AYSEL YÜCEL
Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) Başkanı Şerafettin Aras, dün düzenlediği basın toplantısıyla 2024 yılına yönelik taşıma rakamlarını paylaşırken, derneğin 2025 ajandasını açıkladı. UND’nin açıkladığı verilere göre, 2024’te uluslararası karayolu ihracat taşımaları yıllık bazda yüzde 3,3 artarak 2 milyon 95 bin sefer sayısına ulaştı. Bu taşımaların yüzde 71’ini Türk araçları, yüzde 29’unu ise yabancı plakalı araçlar gerçekleştirdi. Geçen yıl Türk araçların taşımalarında yüzde 3 artış, yabancı araç taşımalarında ise yüzde 4 artış gerçekleşti. UND Başkanı Aras, vize ve geçiş belgesi sorunları nedeniyle yabancı plakalı araçların ihracat taşımalarında payını artırdığına dikkat çekti.
İhracat taşımalarında ilk sırayı 492 bin seferle Irak alırken, bu ülkeye yapılan taşımalar toplam taşımaların 4’te 1’ini oluşturdu. En fazla ihracat taşımasının yapıldığı ikince ülke 189 bin seferle Suriye olurken bu ülkeyi, 146 bin taşıma ile Almanya, 123 bin taşıma ile Romanya, 95 bin taşıma ile Gürcistan takip etti. Aras, bölgesel savaşlar ve denizyolunda yaşanan krizlerin karayoluna ilgiyi artırdığını söyledi. Türkiye’nin 70 ülkeyle karayolu bağlantısının bulunması ve Avrupa ile Orta Asya arasında bir köprü görevi görmesiyle önemli avantajları bulunduğunu aktaran Başkan Aras, “Dünya ticaretinin yüzde 85’i denizyoluyla yapılırken, Türkiye’den yapılan ihracatın yüzde 41’i (107 milyar dolar) karayoluyla gerçekleştiriliyor.
Aras, “Bu durum, ülkemiz ve bölge için karayolunun ne kadar önemli ve vazgeçilmez bir taşıma şekli olduğunu açıkça gösteriyor. Önümüzdeki dönemde uluslararası karayolu taşımacılığı, bölgesel gelişmelere göre, Türk dış ticaretinde önemi daha da artacak” diye konuştu.
Aras, karayolunun ülke ekonomisinde ve ticaretindeki etkisinin her geçen yıl arttığını belirterek, “Karayolu taşımacılığı, sadece ekonomik büyüme için değil, aynı zamanda Türkiye’nin bölgedeki lojistik üstünlüğünü pekiştiren bir sektöre dönüştü” diye konuştu.
Avrupa’ya taşımalar yüzde 4 arttı
Türkiye’den Avrupa yönlü ihracat taşıması sayısı 897 bin olurken, Almanya yine ilk sırayı aldı. 2024 yılında Avrupa’ya değer bazında 131 milyar dolar ihracat yapılırken, Karayolu taşıma modu ile değer bazında 65 milyar dolar ihracat taşıması yapıldı. İhracat taşımalarının 581 bini Türk araçları ile 316 bini yabancı araçlar ile yapıldı. Türk araçlarının taşıma payı yüzde 65 iken yabancı araçların payı yüzde 35 oldu. Geçen yılın aynı dönemi ile kıyaslandığında taşıma sayılarında yüzde 4’lük artış yaşandığı görülüyor.
Toplam ihracat taşımaların yüzde 57’lik bölümü Orta Doğu ve BDT-Orta Asya ülkelerine gerçekleşti. Kafkaslar ve Orta Asya ülkelerine toplam 367 bin taşıma yapılırken taşımalar bir önceki yola oranla yüzde 4 oranında azaldı. Orta Doğu ülkelerine 816 bin ihracat seferi yapıldı. Geçen yılın aynı dönemi ile kıyaslandığında taşıma sayılarında yüzde 6’lık artış kaydedildi. Orta Asya ülkelerine yapılan ihracatın 20 milyar dolarlık kısmını, Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkelerine yapılan ihracatın da yine 22 milyar dolarlık kısmını karayolu gerçekleştirdi.
İthalatta Türk araçların payı arttı
2024’te ithalat taşımaları yüzde 5 oranında artarak 1 milyon 41 bin sefere ulaştı. Türk araçlarının ithalat taşımasında pazar payı yüzde 70 oranındayken yabancı araçların yüzde 30 oldu. Türk araçlarının taşımalarında yüzde 8 artış, yabancı araç taşımalarında ise yüzde 2 düşüş kaydedildi.
“2025’te odağımızda Suriye olacak”
UND Başkanı Şerafettin Aras, 2025 yılında yapacakları çalışmalar hakkında da açıklamalarda bulundu. Aras, “Ulaştırma Koridorları ana gündemimizde olmaya devam edecek ve bir odağımız da Suriye olacak” dedi. Aras, Suriye’nin istikrara kavuşmasını memnuniyetle karşıladıklarını, normalleşme ile birlikte taşımaların önemli oranda artacağını, gelişmeleri yakından takip ettiklerini söyledi.
Sınır kapıları ve iç gümrüklerde geçişlerin hızlandırılması için yaptıklarını çalışmaların devam edeceğini aktaran Aras, sürücü vizeleri, Gümrük Mevzuatı, Türkiye’nin lojistik performansının artırılması, maliyetlerin azaltılması noktasında da yoğun bir çalışma içerisinde bulunacaklarının altını çizdi. Bunun yanında Avrupa Birliği yeşil mutabakat ve sınırda karbon düzenlemesi çalışmaları yaygınlaştıracaklarını, sektörde teknoloji kullanımının artırılması ve dijitalleşmenin sağlanması için çalışmalarının süreceğini aktırdı.
Türkiye’nin lojistik koridorların odağında yer aldığını söyleyen Başkan Aras, Orta Koridor’dan gerçekleşen yük trafiğinin arttığını, Kalkınma Yolu ve Zengezur Koridoru’nun aktif olmasıyla birlikte Türkiye’nin küresel ticaretteki rolünün daha da artacağını söyledi. Aras, “Görünen o ki, Türkiye yeni küresel ticaretin en önemli geçiş ülkelerinden biri. Avrupa’dan Çin’e ve Orta Asya’ya uzanan taşıma rotası Türkiye’nin küresel ticaretteki stratejik rolünü güçlendiriyor. Bu kadar önemli bir konuma sahipken bunu taçlandırmamız, lojistikte küresel bir güç olmamız gerekiyor” dedi.
■ “TRANSİT TİCARETTE MEVZUAT İYİLEŞİRSE TURİZMİ GEÇERİZ”
UND Başkanı Şerafettin Aras, lojistik hizmetlerinin bir bütün olarak tüm taşıma modlarının en verimli şekilde kullanılmasını gerektirdiğini ancak karayolunun, hem ticaret ürünlerinin taşınmasında hem de kazandırdığı döviz geliri ile sektördeki önemli rolünü sürdürdüğünü belirtti. Geçtiğimiz yıl açıklanan ilk 11 aylık verilere göre, uluslararası karayolu taşımacılık sektörü, 6 milyar dolar hizmet ticareti geliri elde ederken, bu dönemde, toplam taşımacılık sektörünün ise geliri 40 milyar dolar oldu. Başkan Aras, bu verilerin, karayolu taşımacılığının Türkiye’nin hizmet ticaretinde ne kadar önemli bir yere sahip olduğunu ortaya koyduğunu ifade etti.
Karayolu taşımacılığının, taşımacılık sektörünün döviz kazandıran yapısının Türkiye’nin dış ticaretinde büyük katkı sunduğunu söyledi. Aras, “Türkiye’nin transit ülke olması için mevzuatımızı hızlı şekilde iyileştirirsek, hizmet ihracatında turizmi geçerek ilk sıraya yerleşiriz” açıklamasını yaptı. Turizm sektörü, 2024 yılında 61 milyar TL gelire imza atmıştı.
21 ÖNCELİKLİ TALEP BAKANLIĞA İLETİLDİ
▶ Gümrük Kanunu’nun 235. maddesi, nakliyecinin mal sahibinin beyanından sorumlu tutulmaması için uluslararası mevzuatla uyumlu hale getirilmeli,
▶ Gümrük işlem süreleri, sınır kapılarındaki bekleme ve giriş-çıkış sürelerini de kapsayacak şekilde genişletilmeli,
▶ Gürcistan’ın Sarpi modeli, sınır kapılarındaki yoğunluk sorununu azaltmak için Türkiye’de uygulanabilir,
▶ Geçici depolama yetkisi, transit ticaretin ihtiyaçlarına yönelik antrepolara verilmeli,
▶ Sınır kapılarında mesai ücreti uygulaması, kaldırılarak maliyetler düşürülmeli,
▶ YGM’ler, varış değişikliği ve süre aşımı gibi durumlarda yetkilendirilerek memur eksikliğinden doğan zaman kaybını önlemeli.
▶ ATS işlemleri, memur beklemeye gerek kalmadan araç takip sistemleriyle hızlandırılmalıdır.
▶ İzinli alıcı uygulamasında, YYS-1 zorunluluğu kaldırılarak daha fazla firmanın faydalanması sağlanmalı,
▶ X-ray taramaları, ticareti yavaşlatmadan modern teknolojilerle hızlandırılmalı,
▶ Transit taşımacılıkta mühür fekki yoksa, ek kontroller yapılmamalı,
▶ Veteriner kontrolleri, sınır kapılarında etkili uygulanarak gereksiz geri gönderme ve imhalar önlenmeli,
▶ Gıda kontrolü ön bildirim süreleri, 12 ve 24 saat şartı kaldırılarak sınır geçişleri hızlandırılmalıdır.
▶Sınır kapısı değişikliklerinden kaynaklanan sorunlar, lojistik süreçlerin aksamaması için çözülmeli,
▶ U-ETDS ve E-İrsaliye entegrasyonu, dijitalleşme ve kayıt dışılıkla mücadele için sağlanmalıdır.
▶ TIR şoförleri için yaş sınırı kaldırılarak, iş gücü eksikliği giderilmeli,
▶ Güzergah Kullanım İzin Belgesi, lojistik sektörünün yükünü hafifl etecek şekilde düzenlenmelidir.
▶ Halkalı Gibi Terminallerin kapasitesi artırılarak, sektörün ihtiyacına daha iyi cevap verilmeli,
▶ Avrupa’daki gibi 7/24 terminal işlemleri, lojistik rekabet gücünü artırmalı,
▶ Bilgi işlem ve pazarlama alanlarında personel istihdamı, desteklenmeli,
▶ Yurtdışı pazar analizleri için hukuki danışmanlık ve pazar araştırması, destek mekanizmalarıyla güçlendirilmeli,
▶Dijital dönüşüm yatırımları, yazılım, donanım ve personel eğitimleriyle teşvik edilmeli.
