Avrupalı çiftçilerin eylemleri sonuç verdi. Avrupa Komisyonu, çiftçilerin taleplerini de içeren yeni bir Tarım ve Gıda Vizyonu hazırladı. “Tarım ve Gıda Vizyonu: Gelecek Nesiller İçin Cazip Bir Tarım ve Tarım-Gıda Sektörü Şekillendirme” belgesi olarak sunulan bu vizyon Avrupa Birliği’nin tarım ve gıdada yeni yol haritası olarak görülüyor.
Avrupa Komisyonu’na sunulan Tarım ve Gıda Vizyonu, sadece mevcut çiftçiler için değil gelecek nesil çiftçiler ve tarım-gıda sektörü için çekici, rekabetçi, esnek, geleceğe yönelik ve adil bir tarım-gıda sistemi için zemin hazırlamayı öngörüyor.
Avrupa Komisyonu tarafından vizyonun önkoşulu olarak, “politikaların daha da basitleştirilmesi, inovasyon ve dijitalleşmenin benimsenmesini artırmak” diye açıklandı.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen Tarım ve Gıda Vizyon’unun sunumunda özetle şunları söyledi: “Çiftçilerimiz Avrupa Birliği’nin gıda üretim sisteminde ön plana çıkıyor. Günlük, yoğun çalışmaları sayesinde hepimizin güvenli ve kaliteli yiyecekleri var. Yine de çiftçilerimiz, küresel rekabet ve iklim değişikliğinin artan zorluklarıyla karşı karşıyadır. Bu nedenle bugün çiftçiliği daha çekici, daha esnek ve daha sürdürülebilir hale getiren kapsamlı bir strateji sunuyoruz.”
Yeni vizyonun öncelikleri
Avrupa Komisyonu’nun Tarım ve Gıda Vizyonu’nun öncelikli 4 alanı özetle şöyle:
1- Çekici bir sektör: Tarım, adil gelirler ve daha iyi hedeflenmiş kamu desteği dahil olmak üzere gençleri mesleğe girmeye teşvik etmek için gerekli istikrara sahip olmalıdır. Ayrıca, tamamlayıcı gelir kaynakları olarak karbon ve doğa kredileri de dahil olmak üzere inovasyonun ve yeni iş modellerinin faydalarından yararlanmak için aktif olarak desteklenmeleri gerekir. Komisyon, çiftçilerin ürünlerini üretim maliyetlerinin altında sistematik olarak satmaya zorlanmamalarını sağlamaya kararlıdır ve Haksız Ticaret Uygulamaları Direktifi’nin gözden geçirilmesi de dahil olmak üzere bu amaçla somut önlemler alacaktır. Komisyon ayrıca 2025’te, mesleğe giren gençlerin ve yeni insanların önündeki engelleri ele almak için hem AB(Avrupa Birliği) hem de ulusal/bölgesel düzeyde gerekli önlemlere ilişkin öneriler içeren bir Nesil Yenileme Stratejisi sunacak.
2- Rekabetçi ve esnek bir sektör: AB, gıda güvenliğine ve egemenliğine çeşitli şekillerde öncelik vermeye devam edecektir. Avrupalı çiftçilerin çıkarlarını korurken ticaret müzakereleri ve anlaşmaları tam olarak kullanılacaktır. Vizyon ayrıca, AB’nin iddialı standartlarının uluslararası kurallar doğrultusunda rekabette dezavantaja yol açmamasını garanti etmek için ithal ürünler için üretim standartlarının daha güçlü bir şekilde düzenlenmesi için çiftçilerin, vatandaşların ve genel olarak toplumun taleplerine yanıt veriyor. Bu nedenle Komisyon, AB’de yasaklanan tehlikeli pestisitler ve hayvan refahı söz konusu olduğunda standartlardaki daha fazla tutarlılığın etkisini değerlendirmek için 2025’te adımlar atmaya başlayacaktır. Ek olarak, gıda güvenliği standartlarının sıkı bir şekilde uygulanması ve kontrolü pazarlık edilemez bir öncelik olmaya devam etmektedir. Komisyon, sektörün uzun vadeli geleceğini teşvik etmek için hayvancılık üzerindeki odağını güçlendirecektir.
3- Geleceğe hazır bir sektör: Avrupa’nın tarım sektörü, düşük karbonlu bir ekonomiye geçişte önemli bir rol oynamaktadır. Vizyon, iklim eylemini gıda güvenliği ve sektörün karşılaştığı özel zorluklarla uzlaştırma ihtiyacını kabul etmektedir. Çiftçiler doğa dostu uygulamaları benimsedikleri için ödüllendirilmelidir. Bu bağlamda, Komisyon, alternatiflerin makul bir süre içinde mevcut olmaması durumunda pestisit kullanımına ilişkin daha fazla yasağı dikkatlice değerlendirecek ve AB pazarında biyopestisitlere erişimi kolaylaştıracaktır. Komisyon ayrıca, çiftçilerin çiftlik düzeyinde performanslarını ölçmelerine ve geliştirmelerine yardımcı olmak için gönüllü bir kıyaslama sistemi, ‘çiftlik içi sürdürülebilirlik pusulası’ geliştirecektir. Daha verimli su kullanımlarına yönelik acil ihtiyacı karşılamak için bir Su Dayanıklılık Stratejisi de hazırlanacaktır.
4-Kırsal alanlarda adil yaşam ve çalışma koşulları: Komisyon, kırsal alanların canlı, işlevsel ve AB’nin kültürel ve doğal mirasıyla derinden bağlantılı kalmasını sağlamak için güncellenmiş bir Kırsal Eylem Planı ile ortaya çıkacaktır. Gıda karşılanabilirliği ve inovasyon gibi sorunlara çözüm bulmak için tüketiciler, çiftçiler, endüstri ve kamu otoriteleri de dahil olmak üzere çok çeşitli aktörlerle yıllık bir Gıda Diyaloğu da başlatılacaktır. Gıda israfının azaltılması ve hayvan refahına ilişkin toplumsal endişelerin ele alınması da ileride Komisyon tarafından yakından incelenecektir.
Destekler daha basit ve hedefli olacak
İleriye dönük olarak, yaklaşan çok yıllık mali çerçeve (MFF) önerisinin bir parçası olarak gelecekteki ortak tarım politikası (CAP), özellikle genç çiftçilere ve doğal kısıtlamalar alanlarında çiftçilere odaklanarak, gıda üretiminde aktif olarak katılan çiftçilere yönelik destekler daha basit ve daha hedefli olacaktır. Koşullardan ziyade teşvikler tercih edilecektir.
Türkiye’ye etkileri ne olur?
Avrupa Komisyonu’nun Tarım ve Gıda Vizyonu’nun Türkiye’ye de mutlaka etkileri olacaktır. Sadece bir örnekle açıklamak gerekirse;Türkiye, Avrupa Birliği pazarına tarım ve gıda ürünleri ihraç ederken özellikle pestisit kalıntısı, aflatoksin gibi sorunlarla karşı karşıya kalıyor. Yeni vizyonda bu konuda daha sert önlemler alınması öngörülüyor. Türkiye’nin de bu pazara ihracata devam etmesi için yeni kurallara uyum sağlaması gerekir.
Özetle, Avrupa Komisyonu çiftçi eylemlerini dikkate alarak tarım ve gıda için yeni bir vizyon ortaya koyuyor. Bu vizyonda da çiftçilere daha çok önem ve destek verileceğine vurgu yapılıyor. Çiftçilerin ürünlerini üretim maliyetlerinin altında sistematik olarak satmaya zorlanmamalarına dikkat çekiliyor. Türkiye’de de tarım ve gıdada her bakan değiştiğinde yeni “vizyon belgesi”, “strateji belgesi” , “yol haritası” açıklanıyor. Bu belgelerin ömrü bakanın görev süresi ile sınırlı. Hükümet değişmese de bakan değiştikçe politika değişiyor. Bu nedenle tarım ve gıdadaki büyük potansiyel değerlendirilemiyor. Avrupa Komisyonu’nun yeni Tarım ve Gıda Vizyonu’ndan alınacak çok ders var.
AB Tarım ve Vizyon Belgesi’nin dayandığı ilkeler:
- Tarım ve gıda, Avrupa Birliği için stratejik sektörlerdir. Avrupa’nın gıda güvenliği ve egemenliği pazarlık konusu olamaz.
- Gıda, ekonomik rekabet gücümüzün temel bir unsurudur. AB, dünyanın en büyük
tarım-gıda ihracatçısıdır. - Tarım doğayla birlikte çalışır.
- Çiftçiler bir sorun değil, çözümün bir parçasıdır. Toprak, su, biyolojik çeşitlilik ve iklim direnci gibi doğal kaynaklarımızı koruma ve geliştirmede hayati bir rol oynarlar.
- Komisyon’un amacı, tarım-gıda sektörü ile iş birliği yaparak onun rekabetçi, dayanıklı, gelecek nesiller için cazip ve kârlı kalmasını sağlamaktır.
