Şebnem TURHAN
Merkez Bankası politika faizi yüzde 8,5 seviyesinde kalsa da piyasada faizler yükseliyor. TL cinsi ihtiyaç, ticari ve taşıt kredisi faizleri 5 Mayıs ile biten haftada son dönemlerin en yüksek seviyelerine çıkarken TL mevduat faizi ise 3 aya kadar vadede yüzde 29,05 ile ortalamada yüzde 30’a dayandı.
Türkiye seçimin ilk turunu geride bırakırken seçim öncesinde bankaların kredi arzı oldukça azaldı. Kredi arzındaki iştahsızlık kredi oranlarına da yansıdı. Merkez Bankası verilerine göre 5 Mayıs haftası itibariyle TL cinsi ticari kredi faizi bir önceki haftaya göre 150 baz puan arttı ve yüzde 16,09’a yükseldi. Kredili mevduat ve kurumsal kredi kartı hariç TL cinsi ticari kredi faizi ise yüzde 179 baz puan arttı ve yüzde 15,99’a çıktı. Dolar bazlı ticari kredilerin faiz oranı aynı haftada 37 baz puan artışla yüzde 9,45 olurken, Euro bazlı ticari kredilerin faiz oranı 79 baz puan azalışla yüzde 7,24 oldu. TL cinsi ticari kredi faizlerinde 10 Mart haftasından bu yana en yüksek seviyeler 5 Mayıs haftasında görüldü. 8 haftanın en yüksek seviyesine çıkan ticari kredi faizlerinin yanı sıra tüketici kredi faizleri de yükseliyor.
İhtiyaç kredi faizi 9 ayın zirvesinde
Yine Merkez Bankası’nın haftalık verilerine göre ihtiyaç kredisi faizi 5 Mayıs haftasında 96 baz puan arttı ve yüzde 34,30’a çıktı. İhtiyaç kredi faizinde bu seviyeler en son 12 Ağustos 2022 haftasında görülmüştü. İhtiyaç kredi faizi 9 ayın zirvesini gördü.
5 Mayıs haftasında bir önceki haftaya göre tek gerileyen ise 4 baz puanlık azalışla yüzde 18,7’ye inen konut kredi faizi oldu. Taşıt kredisi faizleri ise 45 baz puan arttı ve yüzde 25,57’ye yükseldi.
En çok tercih edilen 3 aya kadar vadeli TL cinsi mevduat faizi ise yüzde 29,05’e çıkarken ortalama TL mevduat faizi 80 baz puan azalışla yüzde 21,12’ye indi. Dolar mevduat faizi 9 baz puan artışla yüzde 2,26’ye çıkarken Euro mevduat faizi 1 baz puan azalışla yüzde 0,58’e geriledi.
Tüketici kredi faizleri yükselse de Türkiye Bankalar Birliği verileri tüketicilerin hem ihtiyaç kredisinde hem de kredi kartlarında talebinin artarak sürdüğünü ortaya koyuyor. TBB verilerine göre bireysel krediler, martta yüzde 78 artarak 1.875 milyar TL oldu. Bireysel kredilerin yüzde 99’u bankalar tarafından kullandırılırken, finansman ve finansal kiralama şirketleri tarafından kullandırılan 15 milyar TL’lik bireysel kredinin 10,4 milyar TL’si taşıt kredilerinden oluşturdu.
Bireysel kredilerin yüzde 38’ini ihtiyaç kredileri, yüzde 21’ini konut kredileri, yüzde 31’ini kredi kartları, yüzde 4’ünü taşıt kredileri ve yüzde 7’sini kredili mevduat hesabı oluşturdu. Bireysel kredi kullanan kişi sayısı (takipteki krediler hariç) son bir yılda 2.1 milyon kişi artarak 38,5 milyon kişi olurken, ortalama kredi bakiyesi ise 49 bin TL düzeyinde gerçekleşti.
Tüketici kredileri 1.33 trilyon lira
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından yayımlanan haftalık bültene göre, sektörün kredi hacmi 5 Mayıs itibarıyla 82 milyar 36 milyon lira arttı. Söz konusu dönemde toplam kredi hacmi 8 trilyon 889 milyar 16 milyon liradan 8 trilyon 971 milyar 53 milyon liraya çıktı. Bankacılık sektöründeki toplam mevduat (bankalararası dahil), geçen hafta 93 milyar 66 milyon lira arttı. Söz konusu haftada yüzde 0,90 artan bankacılık sektörü toplam mevduatı, 10 trilyon 440 milyar 429 milyon lira oldu. Verilere göre, tüketici kredileri tutarı, 5 Mayıs itibarıyla 8 milyar 746 milyon lira artışla 1 trilyon 328 milyar 678 milyon liraya yükseldi. Söz konusu kredilerin 415 milyar 35 milyon lirası konut, 75 milyar 211 milyon lirası taşıt ve 838 milyar 431 milyon lirası ihtiyaç kredilerinden oluştu. Söz konusu dönemde taksitli ticari kredilerin tutarı 3 milyar 669 milyon lira artarak 1 trilyon 103 milyar 188 milyon liraya çıktı. Bankaların bireysel kredi kartı alacakları da 13 milyar 599 milyon lira artarak 644 milyar 88 milyon lira oldu. Bireysel kredi kartı alacaklarının 340 milyar 736 milyon lirası taksitli, 303 milyar 352 milyon lirası taksitsiz oldu.
