Şebnem TURHAN
Bankacılık sektörü yabancı para mevduattan kaçarken Merkez Bankası istatistikleri dolar vadeli mevduatta 1 yıl ve daha uzun vadede faiz oranının 14 Nisan haftası itibariyle yüzde 5,57’ye fırladığını ortaya koydu. Oran son 13 yılda görülen en yüksek üçüncü faiz oranı olarak öne çıkıyor. Oysa ki bankacılık sektörü 28 Nisan’a kadar yabancı para mevduattan yüzde 5 TL mevduata dönüşüm hedefini yakalamak zorunda. Piyasada bu kadar yüksek dolar faizinin olması dikkat çekti.
Merkez Bankası haftalık verileri döviz mevduat faizlerinde hareket olduğunu gösterdi. 14 Nisan haftası itibariyle dolar cinsi döviz mevduatlarında toplam ortalama mevduat faizi yüzde 2,29 oldu. Bir önceki hafta yani 7 Nisan haftasında bu oran sadece yüzde 0,97 seviyesindeydi. 1 aya kadar vadeli dolar cinsi döviz mevduatı da 14 Nisan haftasında yüzde 2,63’e yükseldi. 7 Nisan haftasında yüzde 0,77 seviyesindeydi. Yıl içinde ortalama yüzde 2,5’in üzerinde 1 aya kadar vadeli dolar cinsi döviz mevduat faizi uyguladı bankalar.
Yüzde 5,57’ye yükselen dolar faizi
En dikkat çekici faiz oranı ise 1 yıl ve daha uzun vadeli dolar cinsi mevduata verilen oldu. 14 Nisan haftasında dolar cinsi mevduatta 1 yıl ve daha uzun süreli faiz oranı yüzde 5,57’ye çıktı. 7 Nisan haftasında sadece yüzde 0,95 seviyesindeydi. Geriye dönük olarak bakıldığında son 13 yılın en yüksek üçüncü faiz oranına işaret ediyor yüzde 5,57’lik oran. Bu yıl içinde ise 1 yıl ve daha uzun vadeli dolar cinsi döviz mevduat faizi 14 Nisan haftası öncesinde en yüksek yüzde 2,77’ye kadar çıkmıştı. Bu yıl içinde ortalama yüzde 1,61 seviyesinde gerçekleşti.
Dolar cinsi döviz mevduatına verilen bu yüksek faiz oranı bankacılık sektörünü de şaşırttı. Malum Merkez Bankası’nın regülasyonları nedeniyle öncelikli olarak bankacılık sektörü 28 Nisan’a kadar döviz cinsi mevduseviatta yüzde 5 oranında TL cinsi mevduata dönüşüm hedefini yakalamak zorundalar. Bu nedenle de hem kur korumalı mevduatta çok hızlı bir artış hem de TL mevduat ile KKM faizlerinde çok hızlı bir yükseliş yaşanıyor. KKM büyüklüğü 1.9 trilyon lira sınırına dayanmış durumda. Öyle ki bazı özel bankalarda dövizden dönüşlü KKM hesaplarında faiz artı prim oranı yüzde 35’i aşmış durumda. Ama Merkez Bankası verisi tam tersi bir duruma işaret ediyor. Bankacılık sektörünün kaçındığı yabancı para mevduatına yüksek faiz verilmesi oldukça kafa karışıklığı yarattı.
Bankacılık sektörü hedefi yakalayamadı
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) haftalık verilerine göre bankacılık sektöründe TL mevduat oranı yüzde 55,94 seviyesinde bulunuyor. Tüzel kişilerde TL mevduat oranı yüzde 57,69 olurken gerçek kişilerde TL mevduat oranı yüzde 59,34 olarak hesaplandı. Bankacılık sektörü henüz yüzde 60 TL mevduat oranı hedefini yakalayabilmiş değil. TL dönüşüm hedefinde ise 31 Mart mevduatları baz alınacak. 31 Mart haftası itibariyle bankacılık sektöründe TL mevduat oranı yüzde 55,34 seviyesinde idi. Kamu mevduat bankalarında ise toplam TL mevduat oranı yüzde 54,82 iken ticari müşterilerde yüzde 57,51 oldu. Bireysel müşterilerde ise kamu mevduat bankaları yüzde 61,34 ile TL mevduat oranı hedefini yakalamış durumda bulunuyor. 31 Mart itibari ile ise kamu mevduat bankalarında TL mevduat oranı yüzde 54 idi. Kamu mevduat bankaları 0.82 puanlık bir yükseliş gerçekleştirdi TL mevduat oranlarında.
Yabancı mevduat bankaları daha rahat
Yerli özel mevduat bankalarında ise toplam TL mevduat oranı yüzde 53,91, tüzel kişilerde yüzde 57,88, bireysel müşterilerde ise yüzde 56,14 seviyesinde. Yani yerli özel mevduat bankaları hiç bir grupta TL mevduat oranı hedefini yakalayamadı. 31 Mart’ta ise TL mevduat oranı yüzde 53,3 idi 0.60 puanlık bir yükseliş sağlanmış. Yabancı mevduat bankaları diğer mevduat bankalarına göre daha iyi durumda. Toplam TL mevduat oranı yabancı mevduat bankalarında yüzde 61,6, tüzel kişilerde yüzde 59,79, bireysel müşterilerde ise yüzde 61,48 oldu. 31 Mart itibariyle ise toplam TL mevduat oranı yüzde 61,03 idi. Yaklaşık 0.3 puanlık bir yükseliş gerçekleşti.
TOPLAM TL MEVDUAT FAİZİNDE YÜKSELİŞ
Merkez Bankası haftalık verileri TL mevduat faizlerinde hafif kıpırdanmaya işaret etti. 1 aya kadar vadeli TL mevduat faizi yüzde 17,34’ten yüzde 18,27’ye çıkarken toplam ortalama TL mevduat faiz oranı da yüzde 20,51’den yüzde 20,76’ya yükseldi. En çok tercih edilen 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizi ise hafif geriledi. 7 Nisan haftasında yüzde 28,96 olan 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizi 14 Nisan haftasında yüzde 28’e indi. 6 aya kadar vadeli TL mevduat faiz de yüzde 20,13’ten yüzde 18,73’e gerilerken, 1 yıla kadar vadeli TL mevduat faizi de yüzde 15,52’den yüzde 14,49’a indi. 1 yıl ve daha uzun süreli TL mevduat faizinde ise yüzde 14,46 olan faiz oranı yüzde 11,75’e geriledi.
TİCARİ KREDİ FAİZLERİ 2 PUANDAN FAZLA DÜŞTÜ
Merkez Bankası haftalık verilerine göre TL cinsi ticari kredi faizlerinde 14 Nisan haftasında sert düşüş yaşandı. 7 Nisan haftasında TL ticari kredi faizi yüzde 15,91 seviyesinde iken 14 Nisan haftasında yüzde 14,19’a geriledi. Haftalık 1.72 puanlık düşüş var. Kurumsal kredi kartı ve KMH hariç TL ticari kredi faizi ise yüzde 15,80’den yüzde 13,73’e indi. Haftalık düşüş 2.07 puan oldu. İhtiyaç kredisi faizi ise sadece 0,26 puan indi ve yüzde 32,33’e geldi. Taşıt kredisi faizi ise yüzde 24,76’dan yüzde 24,8’e çıktı. Konut kredisi faizi ise yüzde 18,36’dan yüzde 18,2’ye geriledi.
