Esra ÖZARFAT
Kargoda çalınan çekler iş dünyasında sorun olmaya devam ediyor. Hukukçular, günümüzde çek hırsızlığının kargo şirketleri çalışanlarından başlayıp kurulan tabela şirketler üzerinden icra takibi yapan avukatlara kadar oluşturulmuş bir sistem halinde sürdürüldüğünü belirtiyor. Öncelikle kargo şirketleri aracılığıyla çek göndermenin hukuka uygun olmadığına, bu konuda dikkatli olunması gerektiğine işaret eden Acarbay Hukuk Bürosu’ndan Avukat Hüseyin Acarbay, bu riski alarak mağdur olan çok sayıda iş insanı bulunduğunu aktardı.
“Çekler faktöring şirketlerinde bozduruluyor”
Kargoyla gönderilen bir çekin tespit edilerek çalındığını, sahte imzalarla cirolanarak piyasaya verildiğini belirten Acarbay, “Postadaki çekleri her nasılsa kargo firmalarında çalışanlar tespit edebiliyor. Sonrasında kurulmuş tabela şirketler üzerinden icra takibini yapan avukata kadar bir silsile oluşmuş durumda. Türk Ticaret Kanunu maalesef bankaya çeki ibraz edenin haklarını koruyor ancak kaybedenin haklarını o kadar da korumuyor. Çeki çalan kişiler çekin arkasında bulunan herkes için icra takibi başlatabiliyor. Dolayısıyla bu iş herkese yansıyor. Hırsız sadece kurbanını seçiyor. Biz haciz olasılığını ortadan kaldırıyoruz ama banka çek bedeli kadar miktarın farklı bir hesapta bloke edilmesini istiyor. Bu nedenle müvekkillerimizin paraları mahkemelerde bağlı kalmış durumda. Neredeyse çek ödense daha az zarar edilecek bir duruma gelindi” dedi. Bursa’da tekstil sektöründe faaliyet gösteren Nuy Tekstil’in Kurucu Ortağı Nejat Yahya da bu konuda mağduriyet yaşayan iş insanlarından biri. EKONOMİ’ye konuşan Yahya, yaşadıkları süreci şöyle anlattı: “Geçen yıl şubat ayında gönderdiğimiz 3 çekin alıcı firmaya ulaşmadığını tespit ettik. Ardından çeklerin çalındığını düşünerek savcılığa müracaat ettik. Çalıştığımız bankaya da bilgi verildi. Bir süre sonra bir faktöring şirketi bizi arayarak çeklerimizin kendilerinde olduğunu kaydetti. Çalıntı çekler sahte damga ve imzalarla cirolanarak faktöring şirketlerinde bozduruluyor. Savcılık tarafından bunlar tespit edildi. Ancak davalar çok uzun sürdü. Bunlar vadeli çeklerdi. Vadeleri geldiğinde ödenmemesi için talimat verdiğimizden ayrıca icralık olduk. Bugüne kadar hiç ödenmemiş çekimiz olmamıştı. Öte yandan piyasada dolaşmakta olan çalıntı çeklerin son ulaştığı kişi de çeki karşılıksız çıktığı için bizi dava etti.”
“Sadece bizim değil, iş dünyasının yaşadığı bir sorun”
Üyesi oldukları Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) ile Bursa Sanayici ve İş İnsanları Derneği’ne (BUSİAD) bu sorunu ilettiklerini ifade eden Nejat Yahya, BTSO tarafından TOBB’a kargo firmaları ile faktöring firmalarının yönetmeliklerinin yeniden düzenlenmesi noktasında tavsiye kararı alınması talebinin iletildiğini söyledi. Kargo şirketlerinin taşımada yaşanan sorunlardan dolayı sorumlu tutulması gerektiğine yönelik Kişisel Verileri Koruma Kurumu’na (KVKK) başvurduklarını belirten Yahya, “Bu sadece bizim değil, iş dünyasının yaşadığı bir sorun. Ancak pek çok firma çekleri ödeyerek konuyu kapatma yoluna gidiyor. Ancak bu tavır hırsızın önünü daha da açıyor. Biz bunu yapmadık. Çek hırsızlığı ile ilgili organize bir suç yapısı oluşmuş durumda. 5 Mayıs’ta çeklerin ulaştığı kişi ve kurumlara borcumuz olmadığına dair menfi tespit davamız görülecek, 9 Haziran’da da artık davanın son bulmasını bekliyoruz” dedi.
“Neredeyse hırsızlarla anlaşma noktasına geldik”
Çekin çalındığının tespit edildiği gün ödemeden men yasağı koydurarak bankaları bilgilendirdiklerini anlatan Hüseyin Acarbay, “Çek bankaya bir şekilde geldiğinde banka ödemiyor ama çeki elinde bulunduranın icra takibi başlatmasını önleyemiyor. Çekin üzerinde ismi bulunduğu için hiçbir tebligat yapılmadan bir gün içerisinde haciz kararı alınıp, fabrika ve mallara haciz konuluyor. Biz çekin keşide edildiği bankaya ödemeden men kararını bildirip çek kendilerine ulaştığında çeki ibraz eden kişinin kimlik bilgilerini talep ediyoruz. Ancak bankalar Kişisel Verileri Koruma Kurumu’na (KVKK) sığınarak bu verileri paylaşmıyor. Bu durum yeni mağduriyetlerin ortaya çıkmasına neden olurken bizim de icra takibinin önüne geçmemize engel oluyor” diye konuştu. Bursa merkezde ve İnegöl’de çok sayıda sanayicinin bu nedenle hacizlerle karşılaştığına vurgu yapan Acarbay, bankaların mudi kaybına uğradığına da değindi. İş insanlarına uyarılarda da bulunan Acarbay, “Çek gibi kıymetli evrakların sigortalı kuryelerle gönderilmesi lazım. Halihazırda devam eden davaların kaybedilmesi halinde çek bedelleri hırsızlara ödenmek zorunda. Zaten müvekkillerimiz bu paraların çok büyük bir kısmını dava dosyalarına bloke ettiler. Davayı kazansak bile enflasyon ortamında para pul olmuş durumda. Neredeyse hırsızlarla anlaşma noktasına geldik diyebiliriz” değerlendirmesini yaptı.
