Mehmet KAYA
Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu, yılın ilk Enfl asyon Raporu sunumunda enfl asyon ve cari açığa yönelik olarak özgüveni yüksek ve iyimser mesajlar verdi. Merkez Bankası, 2023 Enflasyon Raporu- 1’de enflasyon tahminine konu bazı beklentilerinde değişiklik yapsa da 2023 ve 2024’de ilişkin enflasyon öngörülerini sırasıyla yüzde 22,3 ve yüzde 8,8 ile sabit tuttu. Kavcıoğlu, küresel olarak sert bir resesyon beklentisinin azaldığı bir senaryo öngördüklerini vurguladı.
Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu, geçmişe kıyasla daha kesin ifade ve yorumlar yaptığı konuşmasında özellikle enflasyona yönelik olarak şunları söyledi: “Dış şokların etkilerini yitirdiği, maliyet şoklarının tamamen yansıtıldığı, döviz kurlarında tüm dünyada oynaklık artarken öngörülebilirliğin arttığı, şirketlerimizin finansman maliyeti açısından da desteklendiği bir ortamda yüksek fiyat artışlarının devamı için bir zemin kalmamıştır. Önümüzdeki dönemde, enflasyondaki düşüş ile birlikte fiyatlama davranışlarının da ekonomik temellerle uyumlu hale geldiğini göreceğiz. 2023 yılında enflasyonun tahminlerimizle uyumlu seviyelerde gerçekleşmesi için tüm politikalarımızı kararlılıkla uygulayacağız.”
100 milyar dolar ödedik
Merkez Bankası Başkanı Kavcıoğlu, Türkiye’nin ihracatının geçici verilere göre 254.2 milyar dolara ulaştığını hatırlatarak, bu gelişmenin cari açığın azaltılması ve büyümeye katkısının olumlu seyrettiğini vurguladı. Türkiye’nin 2022’de enerji fiyatlarındaki yükselişten kaynaklı olarak ilave yük üstlendiğini söyleyen Kavcıoğlu, hem konuşma bölümünde, hem de soru cevap bölümünde aynı konuyu yorumladı. Kavcıoğlu, soru cevap bölümünde, “Türkiye, en büyük sorun, herkesin konuştuğu, faiz indirirse döviz bulamaz, kur gider, şöyle olur, böyle olur. Biraz önce sunumda, ödemeler dengesinde bu yıl ödediğimiz 46.4 milyar dolar, 22 milyar dolar ara mamul ithalatı, 15 milyar dolar altın. Türkiye, bu faiz politikasıyla, sadece ödemeler dengesinde bir önceki yıla ilave 100 milyar dolar ödemiş. Bunu ödemiş, kimseye borcumuz yok. Kur seviyesinden herkes şikâyet ediyor. Faiz politikamızın ve Türkiye ekonomi politikasının ne kadar iyi yönetildiğinin fotoğrafı. 100 milyar doları kimse konuşmadı. Bir önceki yıla göre enerji farkını düştüğünüzde Türkiye cari fazla veriyor. Türkiye- Ukrayna savaşı olmasaydı Türkiye cari fazla veriyordu. İşte biz faizi bunun için indirdik, üretimi bunun için artırdık, 700 firma onun için yatırım yaptı” dedi.
Yılsonuna doğru cari fazla vereceğiz
Merkez Bankası Başkanı Kavcıoğlu, yine soru-cevap bölümünde mevcut koşulların devamı ve altında Türkiye’nin cari işlemler açığındaki kalıcı iyileşmenin altyapısını hazırladığını belirterek, “2023 yılına girerken, enerji fiyatlarındaki aşağı gelme sonucunda gördüğünüz 46.4 milyar dolar, bugün itibariyle 25 milyar dolar azalmış durumda. Böyle devam ettiğinde bugünden itibaren cari fazla vereceğiz. Bu modelin ne kadar doğru olduğunu gösteren en iyi tablo budur” dedi.
Kavcıoğlu, kalıcı fiyat istikrarına yönelik olarak en önemli unsurları Liralaşma ve yatırım-üretim desteği olarak gördüklerini tekrarlayarak, son dönemde Merkez Bankası kaynaklarıyla desteklenen stratejik önemdeki yatırım sayısının 700’e ulaştığını açıkladı. Eleştirilere rağmen, krediye erişimde bir sıkıntı görmediklerini belirten Kavcıoğlu, ticari kredilerde 5.5 kat, KOBİ kredilerinde 7 kat artış olduğunu, makro ihtiyati tedbirlerin tamamının yatırım, ihracat, KOBİ ve tarım kredilerini kapsamadığını söyledi.
Türkiye’de başlattıkları ihracat ve üretime yönelik ucuz kredi uygulamasında her fazda yaklaşık 50 firmanın kredisinin onaylandığını söyleyen Kavcıoğlu, şunları kaydetti: “Büyük firmalara kredi gitmiyor algısı doğru değil. Türkiye Bankalar Birliği Başkanı kredilerin 2-3 kat arttığını söylüyor ama Oda başkanımız krediye ulaşamadıklarını söylüyor. Buradaki sıkıntıyı iyi görmek lazım. Kredilerin doğru şekilde hedefli ve selektif kullandırılması noktasında çaba sarf etmemiz lazım. Hatamız varsa da düzeltiriz. Şikayetler geliyor, firmalarımızdan ulaşamayanlar, kullanamayanlar var. Bunları da takip ediyoruz. Bizim için üretim, yatırım, istihdam sağlayacak, ihracat yapacak firmaların krediye ulaşımı çok önemli. Bunu kendimize görev addediyoruz. Dün gece aldığımız karar da bu sektörlerin desteklenmesine yönelik bir karardır.”
Kredi kullanımını kolaylaştırma için yeni çalışma
Merkez Bankası Başkanı Kavcıoğlu, yatırım ve üretimi desteklemek amaçlı yeni unsurlar üzerinde çalıştıklarını da vurgulayarak, “2023 yılındaki gelişmelere de arkadaşlar çalışıyorlar. Türkiye Ekonomi Modeli kapsamında Türkiye’nin üretimini, yatırımını, ihracatını, istihdamını destekleyecek şekilde, cari fazla vermemizin önündeki engelleri kaldırarak daha fazla üretim yapacak sektörleri destekleme noktasında, finansmanın daha ucuz maliyette erişilebilmesi noktasında para politikası çerçevemizi oluşturuyoruz. Bu gelişmelere göre ileriki dönemlerde de gerekli adımları Merkez Bankası olarak atmaktan çekinmeyiz” dedi.
KKM’deki değişiklik olumlu
Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu, kur korumalı mevduat (KKM) uygulamasının hem kamu hem de bankalar açısından olumlu seyrettiğini belirterek, “Kur korumayla ilgili tarafta gayet iyi bir gidişat var. Liralaşmaya çok önemli katkı veren bir alan, oradaki gelişmeden, gidişattan memnunuz. Dün akşam aldığımız kararların (üst limitin kaldırılması) da buna olumlu tarafta katkı yapacağını düşünüyoruz.” dedi. Merkez Bankası, KKM uygulamasında, bankalara politika faizi + 3 puan olarak verilen üst limiti kaldırmıştı. KKM’nin devamına yönelik olarak Kavcıoğlu, “Liralaşma stratejisiyle beraber kendi mecrasında yolunu bulacaktır, gidişat da onu gösteriyor. Bu anlamdaki öngörülerimizde bir değişiklik, yanılma söz konusu değil, gayet iyi gidiyor. Liralaşma stratejisi içinde hem bankaların kaynak yaratması hem rezervlerimizin artması noktasındaki işlevi önemli şekilde artarak devam ediyor” dedi.
Dövize prim verilmesi ikili kur değil
Şahap Kavcıoğlu, Merkez Bankası’na bozdurulan dövize ilave prim verilmesine yönelik uygulamanın da sektörlerin talebi olduğunu hatırlattı. Uygulamanın müteahhitlerin, döviz kazandırıcı hizmet getirenlerin ya da yurt dışındaki kaynağı getiren firmaların da dahil olduğunu hatırlatan Kavcıoğlu, “Biz ikili kur uygulamıyoruz, sadece ihracat değil, yurt dışından gelen kaynağı teşvik için ödediğimiz bir prim. Bunun içinde turizmci, ihracatçı, müteahhit, ulaşım var. Tüm kesimler var” dedi.
Faiz indirimine yönelik işaret
Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu, sorucevap bölümünde, faiz indirimine yönelik tutumlarını Para Politikası belgesinde sunduklarını vurgularken, 2022’deki tutumlarını örnek göstererek geleceğe yönelik üstü örtülü mesaj verdi. Başkan Kavcıoğlu, 2022’nin ilk yarısında gelişmeleri gözlemek amacıyla faiz değiştirmediklerini ancak yılın ikinci yarısından itibaren indirimlere hız verdiklerini belirterek, 2023 için de benzer bir tutumun işaretini verdi. Şahap Kavcıoğlu, “Dünyada herkes faiz artırımından kaçıyor, büyük merkez bankaları da bunu konuşuyor, kadar az artırırsak diye konuşuyorlar. Bizi eleştirdiniz süreci ne kadar iyi yöneterek geldiğimiz görünüyor. Sadece büyüme rakamlarına bakarak görürsünüz” diye konuştu.
Seçim etkisini öngördük
Şahap Kavcıoğlu, gıda fiyatlarının enflasyona etkisinin hatırlatılarak, şu aşamaya kadar yaşanan kuraklığın etkisini sorması üzerine, gelecek aylarda yağacak yağmurlara bağlı olarak gıda üretiminin artabileceğini ve bu konuda bir risk öngörmediklerini söyledi. Kavcıoğlu, seçimler nedeniyle oluşan para genişlemesine yönelik soruyu yanıtlarken de, çalışmalarında bu unsuru öngördüklerini ve süreç içinde bunu yönettiklerini, risk oluşturmadığını belirtti.
