Şebnem TURHAN
Seçimlerin ardından gelen yeni ekonomi yönetimi bankacılık sistemine yönelik regülasyonlarda sadeleştirme adımları atsa da önlemlerin devam etmesiyle bankacılık sektörünün kredi arzı iştahsızlığı sürüyor. Sektör topladığı mevduattan daha az kredi verme yaklaşımını koruyor. Sektörde TL ve yabancı para toplamında mevduatın krediye dönüşüm oranı 21 Temmuz haftası itibariyle yüzde 82,76 ile Kasım 2021’den sonraki en düşük seviyesine indi. TL mevduatın krediye dönüşme oranı da temmuz itibariyle ilk kez yüzde 100’ün altına geriledi ve 21 Temmuz haftasında yüzde 96,26 ile ilk kez yüzde 100’ün üzerine çıktığı 2012’den bu yana en düşük seviyesini gördü. Sektörde yabancı para mevduatın krediye dönüşme oranındaki düşük seyir nedeniyle kredi mevduat oranı 2021 Temmuz’dan bu yana yüzde 100’ün altında.
Bankacılık sektörünün TL mevduatları artırma çabasını cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde regülasyonların ağırlaşmasıyla hızlandırmış TL mevduat faizleri yüzde 45’lerin üzerine kadar çıkmıştı. Hem TL mevduat oranı hem de TL mevduat dönüşüm oranı hedeflerini tutturmaya çalışan sektörde ikinci tur seçimleri sonrası yeni ekonomi yönetimiyle birlikte haziran sonundan itibaren başlayan sadeleşme adımları TL mevduat yarışına ivme kaybettirmeyi başardı. Son haftalarda ise TL mevduat faizleri yüzde 30’un altına kadar geriledi. Tüketici ve ticari kredi faizleri ise Merkez Bankası’nın adımlarıyla birlikte yükselişini hızlandırdı. Uzmanlar yükselen kredi faizlerinin bankacılık sektörünün kredi iştahını artırmada etkili olabileceğine dikkat çekti. Tüm bu adım ve gelişmelere karşılık son haftalarda mevduatın krediye dönüşüm oranındaki düşüş eğilimi ise sürüyor. Verilere göre sektörün TL ve yabancı para mevduatının krediye dönüşüm oranı 21 Temmuz haftası itibariyle yüzde 82,76 seviyesine geldi. Haziran başında bu oranı yüzde 88,9 seviyelerinde bulunuyordu. İkinci tur seçimlerinin ardından yüzde 85’e gerileyen toplam mevduatın krediye dönüşüm oranı temmuzun ilk haftasında yüzde 85’in altına indi.
Özellikle dikkat çeken ise Türk Lirası mevduatın krediye dönüşüm oranındaki hızlı düşüş. 2012 yılından bu yana yüzde 100’ün altına hiç gerilemeyen TL mevduatın krediye dönüşüm oranı temmuzun ilk haftasında yüzde 100’ün altına indi ve 21 Temmuz itibariyle de yüzde 96,26’ya düştü. Haziran ayı başında TL mevduatın krediye dönüşüm oranı yüzde 106,3 seviyelerinde bulunuyordu.
TL mevduat ilk kez 7 trilyon lirayı aştı
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) verilerine göre 21 Temmuz haftası itibariyle bankacılık sektöründe toplam krediler bir önceki haftaya göre 115 milyar 659 milyon lira artarak 10 trilyon 252 milyar 729 milyon liraya çıktı. Sektörde toplam mevduat ise 233 milyar 128 milyon lira artarak 12 trilyon 154 milyar 859 milyon liradan 12 trilyon 387 milyar 987 milyon liraya çıktı. TL cinsi mevduat ise 82.5 milyar lira artarak 7 trilyon 42 milyar 145 milyon liraya yükseldi. TL kredilerde haftalık artış 35.3 milyar lira oldu ve kredi hacmi 6 trilyon 778 milyar 477 milyon lira oldu.
TL LİKİDİTE FAZLASI DEVAM EDİYOR
BDDK verileri 21 Temmuz itibariyle kur korumalı mevduat hacminin 3 trilyon 73 milyar 905 milyon liraya çıktığını ortaya koydu. Bu haftalık 111.63 milyar liralık artışa işaret etti. Merkez Bankası son Para Politikası Kurulu toplantısının ardından kur korumalı mevduat hesaplarına yönelik zorunlu karşılık oranlarında artışa gitti. Merkez Bankası miktarsal sıkılaştırma adımı kapsamındaki hamlesiyle KKM ödemeleri kaynaklı likidite fazlasını çekmeyi hedefledi. Sektör temsilcileri zorunlu karşılık artışının bankalar açısından yıllık karı yüzde 3-4 azaltacağını belirterek ama zaten düşük olan mevduat faizini çok etkilemeyeceğini vurguladı. KKM faizinin de bankalar yansıtmadığı sürece düşmeyeceğini söyleyen bankacılık kaynakları bankaların böyle bir niyetinin de bulunmadığını söyledi. Öte yandan 18 Temmuz’da -191.2 milyar liraya kadar düşen net fonlama Merkez Bankası’nın hamleleri sonrasında 31 Temmuz itibariyle -46.55 milyar liraya kadar çıkmıştı. Ancak 1 Ağustos itibariyle yeniden -127.3 milyar liraya yükseldi. Bankacılık sektörü kaynakları halen daha TL likidite fazlasının devam ettiğini ve net fonlamanın ekside bulunduğunu dile getirdi.
