Şebnem TURHAN
Bireysel kredi kartı ve KMH’ta artan faizlere rağmen tüketici frene basmadı. Depremden en çok etkilenen Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya’da artışlar görece düşük kaldı, toplam kredi kartı borcu yüzde 180,2, KMH yüzde 177,6 arttı.
Merkez Bankası’nın haziran ayından itibaren politika faizinde yaptığı artışlar kredi kartı ve kredili mevduat hesaplarında faiz oranlarının yüzde 1,36 ve yüzde 1,66’dan yüzde 3,66 ve yüzde 4,72’ye çıkmasına neden oldu. Ancak faiz oranlarının oldukça yüksek artışına rağmen tüketicilerin bireysel kredi kartı ve kredili mevduat hesapları hız kesmeden büyümesini sürdürdü. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun 9 aylık Fintürk verilerine göre toplam bireysel kredi kartı borcu yüzde 180,2, KMH borcu ise yüzde 177,6 arttı. KMH borcu en fazla artan il Hakkari, bireysel kredi kartı borcu en çok yükselen il de Diyarbakır oldu.
Doğu ve Güneydoğu Anadolu borç artışında zirvede
BDDK illere göre bireysel kredi kartı ve kredili mevduat hesabı verileri tüketicinin frene basamadığını ortaya koyuyor. Özellikle bazı illerde dikkat çekici şekilde sert yükselişler görüldü. Geçen yılın ilk 9 ayında tüm illerde toplam kredi kartı borcu 348 milyar 206 milyon 18 bin lira iken bu yılın ilk dokuz ayında yüzde 180,24 artışla 975 milyar 806 milyon 521 liraya yükseldi. Diyarbakır’da bireysel kredi kartı borcu ilk dokuz ayda 243,12 artarken, Şanlıurfa’da yüzde 238,4, Hakkari’de yüzde 230,22, Kilis’te yüzde 227,9, Gaziantep’te yüzde 217,3, Siirt’te yüzde 212,2, Mardin’de yüzde 208,7’lik artışlar yaşandı. Bu illerde geçen yıla göre 3 kattan fazla artışlar görüldü. Doğu ve Güneydoğu Anadolu illeri bireysel kredi kartı borcu en fazla katlanan iller listesinde ilk 17 sıranın da sahibi durumunda.
Depremden en çok etkilenen iller sonlarda
Bireysel kredi kartı borcunu iki katından fazla artırmayan il ise yok. Bireysel kredi kartı borcu en az artan iller büyük deprem felaketini en derinden yaşayan iller olarak sıralanıyor. Hatay’da ilk 9 ayda geçen yılın aynı dönemine göre bireysel kredi kartı borcu yüzde 149,15, Malatya’da yüzde 158,8, Kahramanmaraş’ta yüzde 162,2 arttı. Deprem felaketinden etkilenen Osmaniye, Gaziantep, Şanlıurfa ve Diyarbakır ise bireysel kredi kartı borcu artışında zirvede yer aldı.
Faiz oranı çok yükselen kredili mevduat hesaplarında illerin toplam borcu bu yılın 9 ayında 141 milyar 24 milyon 253 bin liraya çıktı. Bu geçen yılın aynı dönemindeki 50 milyar 806 milyon 426 bin liralık borcun yüzde 177,6 daha yükseldiğini gösteriyor. Kredili mevduat hesapları artışında ilk sıra yüzde 251,7’lik artışla Hakkari’nin olurken, onu yüzde 222,9 yükselişle Iğdır, yüzde 219,5 artışla Kars takip etti. Kredili mevduat hesapları artışında da şubattaki büyük deprem felaketinden en çok etkilenen illerdeki artış hızı diğerlerine nazaran daha düşük kaldı. Malatya’da yüzde 86,3, Kahramanmaraş’ta yüzde 99, Hatay’da yüzde 103,1, Osmaniye’de yüzde 122,77lik yükselişler görüldü.
Faiz oranı üzerinden vergi de ödeniyor
Politika faizi yüzde 8 iken kredi kartı azami akdi faiz oranı yüzde 1,36, gecikme faiz oranı yüzde 1,66, kredili mevduat hesapları faiz oranı ise yüzde 1,66 seviyesindeydi. Şu an politika faizi yüzde 35’e çıkarıldı. Bugünden itibaren kredi kartı azami akdi faiz oranı yüzde 3,66, gecikme faiz oranı yüzde 3,96, nakit çekim veya kredili mevduat hesabı akdi faiz oranı yüzde 4,42, bu alanda gecikme faiz oranı ise yüzde 4,72 olarak uygulanacak. Bunlar aylık faiz oranları. Yıllık bileşik faiz oranı hesaplandığında kredi kartı faiz oranı yıllık bileşik yüzde 53,93’e, gecikme faizi oranı yüzde 59,36’ya, KMH faizi yüzde 68,03’ye, KMH gecikme faiz oranı ise yüzde 73,92’ye yükseldi. Kredi kartında hesap özetinde belirtilen son ödeme tarihine kadar, asgari tutarın altında ödeme yapılması halinde, asgari tutarın ödenmeyen kısmına, son ödeme tarihinden itibaren faiz uygulanıyor. Faiz oranı üzerinden yüzde 15 KKDF ve yüzde 5 BSMV tahsil ediliyor.
Türkiye’nin %83’ünün kart borcu artışı %150-200
Bireysel kredi kartı borcu 14 ilde yüzde 200 ve üzeri kalan tüm iller yüzde 150 – 200 arasında arttı. Yani Türkiye’nin yüzde 83’ünün bireysel kredi kartı borcu 2.5 katına çıktı. Geri kalan yüzde 17’si ise 3 katı ve üzeri artışlar yaşadı. KMH’ta 6 ilin borcu yüzde 200 ve üzeri, 61 ilin yüzde 150 – 200 arasında yükseldi. Türkiye’nin yüzde 75’inin bireysel KMH borcu yüzde 150 ile 200 arasında arttı.
