Şebnem TURHAN
Regülasyonlarla bunalan bankacılık sektöründe ticari krediler durma noktasına geldi. Bankacılık kaynakları, özel bankalarda ticari kredi arzının neredeyse durduğunu, riski daha düşük olduğu için 1-1.5 aylık kısa vadeli spot kredilere yönelindiğini söyledi. Ayrıca kaynaklar uzun vadeli ticari kredi talebinde bankaların fiyatlama yapamadığını, uç örnekler olarak da yüzde 60- 70 oranında faiz verdiğini aktardı. Son dönemde sürekli regülasyonlarla karşı karşıya kalan bankacılık sektöründe seçim belirsizliği nedeniyle ikinci tur seçimleri öncesinde kredi arzı neredeyse durma noktasına gelmiş ve faiz oranları da yukarı yönlü hareket etmişti. Seçimden sonra ise bazı bankalar hemen faiz oranlarında ayarlamalar yaptı. Ticari kredi faizleri bu durumdan daha fazla etkilendi. Menkul kıymet zorunluluğu ticari kredi büyüme ve faiz oranlarına göre uygulanıyor. Sektör riskin yükselmesi, net faiz gelirinin negatif olması nedeniyle bir süredir ticari kredide iştahsız davranıyordu. Bu hafta ise bankacılık sektörü kaynaklarına göre bazı özel bankalar uzun vadeli ticari krediyi ya durdurdu ya da yıllık yüzde 60-70’e varan çok yüksek faiz oranları vermeye başladı. Bankacılık sektörü kaynakları özel bankaların “kredi vermiyoruz” dememek için 1-1.5 ay vadeli spot kredilere yöneldiğini belirterek, bu alanda vade yapısı nedeniyle risk düşük olduğu için çok da yüksek faiz oranlarının konuşulmadığını, makul oranların uygulandığını vurguladı.
Uzun vadeli kredi talepleri ise genellikle karşılanmıyor. Bunu “fiyatlama yapılamaması” olarak yorumlayan bankacılık sektörü kaynakları piyasada çok yüksek faiz oranları dolaştığını da vurguladı. Kamu bankalarının ise daha düşük faizli ticari kredi kullandırımına devam ettiğini söyleyen bankacılık sektörü kaynakları, kamu bankalarında ise limitlerin uygulandığını belirtti. Kaynaklar kamunun kullandırdığı yüksek montanlı kredileri ise taksit taksit ödediğini ekledi. Ticari kredi faizleri bazı özel bankalarda seçimlerin ikinci turu öncesinde yüzde 48’e yükselmişti.
Bazı özel bankalarda ihtiyaç kredi faizi aylık yüzde 6’ya kadar yükseldi ve yıllıkta bir haftada 12.12 puan arttı. Ticari kredi faizlerinde ise artış çok daha keskin oldu. Kaynaklar bankalara yönelik regülasyonlar devam ettiği sürece faiz oranlarında yükselişin süreceğini belirtirken 70 bin liranın üzerinde kredi kullanımının kısıtlı olduğunu çok ısrarlı talep durumunda ise aylık faizin yüzde 7’yi aştığını dile getirdi.
İhtiyaç kredi faizleri ise mart başından bu yana yükseliş eğiliminde bulunuyor. Merkez Bankası 10 Mart itibariyle ihtiyaç kredilerinde faiz oranına göre menkul kıymet kapsamı getirmişti. 70 bin liraya kadar olan ihtiyaç kredileri ise menkul kıymet kapsamı dışında bırakıldı. Bankacılık sektörü de daha çok 70 bin liraya kadar ihtiyaç kredisi kullandırımı yapıyordu. Ancak seçim belirsizliği ve Merkez Bankası’nın regülasyonları daha da sıkılaştırması faiz oranlarının daha hızlı yükselmesi sonucunu doğurdu. 10 Mart öncesi özel ve yabancı mevduat bankalarında yaklaşık aylık yüzde 2,76 olan ihtiyaç kredi faizleri ilk tur öncesinde yüzde 3,99, ilk turun hemen sonrasında yüzde 4,49’a çıkmış, ikinci tur öncesindeki haftada ise yüzde 4,99’a çıkmıştı. Bu haftaya ise bazı özel bankalar yaklaşık 1 puanlık faiz indirimiyle girdi ve ihtiyaç kredi faizini aylık yüzde 6’ya kadar çıkardı. Böylece yıllık basit faiz yüzde 72’ye dayanmış oldu.
14 Mayıs öncesi özel ve yabancı mevduat bankaları ortalama yıllık basit faiz yüzde 47,88 seviyesinde iken şimdi yıllık faiz yüzde 72’ye geldi. Ve bu sadece seçimin iki turu süresince faiz oranlarının 24.12 puan yükseldiğini ortaya koydu. Yılbaşında ise henüz ihtiyaç kredi faizlerinde menkul kıymet uygulaması yokken özel ve yabancı mevduat bankaları aylık yüzde 2,69 yıllık basit faizde yüzde 32,28 seviyesinde ihtiyaç kredisi kullandırıyordu. İkinci tur sonrasında haftanın ilk gününde yüzde 72’ye çıkan yıllık ihtiyaç kredisi faizi böylece yılın ilk 5 ayında yaklaşık 40 puanlık bir artış gerçekleşti.
KKM’DE ‘ÖNDEN PRİM’ SON BULDU
Bazı bankalar dövizden TL’ye dönmek için açılan yeni kur korumalı mevduat (KKM) hesaplarına önden prim ödeme uygulamasına son verdi. TL’ye dönüşüm hedefl erini yakalamaya çalışan bankalar, mevduat sahiplerini dövizden vazgeçirmek için KKM hesaplarına yüksek faiz vermeye başlamıştı. Reuters’ın görüştüğü dört kıdemli bankacı, bazı bankaların prim ödemelerine son verdiklerini ifade etti.
KAMU BANKALARINDA LİMİTLİ KULLANDIRIM
Özel bankalarda tek faiz artışı ihtiyaç kredilerinde olmadı. Taşıt kredilerinde seçim öncesi hafta yüzde 4,09 seviyesinde olan faiz oranı bu hafta başı itibariyle yüzde 4,79’a çıkarıldı. Konut kredilerinde de yüzde 3,39 olan aylık faiz oranı yüzde 4,09’a yükseldi. Kamu bankalarında ise limitli olarak daha düşük faiz oranlarından kredi kullandırımı yapılıyor. Kamu bankalarında yüzde 2’nin altında bulunan ihtiyaç kredi faizinin limiti 70 bin liraya kadar tanımlanıyor. Konut kredisinde ise 250 bin liranın üzerine çıkılmadığını belirten kamu bankası kaynakları faiz artışının henüz gündemde olmadığını kaydetti.
