MURAT KÜÇÜK
Türkiye iklimlendirme sektörü, son yıllarda önemli bir gelişim göstererek hem yerel hem de küresel pazarlarda güçlü bir konuma ulaştı. Türkiye’de faaliyet gösteren birçok global firma ve yerli şirket, önemli yatırımlar yaparak iklimlendirmeye dair ekipmanların neredeyse tamamını üretebilir yetkinliğe erişti. Bu yetkinliğin bir getirisi olarak Türkiye, iklimlendirme sektöründe Avrupa, Orta Doğu ve Afrika (EMEA) bölgesinin en büyük tedarikçisi olmayı başardı. Türkiye iklimlendirme sektörü, 2023 yılını 7.2 milyar dolar ihracat ile tamamladı. Sektörün ihracatı bir önceki yıla göre yüzde 7.3 artış gösterdi. Sektörün ihracatı tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşırken ihracatın ithalatı karşılama oranı ise yüzde 89 oldu. 2023 yılında Almanya, Rusya, Birleşik Krallık, İtalya ve Fransa ihracatın en yüksek olduğu ülkeler olarak kayıtlara geçti.
2024 yılına da güçlü bir giriş yapan Türkiye iklimlendirme sektörü, eylül ayı itibariyle 5.2 milyar dolar ihracata imza attı. İklimlendirme, Türkiye’de en fazla ihracat gerçekleştiren 11’inci sektör unvanına sahip. 2022’de 5.3 dolar olan kilogram başı ihracat tutarı 2023 yılında 6 doları aştı ve sektör katma değerini daha da artırmış oldu. Sektörün toplam ihracatının yüzde 54’ü Avrupa’ya gerçekleşti. Bu güçlü pazarı yüzde 17 ile Bağımsız Devletler Topluluğu izlerken, yüzde 10 ihracat yapılan Orta Doğu ise en güçlü 3’üncü pazar oldu. Farklı bölgelerden iklimlendirme endüstrisi için yatırımlar alan Türkiye, küresel pazardan aldığı payı yüzde 1.5’in üzerine çıkartmayı hedefliyor. Sektörün en büyük pazarı olarak kabul edilen split klima üretiminde Türkiye, 2 milyon rakamına ulaştı.
Sıfır karbon hedefi sektörün Ar-Ge çalışmalarını biçimlendiriyor
Sektörün en büyük ihracat pazarı olan Avrupa’nın karbon emisyonlarını sıfırlamak maksadıyla devreye aldığı bir dizi eylem planı, sektörün Ar-Ge ve inovasyon çalışmalarını biçimlendiriyor. Bu nedenle ihracatçı firmalar; düşük enerji tüketimine sahip, doğaya zarar vermeyen iklimlendirme ekipmanlarına yoğunlaşıyor. Ayrıca, enerji bakımından zengin olmayan Avrupa, son zamanlarda yaşanan siyasi krizlerin de etkisi ile iklimlendirme ekipmanlarında tasarrufl u ürünleri tercih ediyor. Otoriteler; enerji krizi ve doğalgaza olan bağımlılığı azaltma hedefinin ev tipi ısı pompası pazarını büyüteceğini söylüyor.
Sektör, kentsel dönüşüm ve konut arzı ile büyüyecek
Dönemsel olarak yavaşlasa da genel olarak büyüme trendini sürdüren inşaat sektörünün iç pazarda iklimlendirme ekipmanlarına olan talebi artırması bekleniyor. Konut arzı ve kentsel dönüşüm çalışmalarının yanı sıra deprem bölgesinin yeniden inşaasının da talebe yansıyacağı ve sektörü güçlendireceği düşünülüyor. Ayrıca, daha çevreci yapı yönetmeliklerinin zorunlu olması, sektörü besleyen bir diğer kaynak olacak.