Evrim KÜÇÜK
Küresel yatırımcının endişe listesine Rusya- Ukrayna savaşı ve yüksek faizlerin ardından Ortadoğu’daki çatışmalar da eklendi. İsrail-Hamas savaşının yayılma olasılığı dünya ekonomisinde durgunluk riski yaratıyor. Diğer taraftan Fed’in faizleri, yatırımcının odağında kalmaya devam ediyor. Yılın son çeyreğinde petrol, değerli metaller ve tarımsal emtia, endüstriyel metallere göre daha güçlü görünüyor.
İsrail-Hamas çatışması özellikle petrol, doğalgaz, altın ve gümüş gibi emtia fiyatlarını etkiliyor. Petrol ve gaz fiyatlarındaki değişim genel olarak çatışmanın şiddeti, süresi ve bölgedeki enerji tesislerine ve nakliye rotalarına olan yakınlığına bağlı olarak değişebilir.
Brent 100 dolara gidebilir
Brent petrolün fiyatı son 1 hafta içinde yüzde 5’den fazla artarak varil başına 90 doları aştı. Bu alanda en büyük endişe kaynağı olarak İran öne çıkıyor. Commonwealth Bank of Australia enerji analisti Vivek Dhar, ana endişenin İran’ın petrol arzı ve ihracatı olduğunu belirtiyor. Dhar, ABD’nin İran Devrim Muhafızları’nın saldırıya karıştığını teyit etmesinin, İran’a yönelik mevcut yaptırımların, daha güçlü bir şekilde uygulanmasını teşvik edeceğini söylüyor. Bu durumun Brent’in varil fiyatını 100 doların üzerine çıkarabileceği belirtiliyor.
Altın ve gümüş fiyatları hareketli
Altın ve gümüş fiyatları ise, yatırımcıların güvenli liman arayışından dolayı kazanç sağlıyor. Altının ons fiyatı 1.930 dolara kadar çıkarak 7 ayın en yüksek seviyesine geldi. Haftalık kazanç yüzde 5’i aştı. Gümüş de paralel olarak yüzde 5’den fazla getiri sağlayıp 23 dolara doğru hareketlendi.
Diğer emtia ürünler pozisyon almak için savaş kaynaklı durgunluk, yüksek petrol fiyatları kaynaklı enfl asyon baskıları, Fed’in faizlerinde izlenecek rota, kötü hava koşulları nedeniyle ortaya çıkan üretim sıkıntısı ve tedarik sorunları gibi birçok faktöre bakıyor.
TARIMDA GÖRÜNÜM TEMEL METALDEN DAHA GÜÇLÜ!
Endüstriyel faaliyetlere ilişkin ortaya çıkan kaygılar nedeniyle yılın son çeyreğinde bakır ve alüminyum gibi metallerin daha zayıf bir görünüm sergilemesi bekleniyor. Arz kaygılarının arttığı tarım kanadında ise fiyatların yükselebileceği tahminleri yapılıyor. Reuters tarafından yayınlanan son çeyrek teknik görünüm raporun beklentiler şöyle özetleniyor:
BAKIR
Kısa vadeli geri çekilme olabilir Kırmızı metalin ton başına 8.065 ve 8.632 dolar aralığındaki konsolidasyon çabası yakında sona erebilir. Fiyatlar 8.065’i aşağı doğru kırması halinde 7.146-7.606 dolar aralığına geri çekilebilir. Ancak 8.360 dolar direncinin aşılması halinde 8.632 dolara doğru ılımlı bir toparlanma yaşanabilir. Buradan güç alıp yükselişin devamı gelirse fiyatları 8.983-9.551 aralığına çıkaracak alımlar görülebilir.
ALÜMİNYUM
2000 doların altına inebilir Londra Metal Borsası’nda alüminyum fiyatları 2.150 dolar desteğinin altına inmesi halinde 1.909-2.034 bölgesine kadar gerileme yaşanabilir. Eylül 2022’den sonra yükselişin tetiklendiği dönem sona ermiş görünüyor. 3.742 dolardan başlayan düşüşün devamı halinde 2.000 doların altı test edilebilir. Fiyatlarda yükseliş görülmesi için 2.236 doların üzerine ataklar yapılması gerekiyor.
SOYA FASULYESİ
14 doları aşması mümkün USDA’nın sıcak ve kurak hava nedeniyle soya fasulyesi hasat tahminini düşürmesinin ardından vadeli işlemlerde fiyatlar toparlanarak kile başına 12,8 doların üzerine çıktı. Burada kalıcı olursa fiyatların son çeyrekte 14.0 direncini test etmesi beklenebilir. Bu seviye de aşılırsa 14.89 dolar gündeme gelebilir. 12.70 doların altına sarkan hareketlerde ise 11.63 dolara doğru satışlar yaşanabilir.
MISIR
Üretimde düşüş fiyatı destekler USDA’nın sıcak ve kurak hava nedeniyle mısır hasadı tahminini düşürmesinin ardından mısır vadeli işlemleri kile başına 5 dolara doğru yükseldi. Son çeyrekte fiyatların 5.22-5.60 dolar aralığına gelmesi bekleniyor. Burasının üzerinde direnç olarak 6.23 dolar dikkat çekiyor. Aşağıda ise, eğer fiyatlar 4.59 doların altına inerse satışların 4.20 dolara doğru artması riski var.
BUĞDAY
Fiyatlar %25 artabilir Fiyatlar son 1 haftada yüzde 2’den fazla arttı. ABD’de buğday vadeli işlemleri, düşük arz tahminleri üzerine 29 Eylül’de üç yılın en düşük seviyesi olan 5.42 dolara dokunduktan sonra toparlanmasını sürdürerek kile başına 5.8 dolara yaklaştı. 5.50 dolarda güçlü bir destek bulan buğday fiyatlarının yılın son çeyreğinde 6.57-7.23 dolar aralığına çıkabileceği tahmin ediliyor. 5.50’nin altında ise 4.93 dolar bölgesine geri gitme olasılığı bulunuyor.
KAHVE
1 haftada %3 yükseldi Son 1 haftada tarımsal emtia ürünleri arasında en yüksek getiriyi kahve sağladı. New York vadeli işlemlerinde Arabica kahve fiyatı yüzde 3’ten fazla artarak pound başına 1.54 doların üzerine çıktı. Fiyat artışlarında Brezilya realinin değer kazanarak ihracatı kısıtlaması etkili oldu. Yılın son çeyreğinde fiyatlar 1.61- 1.67 dolara çıkabilir. 1.53’in geçilmesi yeni bir alım dalgasını tetikledi. 1,6750 seviyesinin aşılması ise 1.92-2.02 alanına doğru fiyatların güçlenmesine yardımcı olabilir. Fiyatlarda 1.47 doların aşağı yönlü kırılması, yükseliş trendinin bozulmasına neden olabilir.
KAKAO
3.300 doların altı hedefl enebilir ICE’de fiyatlar ton başına 3.500 dolarla geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 47 yukarıda ancak geçen aya yüzde 9 aşağıda seyrediyor. Teknik analizlere göre fiyatlar 3.775 dolar direncini kıramadığı için son çeyrekte 3.118-3.279 dolar bandına geri çekilebilir. Düşüşler 2.928 dolardaki daha düşük seviyelerin hedefl enmesine yol açabilir. 3.652 doların üzerine hamle yapılması ise 4.000 doların üzerine giden yolu açabilir. 3.321 dolar ise fiyatların hangi yöne gideceğine karar vereceği önemli bir kavşak olarak gösteriliyor.
Rusya demir cevheri ihracatında vergileri artırdı
• Rusya hükümeti, tüm demir ve demir dışı metaller ile kömür ve demir cevheri gibi hammaddelerin Avrasya Ekonomik Birliği dışındaki ihracatına 15 ay süreyle gümrük vergisi getirdi. Kararname 1 Ekim’de yürürlüğe girdi ve 2024 Aralık ayı sonuna kadar yürürlükte kalacak. Vergi oranları şöyle belirlendi: İhracat ayından önceki 30 günlük dönemde ortalama döviz kuru için 1 dolar 80 rublenin üzerinde ancak 85 rublenin altında olduğunda gümrük değerinin yüzde 4’ü, 85-90 ruble/1 dolar aralığında olması durumunda yüzde 4.5’i, bir önceki ayın oranının 90 rubleyi aşması ancak 95 ruble/1 doların altında olması durumunda yüzde 5.5 ve 95 rublenin üzerine çıkarsa yüzde 7. Fakat, 1 dolar 80 rublenin altına düştüğünde tarifiler sıfırlanacak.
Hindistan ve İsveç yeşil çelik için işbirliği yapacak
• Hindistan’da bir hükümet yetkilisinin verdiği bilgiye göre Hindistan ve İsveç yeşil çelik geliştirme ve üretimine yönelik ortak projelerde işbirliği yapılmasını kabul etti. Bu kapsamda yeşil çelik için gerekli teknolojiler üzerine ortak çalışmalar yürütülecek, pilot projeler oluşturulacak ve fosil yakıtla çalışan yüksek fırınlardan hidrojen bazlı çelik üretimine geçiş gibi deneysel teknolojiler uygulanacak. Hindistan Enerji, Çevre ve Su Konseyi’nin raporuna göre, ülkenin çelik ve çimento sektörlerinin net sıfır karbon emisyonlarına ulaşmak için 627 milyar dolarlık sermaye harcamasına ihtiyacı var. Araştırmada, ülkenin çelik sektörünün 2021-22 mali yılında ham çelik üretiminden kaynaklı 297 milyon ton karbon salımı yaptığı ve bu seviyenin dünya ortalaması olan ton başına 1.89 tona kıyasla 2.36 ton karbondioksite denk geldiği belirtildi.
Küresel kömür endüstrisi 1 milyon iş kaybı yaşayabilir
• Fosil yakıtların üretiminin aşamalı olarak sonlandırılması küresel kömür endüstrisinde 2050 yılına kadar yaklaşık bir milyon kişiyi işten çıkarılmasına neden olabilir. Düşünce kuruluşu Küresel Enerji Gözlemcisi (Global Energy Monitor-GEM), emek yoğun işgücüyle çalışan yüzlerce madenin önümüzdeki yıllarda ömürlerinin sonuna geleceğini belirtti. Kuruluş, kapanması olası kömür madenlerinin çoğunda “madenin işletim ömrünü uzatmak ya da kömür sonrası ekonomiye geçişini yönetmek konusunda herhangi bir planlamanın olmadığı” uyarısında bulundu.
