Esra ÖZARFAT
Bursa Uzay Havacılık ve Savunma (UHS) Kümelenmesi Derneği Başkanı Dr. Mustafa Hatipoğlu, Bursa’nın sivil havacılığa yönelik üretimde ilk sırada yer aldığını belirterek, ayrıca kentte sportif havacılığa yönelik üretimin de başladığını söyledi. Bursa’da bu alanda eğitim veren çok sayıda firma olmasının da kentte bir hareket yarattığına işaret eden Hatipoğlu, kurdukları konsorsiyumlarla sivil ve sportif havacılığa yönelik üretimin artmasını hedefl ediklerini anlattı. Hem uçakların hem de uçaklara ait parçaların Bursa’da üretildiğini ancak sertifikalandırma konusunda sıkıntılar yaşandığını ifade eden Hatipoğlu, “Sivil havacılık için üretilen uçakların yurt dışında uçması için Avrupa’da Avrupa Havacılık Güvenliği Ajansı (EASA) sertifikası ve Amerika’da Federal Havacılık Kurulu (FAA) sertifikasına ihtiyaç var. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) bu noktada akredite olmadığı için bu sertifikaları sağlayamıyor. Bu nedenle bu alanda üretim yapan Türk firmalar da sertifika alamıyor. Oysa bu alan gelişirse Türkiye bu alanda çok ileri gidebilir” dedi.
Alida’nın motoru konsorsiyumla geliştirilecek
Sivil havacılıkta kullanılan 19 kişilik bölgesel uçakları Bursa’da üretmenin mümkün olduğunu dile getiren Dr. Mustafa Hatipoğlu, “Bursa’yı sivil havacılık merkezi yapabiliriz. Bu altyapımız var. Ama TUSAŞ, TEİ, SSB bu konuyu ele almadan çok zor. Bu noktada konsorsiyumlar oluşturulmalı. KOBİ’lerin tek başına bu işlerin altından kalkması çok zor. Bursa’da otomotiv endüstrisi bu altyapıyı oluşturdu. Ayrıca havacılık kümelenmesi olarak Bursa çok güçlü. Bu istek ve heves var. Sportif havacılık alanında da üretim yapan firmalarımız var” diye konuştu. Son olarak Alida Motor tarafından geliştirilerek patenti alınan 3 silindiri bağımsız çalışan yıldız motor ile ilgili bir konsorsiyum kurma hazırlığında olduklarını duyuran Hatipoğlu, “Yürütücü lider firma Alida motor olacak. BUTEKOM kompozit kısmında, MESYEB motor geliştirme ve test kısmında, Mert Yazılım da yazılım kısmında yer alacak. MFK firmamız da finans desteği verecek. İyi bir yol açıldı. Yayımlanan TÜBİTAK 2023 projeleri arasında motor da yer alıyor. Bu kapsamda biz de harekete geçerek projemizi hazırladık. TÜBİTAK tarafından kabul edilirse hızlıca çalışmalara başlayıp sportif havacılık ve İHA’larda kullanılacak motor Bursa’da üretilmeye başlanacak” dedi.
“Gyrocopter’de ithalatı kısabiliriz”
Ayrıca yine Bursa Uzay Havacılık Savunma Kümelenmesi (BASDEC) bünyesinde döner kanat, basit hava aracı olarak kabul edilen Gyrocopter’lerin üretilmesi için de proje hazırlandığını ifade eden Mustafa Hatipoğlu, iki veya üç kişilik olan gyrocopterlerin Avrupa’da yaygın olarak kullanıldığını, Türkiye’de de Orman Genel Müdürlüğü’nün Almanya’dan ithalat yaparak bünyesinde kullandığını açıkladı. Hatipoğlu, “Mersin’de de bir firma daha basit versiyonunu üretti ancak SHGM’ye takıldı. Bursa bunu kolaylıkla üretebilir. Bu sayede ithalatı da önlemiş olur” açıklamasını yaptı.
Firmalar ürettiklerini ihraç etmeye de başladı
Türkiye’nin özel sektör eliyle üretilen ilk eğitim ve genel maksat uçağı olan Uçaksan Troy T200 de Bursa’da üretildi. Sertifi kasyon ve lisans süreçlerinin tamamlanmasını bekleyen Uçaksan, 2 kişilik uçağın 4 kişilik versiyonu üzerinde çalışıyor.
Bursalı iş insanı Celal Gökçen tarafından 2015 yılında satın alınan Alman uçak firması Aquila da BASDEC bünyesinde faaliyet gösteriyor. Firma, uçakların Bursa’da üretimine başlanması için de planlamalar yapıyor.
3 silindirli bağımsız motor üretimindeki başarısıyla adından söz ettiren Alida Motor ayrıca 45 HP hava soğutmalı içten yanmalı motor üretimi yapıp pazara sunarken, paramotor üretimiyle de pazarda yer alıyor. Alida’nın ürettiği havacılık motorları Pakistan Hava Kuvvetleri’nde hedef İHA motoru olarak kullanılırken, ABD’ye de Scorpion markası altında kullanılmak üzere ihraç edildi.
Bursalı Cadem firması tarafından yazılımı geliştirilen artırılmış gerçeklik uygulaması da havacılık eğitim, simülasyon, bakım ve onarım faaliyetleri için kullanılabilecek. Anti-Icing System Projesi de yüksek irtifalarda oluşan buzlanma sorununu çözmek için Lazermak firması tarafından geliştirildi.
