazı kruvaziyer şirketleri İsrail limanlarına gelecek seferler hakkında kamuoyuna açıklamalarda bulundu. TUI Cruises, web sitesinde yayınlanan bir açıklamada, gelişmeleri izlediğini ve sahadaki durumun istikrara kavuşmaması halinde, 98.900 GT’lik yolcu gemisi Mein Schiff 5’i için Ashdod ve Hayfa’daki seferlerini iptal etmek zorunda kalabileceğini söyledi. Seferlerin bu hafta sonuna doğru yapılması planlanıyordu. Travel Weekly’nin haberine göre Celestyal, ihtiyati tedbir olarak Kasım ayı sonuna kadar tüm İsrail liman seferlerini iptal etti.
Diğer yandan, NorthStandard P&I Club temsilcileri, bölge limanlarına yönelik son durumu şöyle aktardı: “Aşdod Limanı ‘acil durum modunda’ çalışıyor. İsrail’in Hayfa Limanı faaliyetlerine devam ediyor. Çoğunlukla tankerlerin kullandığı Aşkelon Limanı çalışmıyor. Ağırlıklı olarak dökme yüklerin uğrak yeri olan Hadera Limanı çalışıyor. İsrail Donanması, Aşdod ve Aşkelon limanlarının çevresindeki ve yakınındaki tüm bölgelerdeki tüm deniz trafiğini kontrol ediyor.”
Gemilerde güvenlik 3. seviyeye çıkarıldı
Ticari taşımaların yüzde 90’ından fazlasının denizyoluyla gerçekleştiği Doğu Akdeniz’de güvenlik endişeleri artarken, birçok ülke bölgede seyir yapan gemilerde güvenliği maksimuma çıkarmak için harekete geçti. Türkiye’nin Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı da İsrail-Filistin gerginliğine ilişkin, İsrail limanlarına uğrayacak ve bu limanların açıklarında seyir yapacak Türk bayraklı gemilerin güvenlik seviyesinin 3’e çıkartıldığını açıkladı. Sürecin takip edildiği bilgisi de verildi. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verildi: “İsrail ve Filistin’de son zamanlarda yaşanan iç karışıklıklar ve güncel gelişmeler dikkate alınarak, Uluslararası Gemi ve Liman Tesisi Güvenlik Kodu Uygulama Yönetmeliği gereği Türk bayraklı gemilerimizin olası güvenlik tehditlerine karşı hazırlıklı olabilmesi, limanda bulundukları süre zarfında gerekli tedbirleri alabilmeleri, bu gemilerimizin erken safhada uyarılabilmesi maksadıyla İsrail ve Filistin limanları ve bu limanların açıklarında seyir yapacak Türk bayraklı gemilerin ISPS Kod Güvenlik Seviyesi’nin 09 Ekim 2023 tarihi itibariyle 3 (Üç)’e çıkartılmış olduğu bildirilmektedir.” Güvenlik seviyeleri üçe ayrılıyor: Güvenlik seviyesi 1; gemiler ve liman tesislerinin normal faaliyetlerini yürüttüğü güvenlik seviyesi olurken, güvenlik seviyesi 2; artan bir güvenlik olayı riski olduğu sürece, uygulanan seviyeyi kapsıyor. Güvenlik seviyesi 3; olağanüstü, olası veya yakında olacak bir güvenlik olayı riskinin olduğu zaman süresince uygulanan seviyeyi oluşturuyor.
“İsrail’in transit yükleri, limanlarımızda sıkıntı yaratabilir”
Türkiye Liman İşletmecileri Derneği (TÜRKLİM) Başkanı Aydın Erdemir, önceki gün EKONOMİ’ye yaptığı açıklamada bölgedeki savaş ortamı nedeniyle Asya-Avrupa hattındaki aktarma limanlarından biri olan Hayfa’nın yüklerinin bir kısmının Türkiye limanlarına kayabileceğini belirtmişti. Erdemir, dün bir başka konuya dikkat çekerek, İsrail’e Türkiye üzerinden giden transit yüklerin ise limanlarda sıkıntı yaratabileceğine işaret etti. Erdemir, “Türkiye’ye gelen gemilerden İsrail’e gidecek konteyner varsa gidemeyeceği için limanlarda mallar kalır ve sahalarda ciddi sıkışıklık yaratır. Yani İsrail’e Asya’dan gelen konteyner gemileri İsrail’de tahliye edemez bir kısmı Türkiye’de tahliye edilmesini isterse bu demek ki konteynerler limanlarda uzun süreler kalır. Buradan İsrail’e karayoluyla gidemeyeceğine göre, bir yığılma yaşanabilir. Bu nedenle bu işin götürüsü getirisinden fazla olabilir” açıklamasını yaptı.
