Türk vatandaşları için yurt dışında gayrimenkul, ağırlıkla da konut almak pek gözde bir tercih haline geldi. Öyle ki, özellikle son iki yıldır rekor düzeyde alım yapıldı.
Türklerin yurt dışındaki gayrimenkul alımlarına ilişkin veriler çok eskiye gitmiyor ve 2017’den bu yana olan durum biliniyor ama zaten anlaşılıyor ki daha öncesinde kayda değer bir alım yoktu.
Merkez Bankası yurt dışındaki gayrimenkul alımına ilişkin verileri 2017’ye kadar geri götürerek açıklamaya başladı.
Başlangıçta yıllık 200-300 milyon dolar bandında seyreden alımların 2022’de yükselme eğilimine girdiği, asıl tırmanışın ise 2023’te yaşandığı gözleniyor. 2023’teki alım bir anda 1,8 milyar dolara ulaşıyor.
Geçen yılki gayrimenkul alımı daha da artıyor ve 2,2 milyar dolarla rekor kırıyor.
Yabancı-yerli makası kapanıyor
Türkler yurt dışında gayrimenkul alıyor ama bir de yabancıların Türkiye’deki alımları var.
Bu konudaki veriler daha eskiye, 2003 yılını kadar gidiyor. Yabancılar özellikle 2014 yılından sonra her yıl yüklü alım yapmaya başladı ve bu alımlar yıllık bazda 6,3 milyar dolarla 2022’de rekor düzeye çıktı.
Yabancıların gayrimenkul alımı son iki yıldır ise hızla azaldı. Yabancılar 2023’te 3,6, geçen yıl ise 2,8 milyar dolarlık gayrimenkul aldı. Öyle ki, geçen yılın 2,8 milyarlık alımı, 2012’den sonraki dönemin en düşük alımı olarak kayıtlara geçti.
Bu eğilimin nedeni ne?
Ortada hemen hemen aynı nedenlerden kaynaklanan iki eğilim var…
Bir; yabancılar Türkiye’de gayrimenkul almaya artık pek sıcak bakmıyor.
İki; Türk vatandaşları ise gayrimenkul alımı için gözünü yurt dışına çevirmiş durumda.
Hem yabancıların Türkiye’den alım yapmakta eskisi kadar istekli olmamasında, hem de Türklerin dışarıda gayrimenkul alımına böylesine ağırlık vermesinde hemen hemen aynı etkenler rol oynuyor.
En büyük etken Türkiye’de gayrimenkul fiyatlarının son yıllarda rekor bir hızda artış göstermesi. Türkiye’de çok lüks bile sayılmayacak bir konutun fiyatının Avrupa’daki, ABD’deki benzerleriyle yarıştığı konusundaki kıyaslamaları sürekli görüyoruz.
Cebinizdeki örneğin 15-16 milyon lira 2024 yılı ortalama döviz kuruna göre yaklaşık 500 bin dolar ediyor. Yurt dışıyla da işi olan, oralarda vatandaşlık almak isteyen biri için Türkiye’de, özellikle de büyük kentlerde 15-16 milyon lirayla çok lüks de olmayan bir konut almak mı, yoksa yurt dışında bir konut almak mı? Hele hele yurt dışında alınacak bu konut pasaport olanağı da sağlar ve vize sorunu da aşılırsa daha ne istenir!
İşte Türk vatandaşlarının giderek yoğun bir şekilde yurt dışında konut almaya yönelmesinin altında yatan en büyük etken bu. Hem yurt içinde konut fiyatlarının çok artması, hem de “Yurt dışında bir bağım olsun” düşüncesi…
Yabancı için Türkiye artık pahalı
İçeride konut fiyatlarında son bir yılda çok artış yaşanmamışsa da, geçtiğimiz yıllardaki artış ve gelinen düzey, yabancılar için de Türkiye’den konut almanın cazibesini azaltıyor.
Türkiye’yi, vatandaşlık almak için tercih edenlerin durumu başka. Ama çok parası olan bir yabancının da TC pasaportuna pek ihtiyacı olmasa gerek.
Kur artışı son yıllarda görece düşük seyretti; ancak konut fiyatları genele yayılmasa da belli bölgelerde hızlı bir artış kaydetti. Bu da aynı miktar dövizle istenen kalitede konut almayı zorlaştırdı. Sonuç da zaten sayılara yansıyor.
Yabancı artık konut almak için Türkiye’yi eskisi kadar tercih etmiyor. Bu gidişle bir süre sonra, hatta belki de bu yıl Türk vatandaşlarının yurt dışındaki gayrimenkul alımları, yabancıların Türkiye’deki alımlarını geçecek.
