Yener KARADENİZ
İş dünyasından 24 STK, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ve 7 bakanın katıldığı 2023 Yılı 2. Yarıyıl Ekonomi ve İstişare Toplantısı, dün Ankara’da gerçekleştirildi. Yaklaşık 4 saat süren toplantıda yer alan bakanlar Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı ve Ticaret Bakanı Ömer Bolat oldu. İş dünyası temsilcisi STK’lardan ise TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, DEİK Başkanı Nail Olpak, TİM Başkanı Mustafa Gültepe, TESK Başkanı Bendevi Palandöken, TÜSİAD Başkanı Orhan Turan, MÜSİAD Başkanı Mahmut Asmalı, ASKON Başkanı Orhan Aydın, TÜRSAB Başkanı Firuz Bağlıkaya, TÜMSİAD Başkanı Yaşar Doğan, TMB Başkanı Erdal Eren, UND Başkanı Çetin Nuhoğlu, İTO Başkanı Şekib Avdagiç, İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, ATO Başkanı Gürsel Baran, ASO Başkanı Seyit Ardıç, MESİAD Başkanı Gürbüz Oruç, İGİAD Başkanı Ayhan Karahan, TAMPF Başkanı Hüseyin Altaş, BMD Başkanı Sinan Öncel, PERDER Başkanı Faruk Güzeldere, GPD Başkanı Alp Önder Özpamukçu, TÜRES Başkanı Ramazan Bingöl, KONUTDER Başkanı Ramadan Kumova ve ETİD Başkanı Emre Ekmekçi olmak üzere 24 isim katıldı.
ARA ELEMAN KONUSU İLK SIRADA
İş dünyası temsilcilerinin EKONOMİ’ye verdiği bilgilere göre yaklaşık 4,5 saat süren toplantıda her bir STK temsilcisi sektörel sorunlar ile ilgili 5’er dakikalık sunum yaptı. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in erken ayrılmak zorunda kaldığı toplantıda en fazla gündeme gelen iki konular finansman ve ara eleman sıkıntısı oldu. Şimşek’in konuşmasında finansman sıkıntısının düzenlemelerden kaynaklı sorunlar nedeni ile yaşandığını ve onların aşılması ile 1,5-2 ay içinde giderileceğini söylediği belirtilirken öne çıkan diğer başlıklar şöyle sıralandı: “3 yıllık makro istikrar dönemine geçiş dönemindeyiz. Para politikasını işlevsel hale getiriyoruz. Sistemin işlemesi için normalleşmemiz gerekiyor ve onu sağlamaya çalışıyoruz. Piyasa gerçekleri ile enflasyonun çıpalanması için Merkez Bankası’nın çabası var. Finansmana erişim 1,5-2 ay içinde rahatlayacak. Depremin ekonomiye yükü çok yüksek. Milli gelirin yüzde 4’üne yakın bir ilave harcama gerekiyor ve bu 2024-2025 yılında da devam edecek. Reformlar zaman alır, hemen sonuç vermez. İhracata yönelik yatırım ve üretimi önceliklendiriyoruz. Cari açığın makul bir düzeye çekilmesini amaçlıyoruz. Merkez Bankası ortaya gerçekçi hedefler koydu, biz beklentileri doğru politikalar ile şekillendireceğiz. Amacımız daha çok üretim, ihracat ve istihdam. Enflasyon kolaycı yollar ile inmez. 2,5-3 yıla ihtiyaç var. Rekabet gücünü artıracak tedbirler önceliğimiz olacak.” Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır da orta ve yüksek teknoloji ürünlerinin üretimine öncelik vereceklerini ve bunlara teşvik verdiklerini dile getirdi. Öte yandan sanayi alanları problemi olduğunu dile getiren Kacır, Türkiye’nin yüz ölçümünün yüzde 1,35’inin sanayi alanı iken bu oranın Almanya’da yüzde 2,5 olduğunu söyledi.
“HARCAMA TEDBİRLERİ ALINMALI”
Toplantının ardından açıklama yapan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, toplumun her kesiminde vergi reformu beklentisi olduğunu söyledi. Yılmaz, “Siyasi istikrar olmadan ekonomide istikrar olmuyor, öngörülebilirliğin artması toplantıda önemli maddelerden biriydi. Doğru politikalar izlenmesi gerektiği konusunda anlayış birliği var. Hedefimiz istikrarla büyüme” dedi. Yılmaz, bütçe harcamalarıyla ilgili “Konut arzının artırılması, konut maliyetlerinin düşürülmesi noktasında önemli katkılar ifade edildi. Bütçede disiplini sağlarken bütçedeki deprem başta olmak üzere artan harcamaları bütçe açığını belli düzeyin üzerine çıkarmaması açısından yaptığımız çalışmalar var. Bununla ilgili gelir tedbirleri aldık, harcama tedbirleri de alınmalı” diye konuştu. Yılmaz, toplantıda sanayinin arazi sorununun da gündeme geldiğini bildirerek, bu konuda uluslararası bazı mukayeselerle, çevreye, tarıma diğer hususlara da dikkat ederek, sanayinin ihtiyaç duyduğu araziyi uygun maliyetlerle sağlama noktasında bir çalışmanın dile getirildiğini ifade etti. Küçük ve orta ölçekli işletmelerin finansa erişiminin de gündeme getirildiğini aktaran Yılmaz, “Para politikamız çerçevesinde atılan bazı adımlar var biliyorsunuz. Kredilerde miktarsal sıkılaştırma uygulamaları yapılıyor. Ancak bu toplantıda da ifade edildiği üzere, ihracat, yatırım ve üretim konuları istisna kılınmış durumda bu sıkılaştırmada. Aşırı birtakım tüketim noktalarında veya büyüme ile çok ilgili olmayan noktalarda miktarsal sıkılaştırma yapılırken, ihracatımızı, yatırımımızı, üretimimizi artıracak konularda daha esnek bir tutum olduğunu ifade edebilirim” şeklinde konuştu.
İŞ DÜNYASI TOPLANTIDAN MEMNUN AYRILDI
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz başkanlığında gerçekleştirilen 2023 Yılı 2. Yarıyıl Ekonomi ve İstişare Toplantısı’na ilişkin, STK Başkanların değerlendirmeleri şöyle:
■ BMD BAŞKANI SİNAN ÖNCEL: İlk kez böyle bir toplantı oldu. Çok verimli, güzel ve faydalı bir toplantı idi. 24 STK başkanı sektörlerinde yaşanan sorunları dile getirdi. Biz dernek olarak fahiş kira artışlarını dile getirdik ve bununla ilgili çözüm önerimizi paylaştık. Talep daralmasının önüne geçmek için enflasyonla mücadele kapsamında kampanya önerimizi dile getirdik. Nakit alışverişte 2016’da konan 7 bin TL’lik üst sınırın güncellenmesi gerektiğini söyledik. Gelir vergisi baremlerinin güncellenmesi ve personelin vergiden istisna yemek bedellerinin güncellenmesi gerektiğini söyledik. İstişare anlamında çok üst düzey bir toplantı oldu.
■ TÜRES BAŞKANI RAMAZAN BİNGÖL: İlk kez bu kadar verimli bir toplantı oldu. Umuyoruz ki devamı da gelecek. Çok verimli geçti. Herkes kendi açısından sektöründe yapılması gerekenleri anlattı. Biz de et fiyatlarının düşmesi için gıda kurulunun aktif olması ve hayvancılığın da küçükbaşa dönmesi gerektiğini söyledik. Bizim topraklarımız buna daha uygun. Büyükbaşa göre ot yetişmiyor. KDV ile ilgili alış-satış arasındaki 8 puanlık farkı anlattık. Kıdem tazminatlarını konuştuk. Enflasyonu tetikleyen sektörlerin başında restoran lokanta ve gıda geliyor. Biz tazminatları menüye yansıtıyoruz. Onu da takip ettiklerini söylediler. Gıda israfı ile ilgili ülke genelinde kampanya konusunu dile getirdik. Çok verimli geçti. Belirli aralıklarla toplantının yapılacağını belirttiler.
■ TAMPF BAŞKANI HÜSEYİN ALTAŞ: Toplantı, çok verimli ve güzel geçti. Herkes 5-10’ar dakika sektörel sorunlarını dile getirdi. Ama esas konu fiyat istikrarı nasıl sağlanacak, enflasyon ile mücadele ve Türk ekonomisinde diyalog ve işbirliği idi. Nitelikli işgücü, üretim ve ihracatın teşviki konuları konuşuldu. Biz de konuşmamızda perakendeciler olarak günah keçisi olmamamız gerektiğini anlattık. Enflasyon sadece bizden değil üretici lojistik ve tüketici kaynaklı aynı zamanda. Hatta tüketicinin fiyat artacak beklentisinin enflasyonu asıl artıran unsur olduğunu bu konuda bilinçlendirilmeleri gerektiğini söyledik. Tüm sektörler bir arada değerlendirilmesi için perakende sektörü hakkındaki düzenlemelerde bizden de görüş alınması gerektiğini talep ettik. Nitelikli işgücünde kurslar ve meslek yüksekokullarının açılmasını talep ettik. Esnek çalışma konusunun gündeme gelmesi ve vergide adalet talep ettik. Çok verimli bir toplantı idi. Umuyoruz ülke için hayırlı olur ve söylenenler de yapılır.
■ GPD BAŞKANI ALP ÖNDER ÖZPAMUKÇU: Çok önemli bir toplantı idi koordinasyon açısından. Kendilerine çok teşekkür ediyoruz. Ekonomi koordinasyonundaki bakanlarımız ile bir araya geldik. Tüm üst STK’lar konularını ifade etti. Onlar da son derece olumlu bir şekilde notlarını aldılar ve bizleri aydınlattılar. Kıymetli bir organizasyon oldu. Enflasyon ile mücadele noktasında neler yapılabileceği konusunda bir toplantı idi. Biz de gıda perakendecileri olarak elimizi taşın altına koyacağımızı her türlü desteği vereceğimizi ifade ettik.
■ TÜRSAB BAŞKANI FİRUZ BAĞLIKAYA: Çok faydalı ve samimi bir toplantı idi. Hizmet sektöründeki tüketici hakları düzenlemesinin diğer sektörlerden ayrı yapılması gerektiğini, genel geçer tüketici hakkı kurallarının turizm sektöründe sıkıntı yarattığını ilettik. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), kredi kartıyla yurtdışı turizm harcamalarındaki taksitlendirmeyi kaldırmasının anlaşılır olduğunu ancak Kıbrıs’ın bundan muaf olması gerektiğini söyledik. Ev kiralamalarının ciddi sıkıntılar yaratıyor. Türkiye’ye gelen turist sayısı artıyor ama otellerde doluluklar düşük kalıyor. Günlük ev kiralamalarının bir şekilde kontrol ve kayıt altına alınmasına gerektiğini de belirttik. Turistik amaçlı kiralanan evlerin belgelenmesi ve seyahat acenteleri vasıtasıyla turistlerin hizmetine sunulması yönündeki talebimizi de ilettik. Böylece vergilendirmesi ve kontrolü kolaylaşır.
■ ATO BAŞKANI GÜRSEL BARAN: Sektörün sorunlarını konuşarak, çözümle ilgili görüş alışverişi yapma imkanı yakaladık. Toplantıda, markalaşmakla ilgili destekler verilmesini talep ettik ve bu önerimiz kabul edildi. Bizim üreticimizin artık yurt dışındaki markalara hizmet etmek yerine kendi markalarımızı oluşturarak kendimize hizmet etmek ve kendi karlılığımızı katma değerimizi artırmakla ilgili girişimlerde bulunacağız. Hükümetimizin üyeleri bu girişimlere destek ve teşvik vereceklerini söylediler. Mesela, tekstil alanında dünyadaki en kıymetli markalardan birinin üretimini Ankara’da yapıyoruz. Bir ürünü 18 Euro’ya mal ediyor, 20 Euro’ya satıyor ve ‘Çok güzel para kazandık.’ diyoruz. Halbuki o ürünü gönderdikten sonra 100 Euro’ya geri alıyoruz. İşte marka budur. Markalaşmanın gücü budur. Biz de ürünlerimizi bu hale getirmekle ilgili bir gayretin içerisinde olacağız. Her alanda olduğu gibi tekstil ve sanayi alanında da markalaşmaya ihtiyacımız var. Bugünkü toplantıdan çıkan sonuç şudur ki hükümetimiz tekstil ve sanayi alanında markalaşmamız için önümüzdeki dönemde destek verecek. Bu markalaşmayla ülke ekonomisine önemli oranda katkı sağlayacağımıza yürekten inanıyorum.
■ TESK BAŞKANI BENDEVİ PALANDÖKEN: Esnaf ve zanaatkar ile tüm çalışanların haklarının karşılanması, sorunlarının giderilmesiyle ilgili değerlendirmeler yapıldı. Yüksek enflasyonun düşürülmesiyle ilgili alınacak tedbirler ve finansmana ulaşımdaki zorlukların giderilmesiyle ilgili sorunlar, yine aynı şekilde haksız rekabetle ilgili yapılacak düzenlemeler toplantının en önemli maddelerindendi. Burada asıl amaç piyasalara bir güven verilmesiydi. Kalıcı tedbirlerin alınması, gerekli yaptırımların yapılması, gerekirse belirli tüketim malları üzerinde fiyatların korunması şartıyla, tüketicinin korunmasında stokçuluğun önlenmesiyle ilgili taleplerimizi de anlattık.
