Şebnem TURHAN
Sıkı para politikasıyla yükselen mevduat faizlerinin etkisiyle yılın son çeyreğinde dalgalı seyir izleyen Borsa İstanbul’da yılın son haftasında ise kayıplar hızlandı. Aralık ayı boyunca kayıp yaşayan endekslerde son iki haftada ise derin bir hisse senedi piyasasına sahip olunmadığı bir büyük şirketin hissesinde yaşananların tüm endeksleri tepetaklak etmesiyle görülürken son kale olarak ayakta kalmaya çalışan bankacılık endeksine de dün sert satış gelmesi piyasada moralleri daha da bozdu. Ay başında yılın tamamında BİST100 endeksinde getiri yüzde 50’yi bulurken dün itibariyle yüzde 30’lu seviyelere geriledi. Endekslerde haftalık kayıplar aylık mevduat faizini getirisine ulaşırken uzmanlar bireysel yatırımcıları böylesi dönemlerde ‘kenarda kalmaya’ çağırdı. Tüm bu yaşananlar 8.6 milyon ile rekor kıran yatırımcı sayısının sert gerilemesine yol açtı. Son iki günde borsadan 590.2 bin kişi çıkarak yatırımcı sayısı 8 milyonun altına gerilerken rekorun kırıldığı 13 Aralık’a göre ise yatırımcı kaybı 706 bin kişiye ulaştı.
Bu hafta bankalar yüzde 7,55 kaybettirdi
Borsa İstanbul BİST100 endeksi dün günü yüzde 0,53 kayıpla 7260 puandan tamamladı. Endekste bu ay yaşanan kayıp yüzde 8,6’yı aştı, bu haftalık kayıp ise yüzde 4’e dayandı. Dün sert satış yiyen bankacılık endeksi günü yüzde 2,64 düşüşle kapattı. Bankacılık endeksindeki bu ayki getiri yüzde 1,5’e inerken haftalık kayıp yaklaşık yüzde 7,55 oldu. Bankacılık endeksi gibi yabancının giriş yapmasının beklendiği holdingler endeksinin aralık ayında yaşadığı düşüş yüzde 9’u aşarken bu haftaki kaybı yüzde 4’e yaklaştı. Borsa İstanbul’da bu kayıplar yaşanırken standart TL mevduat faizleri yüzde 47-50’yi buldu ve borsadaki haftalık kayıplar TL mevduatın aylık getirisini aştı.
BİST100 endeksine dün en yüksek negatif katkı 18.16 puanla Akbank’tan gelirken, TTHY 14.16, Yapı Kredi Bankası 9.83, SASA 6.75, Sabancı Holding 3.54 puan geriletti. Sekizinci tabanını dün gören Gübretaş’ın endekse negatif etkisi 4.72 puan oldu. Tüpraş yükselişiyle endeksin kaybının artmasını engellerken 9.51 puan pozitif katkı verdi.
4 milyar lira teminat tamamlama çağrısı
Kayıpların hızlanması teminat tamamlama çağrılarının da artmasına neden oldu, artan teminat tamamlama çağrıları ise satışların sertleşmesi sonucunu doğurdu. Böyle bir döngü içinde aralık ayı boyunca yapılan temi- Son çeyrekte düşüş eğilimlerinin öne çıktığı Borsa İstanbul endeksleri 2023’ün son haftasını da negatif geçiriyor. Risksiz getiri sağlayan başta standart TL mevduat olmak üzere yatırım araçlarının artmasıyla borsadan çıkan yatırımcı da hızlandı ve iki günde 590 bin kişiyi aştı. nat tamamlama çağrıları 4 milyar lirayı aştı son iki gündeki teminat tamamlama çağrıları ise 742.9 milyon lirayı buldu. Uzmanlar teminat tamamlama çağrılarının temizlenmesinin borsa endekslerinde bir rahatlama oluşturabileceğini ancak bunun da kısa dönemli olacağına dikkat çekti.
Rekor 8.6 milyona göre 706 bin kayıp
Bu kayıplar borsadan yatırımcı çıkışının da hızlandırdı. Merkezi Kayıt Kuruluşu verilerine göre 26 Aralık itibariyle hisse senedi piyasalarındaki yatırımcı sayısı 8 milyon kişinin altına geriledi ve 7 milyon 895 bin 356’ya indi. 22 Aralık itibariyle toplam yatırımcı sayısı 8 milyon 486 bin 149, 25 Aralık günü ise 8 milyon 50 bir 720 idi. Bu iki işlem gününde 590 bin 793 yatırımcı hisse senedi piyasalarını terk etti. Pay senedi piyasa değeri de 22 Aralık Cuma günü 10.13 trilyon lira büyüklüğündeyken salı kapanışta 9.52 trilyon liraya indi. Bu da iki günlük kaybın 610 milyar liraya ulaştığının göstergesi. Uzmanlar dün de çıkışın devam ettiğine işaret etti.
Borsa İstanbul endekslerinde düşük işlem hacmi de dikkat çekiyor. Verilere göre pazartesi günü işlem hacmi sadece 63.4 milyar lira olurken salı günü 83 milyar liraya yükselse de 100 milyar liranın altındaki seyir sürdü. Taze para girişinin yaşanmadığı endekslerde düşük hacimle bir süre daha işlemlerin devam etmesi bekleniyor. Eylül sonunda 200 milyar liranın üzerine yükselmişti işlem hacmi coşkulu yükselişin damga vurduğu yaz aylarında ise borsada işlem hacmi 300 milyar liraya yaklaşmıştı.
Teminat tamamlama çağrıları azalmalı
Piyasa uzmanları ise oldukça moralsiz. Bir hissenin zor düşmesiyle teminat tamamlama çağrılarının artmasının kartopu gibi çığ etkisi yarattığını ve işleri zorlaştırdığını dile getiren uzmanlar, düşen yatırımcı sayısında ise halka arzlar için eşe dosta çocuklara açılan hesapların ana hesaba bağlanmasının etkisinin de bulunduğunu belirtti. Maliyetin yüzde 80-100’e çıktığı yeni kredilerin kullanılmadığını bunun da işlem hacmini 60- 65 miyar lira bandında tuttuğunu söyleyen uzmanlar, piyasanın da düşük likiditede kendini yukarı atamadığını son kale olarak kalan bankacılık endeksinde de satışların peş peşe gelmesinin yaşananlara tuz biber olduğunu kaydetti. Teknik olarak 7000 seviyesinin önemli bir destek olduğunu ancak BİST100 endeksi 7800 seviyesindeyken alım yapanların büyük zararda olduğunu söyleyen uzmanlar teminat tamamlama çağrılarının azaldığı noktada tekrar yukarı yönlü bir hareket beklenebileceğini ancak bunun çok güçlü olamayacağını kaydetti.
Piyasa artıya döndüğü an satış yönünde kullanıldığını söyleyen uzmanlar diğer yatırım araçlarına yatırım yapanların özellikle döviz, altın ve mevduatta risksiz kazancın borsa endekslerinin üzerine geldiğine de işaret etti. Uzmanlar küçük yatırımcıların böylesi dönemlerde kenara çekilmesi gerektiğini sosyal medyada bu seviyelerin alım fırsatı olduğu yorumlarına kulak vermemelerini vurgulayarak Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan ile Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in 11 Ocak’ta ABD’deki yatırımcı toplantısına yakın yeniden hisse senedi piyasalarını gözden geçirebileceklerini vurguladı.
8’inci tabanı yaşayan Gübretaş’tan açıklama
Dün açılışta 8’inci tabanını gören Gübretaş’tan önceki akşam KAP’a yapılan açıklamada SPK’nın bedelsiz sermaye artırımına onay vermemesinin faaliyetlerde herhangi bir olumsuz etkisi olmadığı belirtildi. Açıklamada şirketin BİST’te işlem gören ilk 15 şirketten birisi olduğu, yüzde 75,95 hissesinin ana hissedar olan Tarım Kredi Kooperatifl eri Merkez Birliği’ne ait olduğu kaydedilerek kalan yüzde 24,05 pay senedinin tamamına yakın kısmı ise halka açık olup BİST ’te işlem gördüğü ifade edildi. Açıklamada şirketin faaliyet alanı ve bilanço bilgilerine de yer verilirken şöyle denildi: “Bunun yanı sıra Gübretaş; Gübretaş Maden Yatırımları’nın yüzde 100, Tarkim Bitki Koruma San. ve Tic.’in yüzde 30,48, Tarım Kredi Teknoloji’nin yüzde 15,78 ve Razi Petrochemical Co.’nun yüzde 48,88 pay sahibidir. SPK’nın 07.12.2023 tarih ve 76-1671 sayılı Kararı ile bağlı ortaklığımız Razi Petrochemical Co.’nun taraf olduğu dava gerekçe gösterilerek bedelsiz sermaye artırım talebimiz uygun görülmemiştir. Ancak önemle belirtmek gerekir ki söz konusu dava geçmiş yıllardaki bağımsız denetim raporlarında yer almakta olup, iştirakimizce söz konusu dava süreci yakinen takip edilmektedir. Dolayısıyla bahse konu dava, geçmiş yıllarda bağımsız denetim raporlarına konu edilen bir husus olup, iştirakimiz veya Gübretaş açısından yeni veya ayrı bir hukuki sürece işaret etmemektedir. Diğer taraftan Razi Petrochemical Co ‘da sermaye şirketi olup ortakların ve Şirketimizin olası risklere karşı sorumlulukları sermaye payları ile sınırlıdır.” Ret edilen sermaye artırımının şirket öz kaynaklarında bulunan geçmiş yıllardan birikmiş kaynakların sermayeye eklenmesi işlemi olduğu yer alan açıklamada “Şirketimize herhangi bir fon girişi ve çıkışı yaratmayan bir husustur. Şirketimizin hisse fiyatlarında son dönemde meydan gelen olağan dışı gelişmeler yakından takip edilmektedir” denildi.
