Evrim KÜÇÜK
ABD’nin 2018’de Rus alüminyum devi Rusal’a uyguladığı yaptırımların neden olduğu tedarik zinciri kaosu halen Batı ülkelerinin hafızasında. O dönemde boksitten alüminaya ve birincil metale kadar tüm üretim zincirini kapsayacak şekilde piyasada sıkıntılar yaşanmıştı. Bu anılar Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden bu yana Rus metalinin Batı pazarlarına akışının devam etmesine izin vermede önemli bir rol oynadı. Ancak ABD için durum değişmek üzere.
ABD’nin Moskova üzerindeki baskıyı sürdürmek için gündemine aldığı Rus yapımı alüminyuma yüzde 200 tarife, uzmanlara göre alüminyum ticareti üzerinde ciddi sonuçlar doğurabilir. Rus işlenmemiş metal ithalatı, toplam ithalat içindeki payı 2016 ve 2017’deki yüzde 30 seviyesinden yüzde 10’un altına inmiş durumda. Yine de Macquarie analistleri, “Tarifelerin. ülkedeki Rus metal hacminin giderek azalması nedeniyle ABD pazarında büyük bir etki yaratmasa bile diğer bölgelerde potansiyel sonuçları olacaktır” diyor.
Zira, böyle bir önlem, ABD’nin toplam ithalatının yüzde onunu oluşturan Rus alüminyumuna set çekmesi anlamına geliyor. Rus alüminyumunun devre dışı kalması hem ticaretin seyrinde, hem fiyatında değişimlere yol açabilir.
Çin’in alüminyum piyasasına yarar
Yaptırım senaryosunun hayata geçirilmesi Batı alüminyum piyasasında sıkışıklığa neden olabilir. Bunun fiyatları yükseltebileceği belirtiliyor. Alüminyum fiyatları şu sıralar LME’de yılbaşına göre 200 dolar primle ton başına 2.450 dolar civarında işlem görüyor. Bununla birlikte, ABD’de fiziki primler üzerinde değişimler yaşandı. Ortabatı teslimi ürünler için prim LME nakit fiyatına göre ton başına 448 dolardan 600 doların üzerine yükseldi. Yaptırımların devreye girmesiyle ülkenin, Rusya’dan ithal ettiği metali, daha yüksek nakliye maliyetleriyle gelen Ortadoğu gibi diğer tedarikçilerden gelen metallerle değiştirmesi gerekecek.
Diğer taraftan ABD’ye giremeyen Rus alüminyumu büyük ihtimalle Çin, Hindistan ve diğer bölgelere kayacak. İskontulu Rus alüminyumunun Asya’ya yönelmesi ise Japonya gibi ülkelerde primlerin gevşemesine neden oluyor. Yani alüminyum pazarında artan bölgesel farklılaşma Batı’da primleri artırırken, Doğu’da zayıfl atıyor.
Bu arada Rus metalinin Çin’e yönelmesi, Çin’in alüminyum ihraç ürünlerinin Avrupa ve ABD’deki boşluğu doldurmak için yeniden Batı’ya doğru dümeni kırmasına neden olabilir.
Rusya’dan nikel ve paladyum misillemesi
ABD’nin alüminyuma vergi getirmesi halinde Rusya’nın sert bir yanıt olarak diğer kritik metallerin ihracatında kısıtlamaya gidebileceği uyarısı yapılıyor. Uzmanlara göre Rusya, misilleme olarak nikel ve paladyum gibi önemli metallerin ihracatını sınırlandıracak tedbirlere başvurabilir. Rus alüminyumu ABD tedarikinin yalnızca küçük bir kısmını oluştururken, nikel havacılık endüstrisi ve elektrikli araç pilleri için hayati önem taşıyor. Bu arada paladyum, benzinle çalışan arabalardaki otokatalizörler için önemli bir bileşen. Veri şirketi Trade Data Monitor’e göre ABD tarafından geçen yıl ithal edilen 92.624 ton nikelin yaklaşık yüzde 11’inin Rusya’dan geldi ve Rusya’nın 20 tonluk paladyum sevkiyatının ABD ithalatında payı yaklaşık yüzde 35.
