Merkez Bankası (TCMB), ihracatı teşvik eden reeskont kredilerinde finansman maliyetini düşürdü, firma limitlerini yükseltti. EKONOMİ Gazetesi 3 Ekim tarihli manşetinde reeskont kredisinin ‘destek’ niteliğini yitirdiğini, maliyetin yüzde 45’e ulaştığını ve uygun maliyet konusunda ihracatçıların destek beklediğini duyurmuştu. Merkez Bankası dünkü kararıyla ihracatçıların ve KOBİ’lerin finansmana erişimini artırmanın yanı sıra finansman maliyetleri yaklaşık 15 puan azalacağını duyurdu. Merkez Bankası’ndan bankalara gönderilen uygulama talimatına göre, TCMB’nin ihracat ve döviz kazandırıcı hizmetler reeskont kredileri faizi hesaplama yönteminde yaptığı güncelleme sonucunda reeskont kredilerinin toplam faiz maliyeti, Merkez Bankası politika faizi seviyesini aşmayacak.
Reeskont limitleri yeniden güncellendi
TCMB, firma reeskont limitlerini ise KOBİ tanımında yer alan mali kriterin yüzde 50’si kadar belirleme kararı aldı. Buna göre, mikro işletmeler için reeskont limiti 5 milyon TL, küçük işletmeler için 50 milyon TL, orta ölçekli işletmeler için de 250 milyon TL olarak güncellenecek.
Ayrıca, “net ihracatçılık kriterinin hesaplanmasında firmaların yatırım malı ithalatının dahil edilmemesine” karar verilerek yatırım kaynaklı ithalat harcamalarının net ihracatçılığı sınırlandırması önlenecek. Böylece yapılan yatırım kaynaklı ithalat harcamaları net ihracatçılığı sınırlandırmayarak reeskont kredilerinden yararlanabilecek ihracatçı firma sayısı artacak.
TCMB, daha önceki kararlarıyla reeskont kredisi kullandırım limitlerini kademeli olarak 300 milyon TL’den 3 milyar TL’ye yükseltmiş, temmuz ayında ise yüzde 30 ilave döviz satış şartı ve önden döviz satış şartı gibi koşulları kaldırarak krediye erişim şartlarını kolaylaştırmıştı.
Reeskont kredisinden rezerve katkı gerilemişti
Öte yandan reeskont kredilerinin döviz rezervlerine katkısı son yılların en düşük seviyelerine indi. Merkez Bankası’nın verilerine göre, reeskont kredilerinin döviz rezervlerine katkısı 2020 yılından itibaren düzenli bir şekilde düşerken, tutar 2020’de 23,06 milyar dolar, 2021’de 21 milyar dolar, 2022’de de 17,6 milyar dolara kadar indi. Bu yıl da tutar oldukça düşük seyrederken, yılın ilk 7 ayında reeskont kredilerinin döviz rezervlerine katkısı 2 milyar 574 milyon dolarda kaldı. Geçen yılın 7 ayında bu tutar 12 milyar 680 milyon dolar düzeyindeydi. Beklenti ise yılsonuna kadar bu tutarın 4.3 milyar dolar seviyesine ulaşması yönünde.
‘İhracatçılara büyük destek olacak’
İSO Başkanı Erdal Bahçıvan “İhracatçılarımız için hayati öneme sahip olan reeskont kredilerinde bir süredir yaşanan sıkıntı, İstanbul Sanayi Odası olarak gündemimizde olan, çözülmesi için çaba sergilediğimiz ve katkı sunduğumuz önemli konuydu. Merkez Bankası’nın, ihracatı teşvik eden reeskont kredilerinde finansman maliyetini düşürmesi ve firma limitlerini yükseltmesi, ihracatçımız ve sanayicimiz adına sevindirici, değerli bir karardır” dedi.
TİM Başkanı Mustafa Gültepe de yaşanan sorunlara sıkıntılara getirilen çözüm önerileriyle ilgili adımlar atıldığı için teşekkür ederken şöyle konuştu: “Bizim de söylediğimiz buydu, yani yüksek faiz oranlarına istinaden bir iyileşme yapılması… Bu düzenleme, hem finansmana ulaşma noktasında hem de finansmanı uygun koşulda kullanma adına ihracatçılara büyük destek olacak. Burada istişarenin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gördük. Çözüm odaklı olarak, üretim ve ihracatın büyümesi için atılan tüm adımları destekliyoruz.” İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, de sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada “İhracatçı şirketlerin kredi maliyetlerini düşüren önemli bir adım atıldı. Ekonomi yönetimi politika setinde ‘eşgüdümlü ince ayar’ yapmaya devam ediyor. Ekonomi yönetiminin sıkı para politikası uygularken, seçici kredi mekanizmasıyla üretim ve ihracatı desteklemesi memnuniyet verici. Bundan sonra da fiyat istikrarı için çalışırken; üretim, ihracat ve istihdamı da içeren eş zamanlı mücadeleden vazgeçmemeliyiz” dedi.
“Taleplerimiz bu doğrultudaydı”
İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Başkanı Ahmet Öksüz de politika faizini geçmeyecek şekilde bir düzenleme getirilmesini doğru bulduklarını belirterek şöyle konuştu: “Bizim de taleplerimiz bu doğrultudaydı. Hızlı aksiyon alınması konusunda da çok mutluyuz, teşekkür ediyoruz. Yine net ithalatçı kavramında da bizim de şikayetlerimiz vardı, bu hesaplama yapılırken yatırım mallarının buna dahil edilmemesini istiyorduk. Bu yönde atılan adımı da çok önemli buluyoruz.”
Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği (OİB) Başkanı Baran Çelik kararın ihracatçıların beklentileri doğrultusunda memnuniyet verici olduğunu ve aynı zamanda limitlerin de güncellenmesi olumlu etki yapacağını dile getirdi. TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sektör Başkanı Şeref Fayat ise Merkez Bankası’nın düzenlemede yüzde 15 indirim demesinden faizin devre sonu alınacağını anladıklarını vurgulayarak şunları söyledi: “Politika faizinin üzerine çıkmayacak denmesinin formülü bu olacaktır. Yanı sıra diğer düzenlemeleri de kıymetli buluyorum, özellikle net ihracatçı tanımının revize edilmesi ve limitlerin artırılması da önemli. Bu konuda hızlıca adım atıldığı için tebrik ediyorum. Eğer ihracat yapılıp ülkeye döviz kazandırılması isteniyorsa, ihracatçıların pamuklara sarılması adeta. İhracatçı pozitif ayrışmazsa bizim çok ihtiyacımız olan dövize ulaşmamız çok kolay olmaz.”
