Türkiye Liman İşletmecileri Derneği (TÜRKLİM) Başkanı Aydın Erdemir, 12. Kalkınma Planı’nın (2024-2028), 1 Kasım 2023 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdiğini hatırlatarak, TÜRKLİM olarak 12. Kalkınma Planı çalışmalarının Denizyolu Ulaştırması Komisyonu’na aktif olarak katıldıklarını söyledi. Erdemir, bu kapsamda limancılık sektörüyle ilgili beklentilerini ve hedeflerini dile getirdiklerini, devamında da komisyona verdikleri raporlarla tüm görüşlerini ilettiklerini belirtti. Erdemir, 12. Kalkınma Planı’nda yer alan denizyolu ulaştırması ve limanlarla ilgili hedeflerin hayata geçirilmesine katkı vererek, takipçisi olacaklarını söyledi.
Demiryolu bağlantısı öncelik olacak
Onaylanan plana baktığımızda limancılık sektörünün beklentileri içinde olan bazı önemli konular yer aldığını ifade eden Erdemir, “Özellikle son derece önemsediğimiz konu olan limanlara demiryolu bağlantılarının tamamlanmasıyla ilgili hedeflerle birlikte Endüstri Bölgeleri, Organize Sanayi Bölgeleri (OSB), Serbest Bölgeler ve Özel Yatırım Yerleri’nin, tedarik zincirine uygun, çevreye duyarlı ve sürdürülebilir şekilde dış ticarette lojistik, demiryolu ve liman bağlantılarının yapılması gibi çok önemli konular plana alındı. Ayrıca yük ve yolcu taşımacılığında demiryolu payının artırılmasıyla kombine taşımacılık imkânlarının geliştirilmesine yönelik öncelikle deyönetvam eden demiryolu projelerinin tamamlanacağı, OSB’ler, limanlar ve maden ocakları gibi önemli yük merkezlerinin demiryolu bağlantılarının hayata geçirileceği hedefi de son derece önem arz ediyor” diye konuştu. Yine ulaştırma ve lojistik sektöründe çevresel etkilerin ve maliyetlerin en aza indirilmesiyle enerji verimliliğinin artırılması amacıyla demiryolu ve denizyolu taşımacılığına öncelik verilmesi, alternatif finansman yöntemlerinin geliştirilmesiyle güvenli, kesintisiz, etkin, bütüncül ve sürdürülebilir ulaştırma ağı ve lojistik merkezlerin tesis edilmesi konusunun limanlarımız açısından son derede önemli olduğunu belirten Erdemir, “Plan hem teknoloji ve dijitalleşme hem de yeşil dönüşüm ile sürdürülebilirlik için önemli başlıklar taşıyor” dedi.
Talepler gündemde tutulmaya devam edecek
Geçmiş 10 yılda geride kalan 10. ve 11. planlarda yer almasına rağmen hiçbir çalışma yapılmayan ‘liman yönetim modeli’nin maalesef bu planda yer almadığını dile getiren Erdemir, konuyla ilgili şunları kaydetti: “Komisyon çalışmalarında en fazla konuşulan konu olmasına rağmen plana alınmamasının olumlu olmadığını öngörüyoruz. Türkiye’nin 2050 ya da 2053 hedeflerinde toplam yükte 1,3 milyar ton, konteynerde de 41,5-42 milyon TEU yük hedefi olduğu değerlendirildiğinde Türk limancılığına uygun bir liman yönetim modelini hayata geçirmeden ya da körfezler ya da liman kümelenme alanları bazında limanlarımızı bir yönetim modeli altında toplamadan hem liman sayılarında hem de kapasite kullanımında gelecekte çok daha büyük sıkıntıların yaşanabileceğini geçmiş deneyimlerimiz de bize gösteriyor. Liman kapasitelerin optimize edilerek kaynakların ortak ve aynı hedefler doğrultusunda kullanılması, başta limanlarımızın kullanma sürelerinin uzatılması ile mevcut limanlarda kapasite artışlarıyla yeni liman yatırımlar olmak üzere 2050 hedeflerini uygun bir liman yönetim modeli ile çözebileceğimize inanıyoruz. Dünyada hemen hemen denizcilikte ve limancılıkta gelişmiş tüm ülkeler kendi durumlarına uygun bir liman yönetim modeliyle limanlarını planlayarak geliştiriyorlar. Burada kamu kaynakları, devlet teşvikleri ve destekleri büyük bir rol oynuyor. Türkiye’nin de ikinci yüzyıla doğru ve uygun bir liman yönetim modeliyle girmesinin önemini her platforma dile getiriyoruz. Önümüzdeki yıl bu konuda daha detaylı çalışmalar yapacağız.” Kıyı tesislerinin geri sahalarının geliştirilmesiyle limanların ölçek ekonomisinden azami faydalanacak şekilde bütüncül kıyı planlamalarına uygun olarak hayata geçirilmesinin sağlanması ve uluslararası modlar arası taşıma koridorlarıyla limanların bağlantılarının güçlendirilmesi konusunun da limanlar için önemli olduğuna dikkat çeken Erdemir, “Yıllardır dile getirdiğimiz bir konu olması açısından Aliağa, İskenderun, İzmit, Gemlik gibi limanlarımızın kümelendiği körfezlerdeki liman geri sahalarının bugünden gelecek lojistik ihtiyaçlara göre projelendirilerek düzenlenmesi konusunu çok daha fazla konuşmamız ve takip etmemiz gerekecek” diye konuştu.
Çok modlu lojistik merkezlere ihtiyaç var
Bu planda öne çıkan diğer bir konu da son yıllarda küresel rekabetin de ortaya çıkardığı ulaştırma koridorlarında Türkiye’nin etkinliği ve payının artırması amacıyla yazılanlar olduğunu belirten Erdemir, şöyle konuştu: “Bunu olumlu görüyoruz. Küresel tedarik zincirinin sürdürülebilirliğinin sağlanması için ülkemizin içinde bulunduğu ulaştırma koridorlarının etkinliğini ve çeşitliliğini artırma çalışmalarına devam edileceği, Türkiye’nin denizcilikte bölgesel ve kıtasal anlamda aktarma merkezi olmasını teminen ülkemizdeki kıyı tesislerinin geliştirileceği, mevcut ve yapımı devam eden lojistik merkezlerinin yük elleçleme kapasitesi ve standartlarının yükseltilerek yeni lojistik merkezler çok modlu taşımacılığa uygun yük koridorlarının planlanacağı önemli. Bunları yapamazsak Türkiye’yi vazgeçilmez bir ulaştırma koridoru haline getiremeyiz. Bunun için de başta demiryolları, limanlar ve çok modlu taşımacılığa hizmet edecek lojistik merkezleri inşa etmeliyiz.” Erdemir, her ne kadar plana girmemiş olsa da TÜRKLİM olarak uzun yıllardan bu yana tespit ettikleri ve her platformda dile getirdikleri, ayrıca da 12. Kalkınma Planı’mda yer almayan konuları da dile getirmeye devam edeceklerini vurgulayarak, “Fakat plana girenlerle ilgili olarak ise diğer sektörel kuruluşlarla birlikte ülkemizin yararına olan tüm konularda hızlı ve etkin eylem ile aksiyon planlarının hayata geçirilmesini takip edeceğiz. Ayrıca bu hedeflerin planlanması ve projelendirilmesi aşamasında ilgili kamu kuruluşlarımızın sektörel kuruluşlarla ile paydaşlarla koordinasyon içinde olmasını da talep edeceğiz. Çünkü plan hedeflerini ancak ve ancak tüm deneyimlerimizi, birikimlerimizi, güçlerimizi ve kaynaklarımızı harekete geçirerek hayata geçirebiliriz” açıklamasını yaptı.
Ülke önceliklerine uygun yeni koridorlar geliştirilecek
12. Kalınma Planı’nda limancılık sektörünü ilgilendiren önemli hedeflerin bazıları şöyle:
- Türkiye’nin dünya konteyner taşımacılığında önemli bir transit merkez olarak limanlarda elleçlenen toplam konteyner 49 milyon TEU seviyesine çıkarılacak ve Türk deniz ticaret filosu geliştirilerek dijitalleşme ve enerji verimliliği temelinde yeşil limanların sayısı artırılacak.
- Lojistik Ana Planı dâhilinde, Türkiye’nin yakın coğrafyasında ve bölgesinde etkin lojistik üs olma hedefi doğrultusunda, lojistik altyapıları güçlendirilecek, ulaşım ağları genişletilecek..
- Endüstri bölgeleri, organize sanayi bölgeleri (OSB), serbest bölgeler ve özel yatırım yerlerinin, tedarik zincirine uygun, çevreye duyarlı ve sürdürülebilir şekilde dış ticarette lojistik, demiryolu ve liman bağlantıları güçlendirilecektir.
- Ülke önceliklerimize uygun yeni koridorlar oluşturulacak. n Doğu Akdeniz bölgesinde Ortadoğu ve Orta Asya ülkelerinin çıkış kapısı olacak, transit yük odaklı, bölgenin gelişmesine ve ihracatın artırılmasına katkı sağlayacak bir ana liman inşa edilecek..
- Kıyı tesislerinin geri sahaları geliştirilecek.
