Şebnem TURHAN
Yeni ekonomi yönetimiyle birlikte haziran ayı Merkez Bankası Para Politikası Kurulu Türkiye piyasalarının en önemli gündem maddesi haline geldi. Bu hafta perşembe günü yeni başkanı Hafize Gaye Erkan başkanlığında toplanan Para Politikası Kurulu faiz kararını açıklayacak. EKONOMİ Gazetesi ile tahminlerini paylaşan ekonomistlerin beklentileri yüzde 15 ile yüzde 35 arasında değişiyor. Politika faizi yüzde 40 seviyesindeki enflasyona rağmen yüzde 8,5 seviyesinde bulunuyor. Tahminlere göre en düşük artış beklentisi 650 baz puan, en yüksek artış beklentisi ise 2650 baz puan seviyesinde. 17 ekonomistin EKONOMİ Gazetesi’ne verdiği tahminlerin medyanı yüzde 20-25 seviyesi olarak belirlendi. Yani en az 1150 baz puanlık artış ekonomistlerin öngörüleri dahilinde.
Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, son yıllarda hem bağımsızlık tartışmaları hem düşük faiz politikası hem de yetkili ağızlardan gelen ‘faiz önemini yitirdi’ açıklamaları nedeniyle piyasanın çok da yüksek beklentilerinin olmadığı toplantılar haline gelmişti. PPK metinleri ise birkaç kelime değişikliği ile yayınlanırken Merkez Bankası para politikasına ilişkin sinyal alamayan piyasa oyuncularına karşılık TL varlıkların da PPK kararlarına bir tepkisi de yaşanmıyordu. Ne dolar/TL, ne Borsa İstanbul ne de Euro/TL politika faizi açıklamaları sonrasında hareket göstermiyordu.
En son artış Mart 2021’de yapıldı
Merkez Bankası politika faizinde en son artış Naci Ağbal’ın başkanlığının son döneminde Mart 2021’de yapılmıştı. Mart toplantısında Ağbal başkanlığındaki Para Politikası Kurulu 2 puan artış gerçekleştirmiş ve politika faizini yüzde 17’den yüzde 19’a yükseltmişti. Bu artış Ağbal’ın başkanlığının da sonunu getirmişti. 19 Mart 2021’de başkan olan Şahap Kavcıoğlu döneminde ise politika faizi hiç artırılmadı. 26 ay boyunca politika faizinde indirimler gerçekleştirilirken en son indirim ise Şubat 2023’te 50 baz puan olarak gerçekleştirildi. Mart 2021’ten bu yana ise politika faizinde 1050 baz puanlık faiz indirimi yapıldı.
Bu görüntü yeni ekonomi yönetimiyle birlikte değişti. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in devir teslim töreninde rasyonel politikalara dönüleceğini söylemesi, Merkez Bankası Başkanlığı’na Hafize Gaye Erkan’ın atanması ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da Şimşek ile Erkan’ın politikalarını kabullendiğini ifade etmesi Merkez Bankası Para Politikası Kurulu toplantısı beklentilerinin en üst seviyeye çıkmasına neden oldu.
Tek seferde yapılacaksa yüzde 35
Perşembe günü bu kritik toplantı gerçekleştirilecek. Kurumların anketlerinde beklenti yüzde 19,5-yüzde 20 seviyesinde değişiyor. EKONOMİ Gazetesi olarak ekonomistlerin tahminlerini soruşturduk. En yüksek tahmin verenler arasında bulunan eski TCMB Başkanı Yardımcısı ve Para Politikası Kurulu üyesi Fatih Özatay, faiz artışı tek seferde yapılacaksa yüzde 35’e çıkarılması gerektiğini, üç seferde yapılacak ise de bu toplantıda yüzde 25’e yükseltilerek arkasının geleceğinin vurgulanması gerektiğine işaret etti.
Yüklü bir faiz artışı öngörmüyorum
ODTÜ Öğretim Görevlisi Doç. Dr. Atılım Murat ise perşembe günkü PPK’da politika faizinin yüzde 15’e çıkarılmasını beklediğini söyledi. Murat, faizde yüklü bir artırım öngörmediğini bir anda yükseltilmesinin yüklü faturası olabileceğine işaret ederek bankaların yanı sıra yüklü faiz artışının şirketlerin maliyetini de zorlayacağını vurguladı. Politika faizinin yüzde 15’e çıkarılmasını ve sözlü yönlendirme yapılmasını beklediğini dile getiren Murat, gelecek yıl yerel seçimlerin olacağını hatırlatarak bu döneme kadar ekonomi politikalarında köklü bir değişiklik beklemediğine dikkat çekti.
Faiz koridoru uygulanmaya başlayabilir
Piri Reis Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu, da kademeli faiz artırımı yapılacağını ilk etapta 15- 20 arası 18 gibi bir noktaya geleceğini düşündüğünü belirtti. Aslanoğlu, “Nihai nokta 30 üzeri olmalı ama ne kadar gidebilir şu anda öngöremiyorum. 25-30 arası bir noktada durabilir. Faiz koridoru uygulamasını da ciddi bir olasılık olarak düşünüyorum” dedi.
Deniz Yatırım Yatırım Strateji ve Araştırma Bölüm Müdürü Orkun Gödek, politika faizinin swapların oluştuğu yüzde 20-25 aralığına taşınmasını beklediğini kaydederek “Tek toplantıda mı yoksa 1-2 toplantıya bölerek mi yapacakları konusunda emin değilim. Yeni yönetimin piyasaya ne kadar güçlü bir mesaj vermek isteyeceği ile paralel bir durum” diye konuştu.
TCMB Başkanı Erkan bugün bankacılarla görüşecek
Geçen hafta cuma günü Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile bir araya gelen Türkiye Bankalar Birliği üyesi banka genel müdürleri bugün de Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan ile görüşecek. Bugün saat 14’te TBB’de gerçekleştirilecek olan toplantıda da gündem bankacılık sektöründe uygulanan regülasyonlar olacak. Bakan Şimşek ile yapılan toplantıda da sektör kaynaklarından alınan bilgiye göre regülasyonların kademeli olarak gevşetilmesi ve sonunda kaldırılması gündeme geldi. Regülasyonlar nedeniyle son yıllarda bilanço yönetimi oldukça zorlanılırken net faiz gelirleri ise yüksek seviyelerde negatif seyrediyor. Bakan Şimşek ile toplantının “pozitif” havada geçtiği belirtilirken toplantıda bankacılar Merkez Bankası Başkanı ile de bir araya gelmesi planlanmıştı. İşte o toplantı bugün gerçekleştirilecek. Bakan Şimşek cuma günü TÜSİAD yetkilileri ile de görüştü.
Faiz artışının yükleri de detaylandırılmalı
TEPAV Direktörü Dr. Burcu Aydın Özüdoğru beklentisinin politika faizinin yüzde 25 civarına çıkarılması olduğunu kaydederek şunları söyledi: “Politika faiz oranında ilk artışın ve verilen mesajların enflasyon ve piyasa dinamiklerini karşılayacak bir oranda olması gerektiğini düşünüyorum. Öte yandan faiz artışının bankacılık, reel sektör ve kamu maliyesi üzerinde oluşturacağı yükler için arka tarafta detaylı sektörel stres testleri yapılmalıdır. Buna göre de PPK toplantısında; enflasyon, büyüme ve faiz patikası hakkında kısa ve orta vadeli bilgi vermelidir.” Marbaş Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Soner Kuru, kurum olarak bir rakam beklentisi paylaşmadıklarını dile getirerek “Önden yüklemeli ya da patika şeklinde 35’e kadar yükselecek bir süreç öngörüyoruz” diye konuştu.
