Hilal SARI
Sanayide kalkınma atağına geçen Körfez ülkesi Suudi Arabistan, varlık fonu Public Investment Fund (PIF) aracılığıya, Ortadoğu’nun en büyük kimya şirketi Saudi Basic Industries Corporation’ın (Sabic) demir- çelik şirketi Hadeed’i satın alarak dünyanın en büyük demir-çelik üreticilerinden birini kuruyor. Ulusal bir çelik devi inşa edeceğini duyuran PIF, önceki gün yaptığı açıklamada Sabic’in demir-çelik şirketi Hadeed’i 12,5 milyar Suudi riyaline (3,3 milyar dolar) satın alacağını, ayrıca Haddeed’in ayrı bir anlaşma ile hisse karşılığında Suudi çelik şirketi AlRajhi Steel Industries Co’yu da alacağı duyurdu.
Kraliyet 2022 yılında Vizyon 2030 stratejileri kapsamında 35 milyar riyal (9,33 milyar dolar) yatırımla, toplam 6,2 milyon ton üretim kapasitesi sağlayacak üç demir-çelik projesi için planlarını açıklamıştı. Temmuzda açıklanan Brezilyalı maden şirketi Vale’ye yatırım ve mayısta açıklanan Çin’le birlikte kraliyetin ilk çelik levha üretimi tesisinin ardından bu PIF’ın açıkladığı üçüncü çelik projesi olacak.
Anlaşmalar PIF’dan yapılan açıklamaya göre Kraliyet’in büyüyen çelik talebini karşılamayı ve ülkenin çelik üretimi yetkinliklerini geliştirmeyi amaçlıyor. Ayrıca PIF, anlaşmaların yerel inşaat, otomotiv, altyapı, yenilenebilir enerji, taşımacılık ve lojistik sektörlerinin büyümesine de katkı sağlayacağını belirtiyor. Anlaşmalar PIF’in belirlediği 13 stratejik sektöre sanayiyi çeşitlendirme yatırımlarının devam edeceğinin de bir işareti. Fon, havacılık, turizm, spot, oyun, deve sütü, ilaç ve otomotiv gibi birçok alana yatırımlar açıklamaya devam ediyor.
PIF: Çelikte ulusal bir şampiyon yaratacak
PIF Başkan Yardımcısı ve Ortadoğu ve Kuzey Afrika Yatırımları Direktörü Yazeed Al Humied, konuya ilişkin açıklamasında “Bu adımlar PIF’ın finansal yetkinlikleri ve sektör uzmanlığını, Hadeed ve Rajhi Steel’in teknik ve ticari alanlardaki öncü konumu ve uzmanlığını bir araya getirerek Suudi Arabistan’ın çelik sektöründe ulusal bir şampiyon yaratacak” diye konuştu.
Ekonomisini hidrokarbonlardan çeşitlendirme atağında olan Körfez ülkesinin varlık fonu PIF’in bu adımı, ülkenin varlık fonunun Arap dünyasının en büyük ekonomisinde etkisinin de giderek artacağına işaret ediyor. Ayrıca bu adım, Suudi Arabistan’ın Türkiye’nin de önemli bir ihracatçı konumunda olduğu küresel demir-çelik sektöründe ağırlığını da artıracak.
Hadeed 5,2 milyon ton, Rajhi Steel 2 milyon ton çelik üretiyor
Hadeed, Sabic’in yıllık raporlarına göre 2022 yılında toplam 5,2 milyon ton çelik üretimi gerçekleştirdi. Hadeed’in satın alacağı Rajhi Steel ise, web sitesindeki bilgilere göre yılda 2 milyon tonun üzerinde çelik üretimi gerçekleştiriyor.
Sabic’ten hisselerinin işlem gördüğü Tadawul borsası için yapılan resmi açıklamaya göre Sabic’in çelik birimi Hadeed ise ayrı bir anlaşma ile AlRajhi Steel Industries Co. firmasını hisse karşılığında satın alacak. Açıklamada anlaşmanın 2024 yılının ilk çeyreğinin sonu itibariyle tamamlanacağı bildirilirken, nihai satış fiyatının da bu tarih itibariyle açıklanacağına dikkat çekildi. Ünlü iş adamı Şeyh Mohammed Abdulaziz Al-Rajhi tarafından kurulan Rajhi Invest’ten satın alınacak Al Rajhi Steel Industries Co’nun nasıl bir değerleme ile satın alınacağı, PIF ve Rajhi Invest’in Hadeed’de ne kadar hisse payı olacağı, 2024’ün ilk çeyreğinin sonunda tamamlanacak anlaşma ile birlikte nihaileştirilecek.
Açıklama sonrası Sabic’in Tadawul hisseleri yatay
Karar sonrası Sabic’in Tadawul borsasında işlem gören hissesi yüzde 1,92 yükselişle 90,1 riyale kadar yükseldi. TSİ 15:35 itibariyle hisse yüzde 0,11 düşüşle 89,90 düzeyinden işlem gördü.
Dünyanın en değerli kimya firması olan Sabic’ten yapılan açıklamada ise Hadeed’in satışının şirketin ana işi olan petrokimya üretimine odaklanmasına yardımcı olacağı belirtildi. Kimya devinin kârı ikinci çeyrekte küresel ekonomideki zayıflık nedeniyle yüzde 85 düşüş kaydetmişti.
Sabic CEO’su Abdulrahman Al Fageeh, Hadeed’in bölgedeki en önemli demir-çelik şirketlerinden biri olma potansiyeli taşıdığını belirterek, “Sabic için önemli olan doğru alıcılarla Hadeed’i tam potansiyeline kavuşturmaktı. Hadeed’in satışı Sabic’in kimyasal sektöründeki dünya liderliğine odaklanma stratejisini destekleyecek” dedi. Sabic’in 3. çeyrek finansal sonuçlarına göre Hadeed’in net varlıklarının 2 ila 2,5 milyar riyal zarar olabileceği belirtiliyor.
“Yerli çelikçiyi koruyacak tedbirlere ihtiyaç var”
Türkiye Çelik Üreticileri Derneği Genel Sekreteri Veysel Yayan, EKONOMİ Gazetesi’ne yaptığı açıklamada, özellikle enerji fiyatları konusunda yerli çelikçiyi koruyacak tedbirlere ihtiyaç duyulduğunu belirterek, Körfez ülkelerinin çelik yatırımlarımızın doğrudan rakibimiz olacağını söyledi. TÇÜD Genel Sekreteri Yayan “Konuya sadece Suudi Arabistan olarak bakmamak lazım. Körfez ülkeleri ve İran da var. Bu ülkelerde yapılan yatırımlar Türk çelik sektörünü olumsuz yönde etkiliyor. Çünkü bu ülkelerdeki çelik yatırımlarının çoğu ihracat ağırlıklı yatırımlar ve Enerji Bakanlığı’nın enerji yoğun bir sektör olan çelik üretiminde uyguladığı fiyatların, Körfez’e göre çok yüksek kalmasının – Avrupa Birliği’nin de biraz üzerinde bir fiyat esas alınıyor – bundan sonraki yıllarda Türk çelik sektörünün rekabetçi gücünü azaltmasından endişe duyuyoruz. Korumacı tedbirler alınmadığı takdirde, kendi çelik ihtiyaçlarının çok üstünde olduğunu düşündüğüm bu söz konusu yatırımlar, enerji fiyatlarındaki avantajların da etkisiyle bizim doğrudan rakibimiz olacak. Bizden çok daha düşük enerji maliyetleriyle çelik üretimi yapabiliyorlar. İran örneğinde olduğu gibi, yatırım sonrası canhıraç bir şekilde ihracata yöneliyorlar. Yerli çelik sektörünü koruyacak politikalar konusunda biraz eksik kaldık. ABD’de ve AB’de çok ciddi koruma tedbirleri var. Bizde de olması gerekiyor” değerlendirmesini yaptı.
