Esra ÖZARFAT
BURSA – Hedef pazarlardaki resesyon ihracatta yavaşlamaya neden olurken, dövizdeki hareketliliğe bağlı yaşanan yüksek enflasyon ve kârlılıkların erimesi iş dünyasının gelecek beklentilerini endişeye çevirdi. Önümüzdeki süreçte üretim hacmindeki daralmanın sürmesini bekleyen Bursa iş dünyası, özellikle ihracattaki azalma ve işgücü maliyetlerindeki artışın iş insanlarını zorladığını, bunun da yatırımlarda yavaşlamaya neden olduğunu kaydediyor.
Bursa iş dünyasının ‘durgunluk’ endişesi Bursa Sanayicileri ve İşinsanları Derneği’nin (BUSİAD) düzenli olarak yaptığı “BUSİAD İktisadi Yönelim Anketi”nde de yer aldı. BUSİAD Başkanı Buğra Küçükkayalar, yılın 6 aylık döneminde istihdam ve yatırımlarda duraklama gözlendiğine işaret ederek, “Daralmayı her alanda hissediyoruz. Enflasyon, ihracattaki azalma ve işgücü maliyetlerindeki artış iş insanını zorluyor. Yatırımlarda duraksama var. Bir de buna finansmana ulaşma zorluğu eklenince ekonomiyi canlandırmak zorlaşıyor. Yeni ekonomi yönetiminin gerçekçi politikalar izleyeceğine ilişkin ilk işaretlerin kısa sürede etkisini göstermesini umuyoruz” dedi. Birim maliyetlerinde son aylarda artış gözlendiğine vurgu yapan Küçükkayalar, gelecek 3 aylık dönemde firmaların satış fiyatlarında artış beklendiğini söyledi. İhracat yapan firmaların, son üç aylık siparişlerinin bir önceki çeyreğe göre zayıflama eğilimi gösterdiğini anlatan Küçükkayalar, gelecek 3 ay için de bu zayıflamanın süreceğini öngördüklerini dile getirdi.
Kârlılıklarda zayıflama
İmalat sanayi için faiz riskinin yükselme eğiliminde olduğunun altını çizen Buğra Küçükkayalar, şu değerlendirmeyi yaptı: “İmalat sanayi firmaları için kur riski açısından da benzer bir eğilim tespit edilmiştir. Firmaların finansman ihtiyacının arttığı görülse de eğilimin bir önceki çeyreğe göre ise azalış yönünde değişim gösterdiği anlaşılıyor. Bununla birlikte, gelecek 3 aylık dönemde TL cinsi kredi faiz oranına ilişkin beklenti, bir önceki çeyreğe göre ortalama olarak güçlü bir biçimde artış yönünde değişim gösteriyor. Firmaların karlılık düzeylerinde bir önceki çeyreğe nazaran sınırlı bir zayıflama olduğu görülüyor.” Küçükkayalar, firmaların istihdam performansında yaşanan zayıflamanın önümüzdeki çeyreklerde de sürmesini beklediklerini ifade ederek, gelecek 3 ay için ücret maliyetlerinde artış beklentisi içinde olan firmaların makine-teçhizat yatırımında da çok hevesli olmadığını söyledi.
“Finansmana erişimde pozitif ayrımcılık istiyoruz”
Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) Başkanı İbrahim Burkay da, fiyat istikrarının yeniden tesisi ve finansal istikrarın korunmasının ekonomi açısından en önemli konuların başında geldiğini belirtti. Döviz kurlarındaki yükselişe rağmen girdi maliyetlerindeki artışın ve enflasyonist ortamın toplumu etkilediği gibi firmaları da derinden etkilediğini kaydeden Burkay, finansmana erişiminde pozitif ayrımcılık yapılması ve istisnalar sağlamasını beklediklerini vurguladı. Bankaların kredi süreçlerindeki muhafazakâr tutumlarını sona erdirmelerini beklediklerini aktaran Burkay, “Birçok firmamızın kredi talepleri maalesef hala karşılanmıyor. İyi günde olduğu gibi kötü günde de bankalarımızı daha duyarlı ve yapıcı olmaya davet ediyoruz” dedi.
“Krediler kontrollü olarak verilmeli”
Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi Sanayici İşadamları Derneği (DOSABSİAD) Başkanı Nilüfer Çevikel ise firmaların kredilere ulaşmada zorluk yaşadığına vurgu yaptı. Kredilerin sektörel bazda, üretim ve ihracatçı öncelikli olarak kontrollü şekilde verilmesi gerektiği noktasında da uyarılarda bulunan Çevikel, kredilerin bir anda açılmasıyla birlikte her zaman bir enflasyon riski yaşandığını, bunun üreticiyi de ihracatçıyı da olumsuz etkilediğini dile getirdi. Avrupa’nın resesyona girmesiyle beraber özellikle tekstil sektörünün de sorunlu bir döneme girdiğine dikkat çeken Çevikel, “Üretimin Uzakdoğu’ya kaymış olması zaten büyük bir problem ama 2 yıl içinde Türkiye’nin çok başka bir noktada olacağını düşünüyorum” diye konuştu.
