Artan inşaat ve finansman maliyetleri nedeni ile durma noktasına gelen AVM yatırımları, yatırım fonlarının etkisiyle yeniden hareketlendi. Biri satın alma olmak üzere portföyüne 3 AVM eklemeye hazırlanan İsra Holding, önümüzdeki dönem yeni satın almalar ile söz konusu alanda büyümeye devam edecek. İsra Holding Yönetim Kurulu Başkanı Abdurrahim Tavlı, kar-zarar ortaklığına dayanan ve finansman maliyetini ortadan kaldıran gayrimenkul ve girişim sermayesi gibi yatırım fonları ile AVM’lerin yeniden cazip hale geldiğini belirterek önümüzdeki dönemde 2-3 AVM’yi daha bu yolla portföylerine dahil edeceklerini söyledi. Tavlı, birçok AVM’nin sahipliğinin bu yolla değiştiğini dile getirerek 13 milyar dolar olduğu konuşulan sektör borcunun da yine yatırım fonları vasıtasıyla düşürülebileceğini belirtti.
Selektör yaparak geliyor
2012’de kurulan İsra Holding, başta gayrimenkul geliştirme olmak üzere taahhüt ve inşaat, turizm, enerji ve ticaret gibi birçok farkı sektörde faaliyet gösteriyor. Grup, inşaat ve AVM yatırımlarında V markası ile ilerliyor. AVM yatırımına salgının hemen öncesinde karar verdiklerini anlatan Tavlı, “Biz devletin sunduğu modelleri doğru okuyarak ve bunu sahaya doğru entegre ederek 3-4 yıl önce bu alana girmeye karar verdik. 2014’te mevzuatlarımıza portföy yönetim şirketleri girdi. Bunlara gayrimenkul ve girişim sermayesi yatırım fonları da dahil oldu. Girişim sermayesi yatırım fonunun özelliği kazanırken beraber kazanıyorsunuz, kaybederken de beraber kaybediyorsunuz. 2022 Ekim ayında 60 milyar dolar olan bu yatırım fonlarının büyüklüğü bu yıl aynı dönemde 99 milyar doları geçti. Yatırım fonları selektör yaparak geliyor. 10 sene içinde trilyon dolarlık bir büyüklüğe ulaşacağını tahmin ediyoruz” diye konuştu.
Amorti süresi 300 aya düşüyor
Ancak AVM sektörü 2018’de kirada TL’ye geçiş, pandemi sonrasında ise döviz borçları karşısında eriyen kira gelirleri karşısında cazibesini kaybetmiş, geri dönüş süreleri de 50 yılları aşmıştı. Bu noktada en büyük giderin inşaat ve finansman maliyeti olduğunu ve bunun da fonlar aracılığıyla risk olmaktan çıktığını, yatırımların geri dönüş sürelerinin de 300 aylara kadar gerileyebileceğini anlatan Tavlı, şöyle konuştu: “AVM’ler markaların yayılmalarında ve dünyaya açılmalarında çok önemli bir role sahip. Şu anda perakendeciler AVM yatırımı olmadığı için yeni mağaza açamıyorlar. Öte yandan Körfez’den de çok fazla fon geliyor. Üstelik bu fonlar borsaya gelip iki gün sonra kaçan kaynaklar da değiller. Biz bu yolla son olarak Başakşehir’de bulunan Kayaşehir Palladium’u Ziraat GYO’dan satın aldık. Yeni görüştüğümüz AVM’ler de var. Yeni satın alımlar ile birlikte bu sektörde en hızlı büyüyen yatırımcılardan biri olacağız.”
300 bin metrekareye ulaşacak
Borçlar nedeni ile son dönemde AVM sektöründe el değiştirmeler çok fazla arttığına dikkat çeken Tavlı, “AVM’lerin 13 milyar dolar borcu bulunuyor. Bu fonlar sayesinde 13 milyar dolarlık borç da önemli oranda kapanabilir. Hatta bunu yapanlar da var. Fon AVM’yi alıyor, banka borcunu kapatıyor ve sıfırdan yeni sayfa açıyor. Birçok bankanın, gayrimenkul yatırımın fonunun elinde AVM’ler var. Şimdi sahiplik değişikliğini daha sık göreceğiz” diye konuştu. Tevlı devam eden projeleri konusunda, “Başakşehir’de bulunan V Metroway, 2024’ün ilk yarısında, V Mall AVM de 2025’in ilk yarısında açılacak. Yine Ağrı’da 5 milyar TL’lik bir projemiz bulunuyor. Onun da inşasına önümüzdeki yıl başlayacağız. 3 AVM ile toplamda 300 bin metrekare kiralanabilir alana ulaşacağız” şeklinde konuştu.
Ağrı’ya 5 milyar TL’lik AVM yapıyor
İsra Holding’in Ağrı’da da enerji yatırımları bulunuyor. Bölgede çalışma yaparken bölgenin Bir Kuşak, Bir Yol’dan dolayı ciddi hareketlilik olduğunu gördüklerini belirten Tavlı, “Şimdi bölgede içinde AVM’nin de olduğu bir kompleks yatırımına başlıyoruz. Hedefimiz Doğu ve Güneydoğu Anadolu ev sahipliğinde bölge ülkeleri. Önümüzdeki yıl başlayacağımız projenin yatırım değeri 5 milyar TL civarında olacak. söz konusu yatırımlarla birlikte AVM’lerin İsra Holding portföyü içindeki payının yüzde 20’ye ulaşmasını hedefliyoruz” ifadelerini kullandı
