İZMİR Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Işınsu Kestelli, 2018 yılı ikinci yarısında yönetim kurulu üyeleri ve profesyonel ekibiyle tarımda fark yaratacak adımlar üzerinde çalışmaya başladı. Ekim 2018’de tarımda teknolojiye odaklanma kararı verildi, projenin adı belirlendi:
- Türk Tarımının Global Entegrasyonu ve Tarım 4.0 Projesi
Işınsu Kestelli, o günden itibaren projeyi anlatmaya koyuldu:
– Türk tarımının dijital dönüşüm ihtiyacı, ülkemizin en önemli yapısal reform alanlarından biri…
1 yıl 1 ay sonra proje fizibilite aşamasında da olsa daha somut hal aldı:
- İzmir Tarım Teknoloji Merkezi (İTTM) Fizibilite Projesi
Işınsu Kestelli, çalışmaları yürüten profesyonel ekip ve yönetim kurulundaki arkadaşlarına bu aşamada şu mesajı verdi:
– Toprağa bir tohum ektik, onu sulamaya devam edeceğiz.
Dünyayı ve ülkemizi saran COVID-19 pandemisi sürerken önemli bir paydaşın kapısı çalındı. İTTM anlatıldı, Şubat 2021’de kapı açıldı:
- İzmir Kalkınma Ajansı İTTM’ye “güdümlü proje onayı” verdi.
Ağustos 2021’de Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na sunuldu. İzmir Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Işınsu Kestelli başkanlığında, Genel Sekreter Erçin Güdücü’nün de yer aldığı heyet, dönemin Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank’a projeyi anlattı. Varank sordu:
– Bu proje için desteklerden yararlanmak üzere TEKMER’e başvurdunuz mu?
Henüz başvuru olmadığını öğrenince ilgili birimleri bizzat arayarak Kestelli ve ekibini yönlendirdi:
– TEKMER kapsamında vergi ve SGK teşvikleri devreye girebiliyor.
Bakan Varank’ın da yönlendirmesiyle Ağustos 2022’de TEKMER başvurusu gerçekleşti. Aralık 2022’de de şirket kuruldu:
- İTTM Tarım Teknolojileri Girişim A.Ş.
Kestelli ve ekibinin İTTM’ye mekan arayışları, onları Tarım ve Orman Bakanlığı’na doğru yöneltti:
– Tarım ve Orman Bakanlığımızın desteği ile Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi UTAEM’in Menemen’deki tesislerini projenin merkezi haline getirdi. Mevcut tesisi baştan aşağı yeniledik.
Derken Temmuz 2023’te Işınsu Kestelli’nin danışmanları Kadir Kılıçparlar ve İskender Baydar mesaj gönderdi:
– İş Bankası, Ziraat ve Denizbank’ın tarım ile ilgili yöneticileri, Işınsu Kestelli başkanımızla İzmir Tarım Teknoloji Merkezi’nde (İTTM) ortaklık imzası atacak.
2023 yılı Ağustos ayı başında imzalar atıldı. Kestelli, o gün şu noktanın altını çizdi:
– İTTM’yi sürdürülebilir, rekabetçi, verimli bir tarım sektörü için bilgi ve iletişim sektörünün daha güçlü katılımını sağlamak, dijital dönüşümü destekleyen tarım girişimciliği ekosistemini hayata geçirmek için kurduk.
Şubat 2024’te İTTM’ye TEKMER destek süreci başladı, Aralık 2024’te de girişimcilerin kabulü için kapılar açıldı:
– İTTM’de tarıma dönük teknoloji geliştirme yolunda adımlar atmış 60 girişimciye yer var.
Geçen akşam İstanbul’da Işınsu Kestelli, İzmir Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Üyesi Sonnur Kırmızıoğlu, Genel Sekreter Erçin Güdücü ve İzmir Ticaret Borsası’nın vakfı BORSAV’ın Genel Sekreteri Dilek Akdenizli Kocagül ile buluştuk, İTTM’nin son durumunu konuştuk.
Kestelli, söze şöyle girdi:
– İzmir Ticaret Borsası, 134 yıllık köklü geçmişinden gelen birikimle geleceğe ve yeniliğe yatırımı genlerinde taşıyor. Resmi açılışını bahar aylarında yapmayı planladığımız İTTM’nin sektörde yön belirleyen bir kurum, tarımın Silikon Vadisi olacağına inanıyoruz.
Tarımın akıl, bilim ve teknoloji ile birlikte yol alacağı yeni bir dönemin başlayacağını vurguladı:
– İTTM, sektörün tüm paydaşlarını aynı çatı altında toplayacak, “Living Lab” kimliği ile Türk tarımı için ülkemize özgü çözümler geliştirecek. Bu projenin, Türk tarımının değişim ve dönüşümünde önemli bir kaldıraç işlevi göreceğini düşünüyoruz.
Erçin Güdücü, iklim değişikliğinin dünyada tarım alanlarını yüzde 25 azalttığını belirtip Türkiye’ye döndü:
- Köylerde yaş ortalaması yükseliyor.
- Girdilerin kullanımında doğru davranılmaması nedeniyle ciddi verimsizlik görülüyor.
- Ürettiğimiz gıda ürünlerini de ayrıca yollarda ve markette yüzde 30-50 israf ediyoruz.
Tarımda teknolojinin kullanılmasıyla birlikte yaşanacak değişimden örnekler verdi:
- Akıllı sulama, tarımda su tüketimini yüzde 50 aşağı çeker.
- Aynı şekilde akıllı gübreleme, akıllı ilaçlama yüzde 50-70 tasarruf sağlar.
İTTM’ye başvuran girişimcilerin 5’inin kabul edildiğini aktarıp, bunlardan birini örnek gösterdi:
– Orbiba Robotics Teknoloji A.Ş., yapay zeka tabanlı “CNC Robot Çiftlik Aracı” geliştirdi. Bu araç tarlada, bahçede insanın yerine çalışabilecek. Örneğin, çilek toplamak çok dikkatli dokunuş gerektirir, aksi halde ürün kısa sürede çürür. Bu araç çilek toplayabilecek.
Tarımda teknolojinin, dijitalleşmenin kullanımıyla ulaşılan başarılı sonuçları başka projelerde de gördük. İTTM’nin “Tarımın Silikon Vadisi” iddiasıyla devreye girmesi, tarımda teknolojinin, dijitalleşmenin, yapay zekanın kullanımın yaygınlaşmasının tetikleneceği anlaşılıyor…
‘Dijital Sulama Yönetimi’ Japonya Yol gösterecek
İZMİR Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Işınsu Kestelli, “Dijital Sulama Yönetimi Projesi”ne (DIMP) işaret etti:
– Japan Tobacco International (JTI), bu proje için Tokyo Üniversitesi Tarım ve Teknoloji Bölümüyle bağımızı kurdu.
İzmir Ticaret Borsası Genel Sekreteri Erçin Güdücü, projeyi şöyle özetledi:
- Projenin amacı pamukta su stresine bağlı sulama ve değişken oranlı sulama uygulamaları arasındaki verim-kalite ve maliyet farklarını ortaya koyarak verimli sulama uygulamalarının yaygınlaşmasını sağlamak.
Işınsu Kestelli araya girip anımsattı:
– Pamuk çok su tüketir…
Güdücü sürdürdü:
– UTAEM’de pamuk yetiştirilmek üzere deneme alanları kuruldu. Bu yıl ilk hasat gerçekleştirildi. Termal kamera ile tarladaki pamuğun su stresi belirleniyor, ona göre sulama yapılıyor. Bu şekilde su tüketimi de oldukça azalıyor.
Koruma altındaki 36 kadının ‘su ürünleri işleme’ye girişi sağlandı
İZMİR Ticaret Borsası Eğitim, Kültür ve Sosyal Entegrasyon Vakfı (BORSAV) Genel Sekreteri Dilek Akdenizli Kocagül, Türkiye’de bir borsa tarafından kurulan ilk vakıf olduklarını belirtti:
– İzmir Ticaret Borsası, vakfımızı 31 Mart 2022’de kurdu. Mart 2023’te faaliyete geçti. Tarım, gıda, gastronomi bursları veriyoruz. Çeşitli sosyal projeleri hayata geçiriyoruz.
Projelerinden birini ekrana yansıttı:
- Denizin Üreten Kadınları: Bu projeyi Sabancı Vakfı desteğiyle yürütüyoruz. Projede Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve UNDP de yanımızda oldu. Koruma altındaki 36 kadın, su ürünleri işleme alanında eğitim gördü. Şimdi bu alanda çalışıyorlar.
Ardından “Ege Gastronomi Projesi”ni ekrana taşıdı:
- Bu projeyle Ege gastronomisini küresel bir markaya, Ege bölgesini bir gastronomi destinasyonuna dönüştürmeyi hedefliyoruz.
İzmir Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Işınsu Kestelli, araya girdi:
– “Ege Gastronomi – eg’” logosunu benimsediğimiz projede Mehmet Gürs ile birlikte çalıştık. Proje kültürel mirastan yola çıkıp sürdürülebilir tarımı baz alıyor. Dünya trendleri ile uyumlu ürün deseni üzerinde duruluyor.
Dilek Akdenizli Kocagül, dünyada stratejiyle gastronomide gelişen ülkeleri sıraladı:
- Avustralya, Peru, Japonya, Kuzey Avrupa Ülkeleri…
Sonra ekledi:
– Biz de “Ege Gastronomi”yi küresel bir markaya dönüştürebileceğimize inanıyoruz.
BORSAV’ın “Ege Kolektifi Sosyal Kalkınma Turizm Geliştirme Kooperatifi”nin kuruluşuna öncülük ettiğini bildirip, kurucuları aktardı:
- İzmir Ticaret Borsası, BORSAV, İZLADAŞ, Işınsu Kestelli (Agritrade), Mustafa Süzer, Lucien Arkas, Sahir Erozan, Osman Sezener, Leyla Kayhan Elbirlik, Cemre Torun.
