Fehmi KÖFTEOĞLU
Kapadokya’dan Çeşme’ye, Çanakkale’den Erzurum’a kadar Türkiye’nin her bölgesindeki otelciler depremde sokakta kalan yurttaşlara otellerini açtı. Bu yolla ilk aşamada toplam 50 bin yatak depremzedelere tahsis edildi. Buna ek olarak derneklere üye olmayan otellerden de oluşturulan sistem üzerinden, kapasitesine göre 5-10 oda tahsis edenler oldu.
Bu arada depremzedelere çağrıda bulunularak tahsis edilen otellerde kalmak isteyenlerin kayıt yaptırmaları halinde otelin olduğu yere ulaşımları sağlandı.
Ancak depremzedeler bu aşamada bulurlarsa oldukları yerde çadırda, konteyner ya da karavanda kalmayı tercih etti. Nitekim depremin 5. gününde bile otellerin depremzedelere tahsis ettiği yataklar henüz dolmadı.
Kısa süreli ve geçici çözüm
Otelcilerin büyük felaket karşısında ilk anda gösterdikleri bu duyarlılık takdire değer. Ancak depremde yıkılan ya da hasar gördüğü için oturulamayacak duruma gelen evlerde milyonla ifade edilecek kişinin evsiz kaldığı dikkate alındığında soruna ilk andaki yardım çabalarının ötesinde bakmak gerekir.
Zira otelcilerin ilk aşamada 50 bin yatağı depremzedelere tahsis etmesi takdire değerdir ama bu kısa süreli ve geçici çözümdür. Depremzedelere açılan otellerin bir bölümü zaten kış mevsimi olduğu için ya kapalı ya da düşük kapasite ile çalışıyor. Peki yüksek sezona girildiğinde ne olacak? Otelci depremzedeyi çıkarmaz. Ama otelin bir işletme olduğu gerçeği dikkate alındığında sorunun yalnız duygusallıkla çözülmeyeceği gerçeğini de görmek gerekir. Bu açıdan bakıldığında soruna uzun süreli ve gerçekçi bir çözüm bulmak gerektiği görülüyor. Bu durumda Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Maliye ve Hazine Bakanlığı otellerle görüşerek her tesisin kapasitesinin yüzde 10-15’i kadar odayı depremzedelerin uzun süreli barınmalarına tahsis etmeleri sağlanmalı.
İspanya örnek olabilir
Kamu yönetimi, işletmelerin yatak kapasitesinin bir bölümünü maliyetine depremzedelere ayırmalarını sağlayabilir. Böylece işletme kendi açısından bir özveride bulunurken kamu yönetimi de sorumluluğunu yerine getirmiş olur. Buna benzer yöntem ve uygulama İspanya’da var.
İspanya’da kamu yönetimi bırakalım deprem gibi bir felaketi emeklilerin kış dönemde tatil yapmaları için bile otellerle anlaşıp sübvanse edilmiş fiyatlarla 2,5 milyon emekliye tatil yaptırıyor. İspanya’nın emekliler için uyguladığı İmserso sistemi Türkiye’de depremzedelere uyarlanabilir.