Şebnem TURHAN
Bankacılık sektöründe son haftalarda hem regülasyonların sıkılaştırılması hem de seçim belirsizliği nedeniyle kredi arzında yavaşlama arttı. Bankacılık sektörü kaynakları ihtiyaç kredisinde regülasyondan muaf olan 70 bin lira limitinin aşılmadığını dile getirirken daha fazla ihtiyacı olan müşterilerini kredili mevduat hesaplarına yönlendirdiklerini vurguladı.
Kredili mevduat hesapları ise son haftalarda hızla yükseliyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) haftalık verilerine göre sektördü KMH miktarı tüketicilerde yılsonuna göre yüzde 78, ticari müşterilerde yüzde 33,8 yükseldi. En dikkat çekici artış ise kamu mevduat bankalarında yaşandı. Kamu mevduat bankalarının tüketicilere kullandırdığı KMH hacmi geçen yılsonuna göre yüzde 170,7 büyüdü.
Geçen hafta bankalara giden tüketiciler kötü sürprizle karşı karşıya kaldı. Merkez Bankası mart sonunda TL mevduat oranında tahsis tesis yükümlülüğü oranını yüzde 60’a yükseltti, TL mevduat dönüşüm oranı hedeflemesini geri getirdi. Bunun yanı sıra ihtiyaç ve ticari kredi faizinde üst limitin aşılması durumundaki menkul kıymet tesis yükümlülüğü oranını yüzde 150’ye çıkardı ve TL mevduat oranı yüzde 60’ın altında kalan bankalara da yabancı para mevduat oranı için zorunlu karşılık oranını 5 puan artırdı.
Bu değişiklik öncesinde de bankacılık sektörünün kredi arzı oldukça düşük seyrediyordu. Şartların sıkılaştırılmasından sonra da bankacılık kaynaklarının verdiği bilgiye göre tüketicilere ihtiyaç kredisinde 70 bin liranın üzerinde kredi kullandırılmamaya başlandı.
KMH hesapları regülasyonlardan muaf
Merkez Bankası verileri tüketici ihtiyaç kredi faizi 7 Nisan haftası itibariyle yüzde 32,59’a yükseldi. 3 aya kadar TL mevduat faizi ise ortalamada yüzde 28,96 seviyesinde bulunuyor. Her ne kadar ihtiyaç kredi faizi TL mevduat faizinin üzerinde kalsa da bankacılık sektörü kaynakları regülasyonların baskısı nedeniyle ihtiyaç kredisinde 70 bin liranın üzerinde kredi kullandırabilmeleri için aylık faizin en az yüzde 3,5-4 seviyesinde olması gerektiğini vurguladı. Bu nedenle 70 bin liranın en azından seçim belirsizliği kalkana kadar aşılması beklenmiyor.
Öte yandan TL ticari kredi faizleri de yüzde 16’ya yaklaştı. Merkez Bankası verilerine göre TL ticari kredi faizi yüzde 15,91, kredi kartı ve kurumsal kredili mevduat hesapları hariç TL ticari kredi faizi ise yüzde 15,8 seviyesinde. Ticari kredilerin faizi mevduat faizinin 13 puandan fazla altında kalıyor. Bu da bankacılık sektörünün özellikle ticari kredi arzından kaçınması sonucunu yarattı.
Kamu mevduat bankalarında hızlı artış
Tüm bunlara karşılık Merkez Bankası’nın politika faizi indirimleri sonrasında kredi kartı ve kredili mevduat hesabı faizi yüzde 1,36 seviyesinde. Gecikme faizi ise yüzde 1,66. Ve kredi kartı ile KMH hesapları Merkez Bankası’nın getirdiği regülasyonlardan da muaf durumda bulunuyor. Yani KMH hem tüketiciler için hem de bankacılık sektörü için şu dönemde en uygun seçenek olarak öne çıkıyor. BDDK verileri de KMH kullanımında hızlı bir yükseliş olduğunu gösterdi. Sektörde tüketicilerde yılsonuna göre yüzde 78, ticari müşterilerde ise yüzde 33,8’lik artış yaşandı.
Kamu mevduat bankaları özellikle tüketicilerde çok daha hızlı bir gelişme gösterdi. Kamu mevduat bankalarında KMH büyüklüğü yılsonuna göre yüzde 170,7 arttı. 2.5 katından fazla artış yaşanırken tüketici tarafında ticari müşterilerde de kamu mevduat bankaları yüzde 35,8 büyüdü. Yerli özel mevduat bankaları tüketici tarafında KMH’da yüzde 30,7 büyürken, ticari müşterilerde yüzde 35 büyüme sağladı. Yabancı mevduat bankaları ise tüketicilerde yüzde 26,4, ticari müşterilerde ise yüzde 21,2’lik büyüme gösterdi.
kutu
KMH hesaplarında takip zorunluluğu da yok
Bankacılık sektörü kaynakları KMH limitlerinde son dönemde yükselme yaşandığını doğruladı. Kamu bankalarına yakın kaynaklardan alınan bilgiye göre limit artışları bir süredir devam ediyor. Müşterilerin kullanımlarında da artış mevcut. KMH hesapları en fazla bir ayda kapatılma zorunluluğu bankacılık sektörünün elini de güçlendiriyor.
Düşük faiz oranı ise müşterileri memnun ediyor. Özel bankalara yakın bir diğer kaynaktan edinilen bilgiye göre de KMH’da ihtiyaç kredisi gibi müşteriye ne yönde kullanacağına dair bir evrak da imzalatılmıyor. Yani müşteriler ihtiyaç kredisi kullandığında bu para ile döviz, altın veya kripto varlık almayacağına dair belge imzalıyor. Ve bunun takibi de bankacılık sektörüne veriliyor. KMH’ta ise böyle bir durum olmadığı bankacılık sektörünün de takip etme zorunluluğu olmadığı için müşteriler de bankalar da daha rahat.
Kredi kartı harcamaları da hızla büyüyor
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) haftalık verilerinden yapılan hesaplara göre bankacılık sektöründe bireysel kredi kartı harcamaları hacmi yılsonuna göre yüzde 29,2, ticari kredi kartları ise yüzde 24,2 artış gösterdi. Kamu mevduat bankalarında tüketicilerde artış yüzde 43,2 olurken ticari kredi kartlarında büyüme yüzde 23,7 olarak hesaplandı. Yerli özel mevduat bankalarında ise tüketici kartlarında yüzde 24,5 ticari müşterilerde ise yüzde 25,4 artış var. Yabancı mevduat bankalarında ise tüketicide yüzde 27,6’lık, ticari müşterilerde yüzde 20’lik büyüme yaşandı.
