Zeynep GÜRCANLI
ABD’nin Ankara Büyükelçisi Jeff Flake, Türkiye’nin ABD’den talep ettiği F-16 savaş uçaklarının satışı ile, NATO’nun İsveç ve Finlandiya’yı kapsayacak şekilde genişlemesi arasında Washington yönetimi açısından “bir bağ bulunmadığını” söyledi. Flake, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun Amerikalı mevkidaşı Anthony Blinken ile Washington’da yaptığı görüşmeden bir gün sonra, Ankara’da bir grup gazeteciyle sohbet toplantısında biraraya geldi.
Washington’daki görüşme Flake’in aktardığı bilgilere göre, ABD ile Türkiye arasındaki stratejik mekanizmanın dördüncü toplantısıydı. Flake, bu tip üst düzey görüşmelerin sürmesinden yana olduklarını belirterek, “Her zaman, olabildiğince çok üst düzey görüşme yapmak istiyoruz iki ülke arasında” diye konuştu.
YÖNETİM BAĞ KURMUYOR AMA KONGRE’DE DURUM FARKLI
Blinken-Çavuşoğlu görüşmesinde pek çok önemli konuya değinildiğini kaydeden Flake, Ankara’nın “NATO’nun genişlemesi ile Türkiye’ye F-16 satışı arasında bağ kurulmasın” talebine Washington yönetiminin olur verdiğini “Türkiye’ye F-16 satışı ile NATO’nun genişlemesi arasında herhangi bir bağlantı yok. Blinken bunu açıkca ifade etti” sözleriyle vurguladı. Ancak Büyükelçi, Dışişleri Bakanı Blinken’ın NATO’nun genişlemesine ABD’nin verdiği önemi Türk mevkidaşı Çavuşoğlu’yla görüşmede dile getirdiğini de kaydederek, “Blinken, Putin’in, Rusya’nın saldırganlağına karşı durmak için bu genişlemenin ABD için ne kadar önemli olduğunu vurguladı” diye konuştu.
ABD’nin Türkiye’ye F-16 satışı için Amerikan Kongresi’nin de onay vermesi gerekiyor. Büyükelçi Flake, Kongre’nin NATO’nun genişlemesi ile Türkiye’ye F-16 satışı arasında bağ kurup kurmadığı konusundaki soruya ise şu karşılığı verdi; “Yönetim arada bir bağ kurmuyor. Ancak bunu söylerken, Kongre’nin pek çok üyesinin de NATO’nun genişlemesi konusunda çok güçlü duyguları olduğunu da ifade etmek gerekiyor. Bazıları bunu geçtiğimiz birkaç ay içinde dile de getirdi.” ABD’nin Ankara Büyükelçisi olarak atanmadan önce Kongre’de Senatör olarak görev yapmış olan Flake, Kongre’de birlikte çalıştığı bazı üyelerin de kendisine bu konuda ulaşarak, düşüncelerini bizzat ifade ettiklerini anlattı. Flake, şöyle konuştu; “Senatör Menendez F-16’ların satışı konusunda itirazını zaman zaman ifade ediyor. Ben Senatör Menendez ile birlikte görev yaptım. Kendisi vicdanlı ve gayretli bir Kongre üyesi. Karşılık verilmesini istediği çok gerçek endişeleri var.
Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya katılmasına yönelik istek Kongre’nin tümü için geçerli. Dolayısıyla bu konu Kongre’de görmezden gelinmesi zor bir konu.
ABD yönetimi, F-16 satışını destekliyor ve Kongre ile bu konuyu müzakere edecek. Kongre yasama organı. Hatta şunu eklemeliyim; Bağımsız bir yasama organı. Ve bu satışın Kongre tarafından da onaylanması gerekli. Kongre’nin arkada bırakılması zor. Yönetim, ‘Kongre’yi devre dışı bıraktım’ diyemez. Ancak yönetim bu satışa taraftar ve Kongre’den geçmesi için çalışacak. İsveç ve Finlandiya konusu, demokratları ya da cumhuriyetçileri aşan, herkesin istediği bir konu.”
SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK? “TAKVİM VEREMEM…”
Flake, Türkiye’ye F-16 satışı konusunda gelinen yasal süreci, “Dışişleri Bakanlığı’nın politikası şöyle; Silah satışı konusundaki teknik süreç tamamlandığında, Kongre’ye gayrı resmi düzeyde bilgi veriliyor. Ve şu anda bu süreci yaşıyoruz” sözleriyle anlattı.
Kongre’deki ilgili komitelerin bu konuyu görüşmek için belli süreleri olduğunu da belirten Flake, “Ancak bu süreler kesin süreler değil. Dolayısıyla tam bir takvim vermem mümkün olamaz. Bazı konular çok çok uzun süre görüşülebiliyor. Eğer Kongre’nin süreç konusunda soruları olursa, bunu durdurabiliyor da. Dolayısıyla size bir takvim veremem” dedi.
Flake, Türkiye’nin F-16, Yunanistan’ın ise F-35 savaş uçağı satın alma isteklerinin Kongre’ye “aynı zamanda” iletildiğini de vurguladı.
“Esad rejimi ile normalleşmeye karşıyız…”
Büyükelçi Flake, AK Parti hükümetinin son dönemde Esad rejimi ile başlattığı normalleşme adımlarına, Washington’un karşı olduğunu da vurgulayarak, “ABD, Esad’ın yıllarca kendi vatandaşlarına yaptıklarını göz önüne alarak, Esad rejimi ile ilişki kurmaya, normalleşmeye gitmeye karşı çıkmaya devam ediyor. Buna hala karşı çıkıyoruz” dedi. Suriye konusunda Ankara ile Washington arasında görüş farklılıkları olduğunu da belirten Flake, şöyle konuştu; “Türkiye ve ABD arasındaki Suriye, özellikle de kuzeydoğu Suriye konusundakia güvenlik mekanizması konusunda ise, bu görüşmeler ve diyalog devam ediyor.
Müttefikimiz Türkiye ile üzerinde çalışabileceğimiz yollar arıyoruz. Türkiye ayrıca IŞİD karşıtı koalisyonun da önemli bir üyesi. Görüş farklılıklarımızı ifade ediyoruz. Muhattaplarımız da görüş ayrılıklarını bize iletiyorlar. Ancak bu konuda verimli bir diyalog olduğunu söyleyebilirim.”
Blinken Ukrayna için Çavuşoğlu’na teşekkür etti
Büyükelçi Flake, Blinken Çavuşoğlu görüşmesinde Ukrayna konusunun da ele alındığını kaydederek, “Bilnken Çavuşoğlu’na Türkiye’nin Ukrayna’nın egemenliğini korumak için gösterdiği sürekli çaba için teşekkür etti. NATO’ya verdiği destek için de teşekkür etti.Türkiye 70 yıllık değerli bir NATO üyesi” dedi.