Şebnem TURHAN
Türkiye seçim haftasına girdi. Bankacılık sektörünün ise seçim haftasında gözü kulağı kur korumalı mevduatta olacak. 28 Nisan itibariyle yüzde 5 yabancı para dönüşüm hedefi ile yüzde 60 TL mevduat oranını yakalama çabası Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) haftalık verilerine göre KKM hacminde 137.8 milyar liralık rekor bir artış getirdi. Sektör kaynakları regülasyonlardan kaçınabilmek için mayısın ilk iki haftasında da yoğun bir KKM hesabı artırma uğraşı yaşanacağına dikkat çekerek bankacılık sektörü çalışanlarının artık neredeyse müşterilere KKM hesabı için yalvardığını vurguladı. Genel merkezlerce konulan hedefleri yakalayabilmek için müşterileri KKM’ye yönlendirmeye uğraşan çalışanları zor günler bekliyor.
KKM’nin toplam mevduattaki oranı 4.5 puan arttı
BDDK verilerine göre 28 Nisan haftası itibariyle 1 haftada 137.8 milyar lira artan KKM hesapları 2 trilyon 117 milyar 590 milyon lira büyüklüğe ulaştı. Yine BDDK verilerine göre KKM büyüklüğü 109 milyar dolar seviyesinde. Sektörün TL mevduat oranı ise 28 Nisan itibariyle yüzde 59,58 ile yüzde 60 hedefine dayanmış durumda. Ancak KKM hesaplarının toplam mevduat içindeki oranının yüzde 20,5’e çıkması ekonomistleri endişelendiriyor. Ekonomistler, KKM hesaplarının da döviz kuruna bağlı değişim göstermesi nedeniyle yabancı para mevduat kategorisinde sayılması gerektiğini belirtiyor. BDDK verileri KKM’nin yılsonunda toplam mevduat içindeki oranının yüzde 15,96 olduğunu gösteriyor. Aynı tarihte sektörde yabancı para mevduatın payı yüzde 46,08, KKM hariç TL mevduatın payı ise yüzde 37,95 seviyesinde bulunuyordu. 28 Nisan itibariyle ise yabancı para mevduatın oranı yüzde 40,42’ye gerilerken, KKM hariç TL mevduatın payı yüzde 39,12’ye, KKM’nin payı ise yüzde 20,47’ye çıktı. Yani yabancı para mevduatın oranı 5.66 puan azalırken, TL mevduatın oranı 1.16 puan, KKM’nin oranı ise 4.5 puan arttı. Bu artışın arka planında ise bankacılık sektörü çalışanlarının yoğun çabası yatıyor. Regülasyonlar nedeniyle ek menkul kıymet alımı ve komisyon ödeme zorunluluğundan kaçınmak için bankacılık sektöründe KKM ve TL mevduatın oranını artırmak için mesai gece gündüz sürüyor. Bir bankacılık sektörü kaynağının verdiği bilgiye göre bankacılar döviz dönüşümlü KKM hesabı yapmaları için tasarruf sahiplerine yalvarıyor. Aynı kaynak hem yüksek faiz hem de prim uygulanmasına rağmen tasarruf sahiplerini ikna edebilmek için çalışanların yalvardığını vurgularken seçim belirsizliği nedeniyle müşterilerin 3 ay vadeli KKM hesabı yapmaya çok yanaşmak istemediğine de işaret etti. Seçim haftasında zaten kredi iştahı kesilmiş bankacılık sektörünün daha da bekleme moduna gireceğini dile getiren aynı kaynak, yatırımcının ise haklı olarak defansif davranmaya çalıştığını döviz ve altın talebini arttırdığını ifade etti.
Altın talebi çok güçlü konuma geldi
Aynı bankacılık sektörü kaynağı TL mevduatta faizin yüzde 30’un üzerinde olduğu ve KKM’ye nazaran daha kısa vadeli olduğu için talep edildiğini söylerken bankacılık sektöründe son dönemde dövizdeki yüksek fiyat makası nedeniyle altın talebinin çok güçlü bir duruma geldiğine dikkat çekti. Kaynak, döviz almaktan korkan ticari müşterilerin de belirsizlik nedeniyle altın alımlarını arttırdığını vurguladı. Yine bir başka bankacılık sektörü kaynağı ise mayıs ile birlikte yeniden yüzde 5 hedefini tutturma zorunluluğunun başladığını hatırlatarak sektörün KKM’ye sarılmış durumda olduğunu ve durmaksızın çabaladığını dile getirdi. Kaynak, her ne kadar seçim haftası olsa da ay sonuna kadar yabancı para mevduatını sektörün dönüştürmesi gerektiğini vurgulayarak sektörde ise her şeyin 14 ve 28 Mayıs sonuçlarına endekslendiğini ifade etti.
Döviz dönüşümlü KKM’de opsiyon faizi arttı
Bir başka kamu bankasına yakın kaynak ise tüm toplantıların KKM’nin nasıl artırılabileceği üzerine döndüğünü ifade ederek KKM yapması için tasarruf sahiplerine ‘kur yaptıkları’nı vurguladı. Regülasyonlar nedeniyle genel merkezlerin verdiği hedeflere ulaşmak için yoğun mesai yaptıklarını söyleyen aynı kaynak 28 Nisan itibariyle dönüşüm ve TL mevduat oranı hedefine ulaştıklarını ancak yeni ayla birlikte yeniden hedeflere ulaşmak için çalıştıklarını dile getirdi. Kaynak, döviz dönüşümlü KKM için müşteriye verilen opsiyonların oldukça arttığını belirterek opsiyonların yani prim uygulamalarının yüzde 20’nin üzerine çıktığını kaydetti. Böylece örnek olarak dolar dönüşümüne veriler yıllık dolar faizinin yüzde 30-35’lere geldiğini dile getiren kaynak bu faiz oranlarının ise yüksek montanlı döviz dönüşüm hesaplarına uygulandığına da dikkat çekti.
Yılsonuna göre KKM dahil TL mevduat 1,4 trilyon lira arttı
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) haftalık verilerine göre 28 Nisan itibariyle yıl sonuna göre bankacılık sektörünün KKM dahil TL mevduatı toplamda 1,4 trilyon lira arttı. Yerli özel mevduat bankalarında aynı dönemde TL mevduat artışı 324.3 milyar lira, yabancı mevduat bankalarında 317.9 milyar lira, kamu mevduat bankalarında ise 612.2 milyar lira oldu. Yabancı para mevduatlarda ise sektör toplamında gerileme var. BDDK verilerine göre sektörün toplam yabancı para mevduatının dolar karşılığı kur etkisinden arındırılmamış olarak 3.4 milyar dolar azaldı.
MB’nin net rezervleri 6,36 milyar dolara indi
Merkez Bankası’nın haftalık verilerine göre 28 Nisan itibariyle IMF tanımlı net uluslararası rezervler haftalık 1,93 milyar dolarlık düşüşle 6,36 milyar dolara geriledi. Geçen yıl temmuz ayından bu yana en düşük seviyesine inen rezervler TCMB’nin net uluslararası rezervleri geçen hafta 1,93 milyar dolar düşüşle, geçen sene Temmuz ayından bu yana en düşük seviyesi olan 6,36 milyar dolara indi. 24 Mart’tan bu yana kesintisiz geriliyor. 6 haftada net uluslararası rezervlerdeki düşüş 13,6 milyar dolar oldu. Net rezervler geçen yıl 8 Temmuz haftasında 6,1 milyar dolara kadar gerilemişti. Merkez Bankası toplam rezervleri ise 28 Nisan haftasında bir önceki haftaya göre 1 milyar 247 milyon dolar azalarak 114 milyar 884 milyon dolara geriledi. 28 Nisan itibarıyla Merkez Bankası brüt döviz rezervleri, 1 milyar 593 milyon dolar artışla 68 milyar 471 milyon dolara çıktı. Söz konusu dönemde altın rezervleri ise 2 milyar 840 milyon dolar azalarak 49 milyar 253 milyon dolardan 46 milyar 413 milyon dolara geriledi. TCMB verilerinden yapılan hesaplamaya göre swap hariç net rezervler 28 Nisan haftasında eksi 52,7 milyar dolar oldu. Bir önceki hafta swap hariç net rezervler eksi 49,5 milyar dolar idi. Merkez Bankası haftalık verilerine göre yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatının dolar karşılığı 28 Nisan haftasında parite etkisinden arındırılmış olarak 2 milyar 159 milyon dolar azaldı. Gerçek kişilerin döviz mevduatı parite etkisinden arındırılmış olarak 336 milyon dolar, tüzel kişilerin ise 1 milyar 823 milyon dolar geriledi.
