SELENAY YAĞCI / İSTANBUL
Kruvaziyer gemilerin yeniden rotalarına giren Türkiye, pandemi sonrasında hızlı toparladı. 2024’ün 11 ayında Türk limanlarına gelen kruvaziyer yolcusu önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 22 artışla 1 milyon 854 bine yükseldi. Sektör, 2025’te bin 800 gemi ile 2,3 milyon yolcu bekliyor.
Dünyada 30 milyon yolcunun seyahat ettiği 2019 en parlak yıl olurken Türkiye 344 gemiyle 300 bin yolcu ağırlamıştı. İstanbul’un yeniden limana kavuşmasıyla ivme arttı. Ulaştırma Bakanlığı verilerine göre 2022’de 993 gemi ile 1 milyonu, 2023’te bin 192 gemi ile 1,5 milyonu aşan yolcu geldi.
Kruvaziyer yolcusu kişi başı 250-1000 Euro arasında harcıyor. Ayrıca liman vergileri, bağlama ücretleri ve kıyı emniyet harçları ödeniyor. Gemiler birçok paydaşa yaklaşık 1 milyar Euro’luk bir katma değer sağlıyor.
En çok gemi yine Kuşadası’na
2024’te en çok yolcu ağırlayan liman Kuşadası olurken, onu İstanbul ve İzmir takip etti. En çok yolcu artışı ise İzmir ve Marmaris’te oldu. Kuşadası 520 gemi ve %5 artışla 818 bin 203, İstanbul 195 gemi ve %8 artışla 426 bin 505, İzmir 61 gemi ve %373 artışla 161 bin 25, Bodrum 97 gemi ve %16 artışla 118 bin 53, Marmaris ise 45 gemi ve %343 artışla 116 bin 873 yolcu ağırladı.
Karadeniz de yeni cazibe merkezi olarak öne çıkmaya başladı. Önceki yılın aynı döneminde iki gemi ve bin 723 yolcunun geldiği Samsun’a geçen yıl 26 gemi ile 25 bin 356 yolcu geldi. Amasra’ya 26 gemi 25 bin 116 yolcu, Trabzon’a 24 gemi 23 bin 319 yolcu, Sinop’a ise 6 gemi 5 bin 373 yolcu getirdi.
Camelot Maritime Yönetim Kurulu Başkanı Emrah Yılmaz Çavuşoğlu, “Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle Karadeniz’de kruvaziyer turizmi durmuştu. Şimdi yeniden düzenlenen seferlerle kruvaziyer turizmi popüler hale geldi. Karadeniz limanları ile Rusya arasında kruvaziyer seferleri düzenliyoruz. Yoğun talep var. Astoria Grande gemimizle bu talebe yanıt veriyoruz. Gelecek yıl seferlerimizi artırarak Akdeniz ve Ege’yi aratmayacak bir potansiyeli Karadeniz’de değerlendirmeyi planlıyoruz” dedi.
Geçen yıl erken rezervasyonlarda yüzde 20’lik artış yaşandığını söyleyen Çavuşoğlu, 2025 hedefl erini şöyle özetledi: “Marmara, Ege ve Karadeniz bölgelerimiz altın çağını yaşıyor. Bu ivmeyi sürdürmek için kapsamlı bir yol haritası belirledik,. Enerji verimliliği yüksek liman altyapı projelerine yatırım yapacak, karbon ayak izini azaltan teknolojilere odaklanacağız.”
“Bodrum’a 121 sefer planlandı”
Dünyanın en büyük kruvaziyer liman işletmecilerinden Global Ports Holding’in (GPH) portföyünde yer alan Bodrum Cruise Port, 2024’te 98 gemi ve 118 bin 83 yolcuya ev sahipliği yaptı. Liman ayrıca 722 feribot seferi ile 138 bin 851 yolcunun uğrak noktası oldu.
2024’te daha önce Bodrum’u ziyaret etmemiş 10 gemiyi ağırlayan liman, 7 Nisan 2024’te Silver Spirit gemisiyle açtığı sezonu aynı geminin 8 Kasım 2024’teki ziyareti ile tamamladı. GPH Doğu Akdeniz Limanları Direktörü Aziz Güngör “2025 yılı için şimdiden 121 kruvaziyer seferi planlanmış durumda. Yine rekor olmasını bekliyoruz. Gelecek yıl da Bodrum Cruise Port’a ilk kez uğrayacak gemilerimiz olacak” dedi. Celestyal Türkiye Direktörü Özgü Alnıtemiz, 2024’ü sektör ve marka bazında güzel gelişmelerle kapattıklarını, özellikle Galataport’un dev gemiler için önemli bir liman haline geldiğini kaydetti.
Alnıtemiz, şu bilgileri verdi: “Celestyal olarak 100’ün üzerinde düzenli seferle ağırlığı Amerikalı ve Avrupalı 100 bin yolcu ağırladık. Yaz boyu haftanın 3 günü Kuşadası limanına bir Celestyal gemisi geldi. Giden yolcu açısından da Türkiye limanlarından gemilerimize 20 bin yolcu bindirdik, bunların 12 bini Türk.”
Türkiye kruvaziyer pazarının 2025 hedefinin 2,3 milyon yolcu olduğunu dile getiren Alnıtemiz, “Dünyada kruvaziyer sektöründe ciddi büyüme var, toplam yolcu sayısının 40 milyona ulaşması bekleniyor. Bir kez cruise gemisi ile yolculuk edenlerin ortalama yüzde 80’i yeniden binmek istiyor” dedi.
“İstanbul beklentileri aştı”
İtalyan kruvaziyer devi Costa Cruises Uluslararası Pazarlar Satış Direktörü Alessandro Bottaro da Türkiye pazarındaki hızlı yükselişi yakından takip ettiklerini kaydetti. Yükselişin hız kesmeden devamı adına yeni rotaları planladıklarını aktaran Bottaro, “2025 için şu ana kadar yapılan rezervasyonlara baktığımızda, bir önceki yıla göre çok daha yüksek doluluk oranlarına ulaştığımızı söyleyebiliriz. ^Başarılı bir yıl bizi bekliyor. Geçen yıl başlattığımız İstanbul hareketli program beklentilerimizin üstünde başarı kaydetti” diye konuştu.
Costa Türkiye Direktörü Ercan Abitağaoğlu ise 2024’te tü m hedefl erin gerçekleştiğini vurguladı. Geçen yıl 14 olan Galataport seferini bu yıl 17’ye çıkardıklarını belirten Abitağaoğlu, “2026’da ise 22’ye çıkacak. Artan kapasite ile birlikte misafir sayımızı yüzde 30 arttırmayı hedefl iyoruz. Bölgedeki savaş riski ve gü venlik endişesi çok önemli. Güvenlik açığı olmadıkça başka ülkelere kayma riski yok. Kruvaziyer gemileri Ege’de kaldığı sürece Türk limanları da konumlarını koruyacak” diye konuştu.
TÜRKLERİN İLGİSİ YÜZDE 57 ARTTI
Kruvaziyer seyahati, son dönemde Türklerin de ilgi odağı. 2023’te 100 bin olan Türkiye limanlarından giden yolcu sayısı 2024’ün 11 ayında 157 bin 458’e çıktı. Tatilsepeti Yönetim Kurulu Başkanı Kaan Karayal, “Çok yönlü bir tatili kapsayan cruise seyahatleri, aynı seyahatte aynı bütçeyle birden çok yeri gezip görmeyi sağlamasıyla son yıllarda tüketicilerin ilgisini çekiyor. Tatilsepeti üzerinden gemi turlarına olan talep son yıllarda yüzde 100 artarken, bütün tatil seçenekleri arasında yüzde 20’lik yer tutuyor” dedi.
