EVRİM KÜÇÜK
Değerli metal piyasalarında altın ve gümüş yükseliş için ABD ekonomisinin gelecek zayıf sinyallere ihtiyaç duyuyor. Zira ABD’de ekonominin güç kaybetmesi Fed’in faiz artışlarını durdurmasına zemin hazırlıyor. Gri metallerden oluşan ve endüstriyel kullanımı daha yoğun olan platin grubu metaller (PGM) ise ralli için Çin’den gelen haberlere bakıyor. Yılın ilk yarısında hemen hepsi kayıp yaşayan PGM’ler bu nedenle karmaşık bir dönemden geçiyor.
Platin, paladyum ve rodyum bu yılın ilk yarısında ‘kaybedenler Kulübü’ kurdu. Güçlü dolar ve yüksek tahvil faizleri, düşük ekonomik performans ve enfl asyonist baskının tetiklediği zayıf talep bu emtia grubuna satış getirdi.
Bu yılın ilk yarısında platin fiyatı yüzde 17 düşüp 1000 doların altında takılıp kaldı. Paladyum neredeyse iki kat daha fazla düşerek ons başına 1.250 dolara kadar indi. Bu iki metalin değer kaybında elektrikli araç kullanımındaki artışın içten yanmalı motorlardan gelen talebi azaltması etkili oldu.
Rodyum, 4.450 dolara düşerek son 4 yılın en düşük seviyesine geriledi. Rodyum ve paladyum fiyatları 2022’de fiyatları rekor seviyelere çıkaran arz yönlü bozulmanın ardından fiyatlar volatil.
Güney Afrika ve Rusya’nın üretimi takip ediliyor
Genel olarak PGM fiyatlarının yılın ikinci yarısında denge arayışlarını sürdürmesi bekleniyor. PGM’lerin en büyük üreticisi Güney Afrika’da enerji krizinden kaynaklanan arz kısıntıları fiyatların dengeye kavuşması için destek faktörü. Ancak ülkenin enerji tedarik şirketi Eskom’un enerji üretim kapasitesi haziran ayında iyileşti ve madenler üzerindeki olumsuz etkisi azaldı. Arz tarafındaki belirsizlik paladyum, platin ve rodyumu daha az destekleyecek gibi görünüyor.
Üretim tarafında Rus arzının azalması ise paladyum için kısa ve orta vadede itiş gücü sağlayabilir. Küresel paladyum arzın yüzde 39’u ve platinin yüzde 11’i Rusya kaynaklı. Rus Nornickel’in büük izabe tesis bakımına başlayacağı 2023 sonlarında potansiyel bir arz sıkışıklığı fiyatı destekleyebilir.
Platinde talep görünümü daha olumlu
Dünya platin pazarında üretim beklentileri dikkate alınarak hazırlanan yeni bir rapor, 2024-2027 döneminde piyasa açığını derinleşeceğine işaret ediyor. Bu da platin fiyatlarının orta vadede yukarı yönlü daha fazla destek bulacağı anlamına geliyor. Genel olarak PGM fiyatlarının yılın ikinci yarısında denge arayışlarını sürdürmesi bekleniyor. Altın fiyatının yarısından daha az olan platin, uzun vadeli yükseliş eğilimi gösteren talep görünümü sayesinde iyi bir değer gibi görünüyor. Paladyum spekülatörleri, 2023 yılının ilk yarısında rekor kısa pozisyonlar oluşturdular ve nispeten küçük bir fiyat toparlanması, kısa pozisyonlar kapanmasıyla yükseliş meydana getirebilir. Rodyum fiyatı şu anda zirvesinden yüzde 86 düştü ve aşırı satılmış görünüyor. Yine de resesyon çanlarının çaldığı bir ortamda rodyum fiyatında daha fazla gerileme olması uzmanlara göre şaşırtıcı olmayacak.
ABD ve Çin’de hafif araç üretiminin azalması metal talebini vuruyor
Çin’in de sanayi ve gayrimenkul sektöründe durgunluk ekonomik büyümesini engelledi. İmalat sektörü, geçen ay daraldı ve şubat ayından bu yana yavaşlıyor. Bu da sanayi sektörünün ne kadar sağlam olduğunu sorgulatıyor. Baz etkileri nedeniyle yılın ikinci çeyreğinde ılımlı bir iyileşme beklense de, kalıcı güçlenme sinyalleri alınamıyor. Çin’de platin için endüstriyel talep büyümesinin, 2018- 2022’deki yıllık ortalama yüzde 14 büyümeye kıyasla bu yıl yalnızca yüzde 3.5 büyüyeceği tahmin ediliyor. Öte taraftan yılsonuna kadar ABD’nin resesyona gireceği senaryoları yazılıyor. Bu da ülkede PGM’lerin yoğun olarak kullanıldığı hafif araç satışlarının düşmesine neden olabilir. Beklenenden daha derin bir durgunluk yaşanması, hafif araç üretiminin 2024’te daha da yavaşlayıp paladyum ve rodyum pazarının fazla vermesine yol açması olası. Küresel paladyum talebinin yüzde 35’ini oluşturan Avrupa ve Kuzey Amerika’da ekonomik faaliyetlerin senkronize bir şekilde yavaşlaması paladyum ve rodyum için olumsuz hava yaratıyor.
