2023’ün başında 1,2 trilyon lira hedefiyle yola çıkan e-ticaret sektörü yılı yaklaşık 1,5 trilyon lira seviyesinde tamamlandı. E-ticaretin toplam ticaretten aldığı pay da yüzde 22’ye ulaştı. Sektör temsilcileri, ödeme yöntemlerinin çeşitlendiği 2024’te hacmin 2,2 trilyon TL’ye ulaşmasını bekliyor.
Selenay YAĞCI / İSTANBUL
E-ticarette pandemi ile başlayan büyüme trendi enflasyonla devam ediyor. 2022’de 800 milyar TL hacme ulaşan e-ticaret, 2023’ü de hareketli geçirdi. Ticaret Bakanlığı E-Ticaret Bilgi Sistemi (ETBİS) verilerine göre, 2023’ün ilk 6 ayında e-ticaret hacmi bir önceki yılın aynı dönemine göre %109,7’lik artışla 652,7 milyar TL oldu. Siparişler ise %20 artış ile 2 milyar 131 milyondan 2 milyar 556 milyona yükseldi. İlk 6 ayda e-ticaretin genel ticarete oranı yüzde 19,1 olarak gerçekleşti. Son 5 yılda ise e-ticaretin GSYH’den aldığı pay düzenli artarak %2,8’e çıktı. 2023’ün başında 1,2 trilyon lira hedef belirlendiğini hatırlatan sektör temsilcileri, ETBİS verileri ışığında yılın yaklaşık yüzde 80 büyümeyle 1,5 trilyon lira seviyesinde tamamlandığı öngörüsünü paylaştı. E-ticaretin toplam ticaretten aldığı payın da %22’ye ulaştığı hesaplanıyor. Sektör temsilcileri, 2024’te tüketicinin daha fazla e-ticareti tercih etmesiyle 2,2 trilyon TL’ye ulaşmayı hedefliyor.
TÜRKİYE EN HIZLILAR ARASINDA
Inveon CEO’su Yomi Kastro, Türkiye’nin 2023’te e-ticaretin en hızlı büyüdüğü ülkeler arasında yer aldığını söyledi. Globalde 2023’te en fazla paya giyim sektörünün sahip olduğunu söyleyen Kastro, “Onu elektronik ve kozmetik takip etti. Türkiye’de ise bunlara gıda, yapı market ve mobilya eklendi” dedi. Tüketicilerin, artan fiyatlar nedeniyle daha bilinçli alışveriş yapmaya başladığını söyleyen Kastro, “Bu da daha düşük fiyatlı ürünlere ve promosyona yönelik talebin artmasına neden oldu. Ek olarak, tüketiciler aldıkları ürünleri yatırım aracı olarak görmeye başladılar. Bu sebeple Kasım döneminin işlem hacmi %70 artış gösterdi” diye konuştu. Sepet ortalamalarının da büyüdüğünü kaydeden Kastro, şunları anlattı: “Bu büyümeyi, ciro ve sipariş adedi olarak değerlendirmeliyiz. Her iki alanda da büyüme yaşandı ancak cirodaki büyüme, sipariş sayısındaki artıştan daha fazla. Bu da sepet ortalamalarındaki büyümenin fiyat artışlarıyla ilgili olduğunu gösteriyor. Türkiye’de e-ticaret henüz doygunluğa ulaşmadı. E-ticaret hacminin 2027’ye kadar 27,2 milyar dolara ulaşması bekleniyor.”
HAREKETLİLİK İKİNCİ YARIDA
IdeaSoft CEO’su Seyhun Özkara, ekonomik koşullar nedeniyle e-ticarette avantajlı ödeme seçeneklerine olan talebin arttığını vurguladı. Özkara, “Tüketiciler, maliyetleri daha iyi yönetme ve alışveriş deneyimlerini daha esnek hale getirme arayışında. Kampanyaların popülerliği muhtemelen devam edecek. Enflasyon nedeniyle tüketiciler harcama alışkanlıklarını gözden geçirdi. Ancak, e-ticaret işletmeleri indirimler, kampanyalar ve esnek ödeme seçenekleri sunarak tüketicilerin alışverişlerine devam etmelerini sağladı. Özellikle yerel seçimlerden sonra 3. ve 4. çeyrekte sektörün hareketlenmesini bekliyoruz. 2023’te yaklaşık olarak 1,5 trilyon lira civarında ciro ile önceki yıla kıyasla yüzde 80’lık bir büyüme tahmin ediliyor. E-ticaretin genel ticarete oranı ise yüzde 22’leri aştı. Bu yıl beklentimiz yaklaşık 2 trilyon 250 milyar lira civarında bir ciro” diye konuştu.
LOKOMOTİF KOBİ’LER OLDU
Hepsiburada CEO’su Nilhan Onal Gökçetekin, ortalama sepet büyüklüğünün %80 arttığı 2023’te büyüme lokomotifinin KOBİ’lerin olduğunu ifade ederek şunları anlattı: “2023 başında yürürlüğe giren e-ticaret düzenlemesi sektörün büyümesini destekledi. Küçük ve orta ölçekli e-ticaret oyuncuları reklam ve pazarlama faaliyetlerini artırma fırsatı buldu ve sitelerinin trafikleri önemli ölçüde arttı. KOBİ’lerin büyümeden daha fazla pay aldığını gördük. Hepsiburada 2023 yılının üçüncü çeyreğinde toplam satış hacmi geçen yılın aynı çeyreğine kıyasla yüzde 126 oranında artarak 24,3 milyar TL’ye ulaştı. Aldığımız sipariş adedi 2022’in üçüncü çeyreğine göre yüzde 55 artış kaydederek 27 milyona yükseldi. Üçüncü çeyrekte aktif müşteri sayımız 12 milyon olurken, müşteri başına düşen sipariş sıklığı ise yıllık yüzde 59 artarak 8,6’ya çıktı.”
SATICI E-İHRACATA ODAKLANDI
2023’ü e-ihracata odaklandıkları bir dönem olarak niteleyen Trendyol Grubu CEO’su Erdem İnan “Ayrıca kasım kampanyalarını da ilk kez bu yıl yurt dışına taşıdık. E-ticaret sektöründe en fazla tercih edilen kategori giyim olmaya devam ediyor. Trendyol’daki tüm siparişler arasında giyimin oranı yüzde 32 oldu. Bu yıl en hızlı büyüme gösteren kategori ise kozmetik. Bu kategori bir önceki yıla göre yüzde 175 büyüdü. 2022 yılı başından bu yana 60 bine yakın satıcımızın ihracat yapmasına aracılık ettik. Trendyol satıcıları, 2 yıllık süreçte yurtdışına 51 milyonu aşkın ürün sattı. Satıcılarımız aracılığıyla gelecek yıl 2 milyar dolar, önümüzdeki üç yılda ise 10 milyar dolarlık e-ihracat hacmine ulaşmayı amaçlıyoruz. 2023 yılında tüm yurtdışı operasyonlarımızı yaklaşık 3.5 milyon müşteri ve 13 milyon sipariş ile tamamlamayı hedefliyoruz. Bu hedeflere yürürken aynı zamanda yurtdışındaki faaliyetlerimize 2024 yılında da ara vermeden devam edeceğiz” dedi.
MİKRO İHRACAT YÜKSELİYOR
Hem mikro ihracat hem B2B e-ihracat tarafında son bir yıldaki yükseliş eğilimine işaret eden TOBB E-ticaret Meclis Üyesi ve Ticimax Kurucu CEO’su Cenk Çiğdemli, “E-ihracat destek paketi sektörde doping etkisi yarattı. Enflasyon nedeniyle yükselen fiyatlara ek olarak, tedarik zinciri gecikmeleri ve kıtlıkların fiyatlandırmaları tüm dünyada olumsuz etkilemesi, akıllı ticarete talebi artırdı. Şirketler arası yapılan online ihracattaki talep patlamasını da mikro ihracattaki yükselişi de bu şekilde açıklayabiliriz. Son bir yılda toptan satış yapan şirketlerden B2B’ye özel e-ticaret altyapı talebi inanılmaz arttı. Adeta patlama var. E-ihracat destekleri kapsamında, e-ihracat yapan şirketler 27 milyon liraya, B2B platformları ise 7,2 milyon liraya, perakende e-ticaret siteleri, pazaryerleri ve e-ihracat konsorsiyumları ise 81,4 milyon liraya kadar farklı kalemlerde e-ihracat desteği alabiliyor” diye konuştu.
KASIM CİROSU 600 MİLYAR TL
Avantajix.com kurucu ortağı Güçlü Kayral, 4 yıldır internette en fazla alışverişin kasım ayında yapıldığını; kasımı aralık ve ekimin takip ettiğini anımsattı. 2022’de 800 milyar liralık toplam e-ticaretin 266 milyar liralık kısmının son çeyrekte yapıldığını, bu dönemlerde günlük sipariş adedinin 13 milyonu aştığını kaydeden Kayral, şunları söyledi: “Kasım ayı başta olmak üzere son çeyrekte, e-ticarette yerel ve global kampanyalar yoğunlaşıyor. Ekim-Aralık döneminde günlük sipariş adedi 15 milyona yaklaştı. Son çeyrekteki kampanyalarda ciro 600 milyar lirayı aştı. Satışlar, bir önceki aya göre giyimde 3 kat, zücaciye, kozmetik, elektronik kategorilerinde ise 2’şer kat arttı. Tüketicilerde ocak ayında asgari ücret artışıyla birlikte temel tüketim ve gıda ürünlerinde fiyat artışları yaşanacağı algısı var. Satışların bu kategorilerde yoğunlaşmasının temel sebebi de bu. Temel gıda, temizlik malzemesinde 6 aylık stok yaptı”
“Müşteriler alım gücünü artıracak kredi çözümlerine ilgi gösteriyor”
E-ticarette bu yıl en önemli değişimi online ödemeler alanında beklediklerini kaydeden Hepsiburada CEO’su Nilhan Onal Gökçetekin “Kredi kartı limitlerini doldurmak istemeyen veya farklı ödeme çözümündeki müşterilerimizin alım gücünü artıracak kredi çözümlerine ilgi gösterdiğini görüyoruz. Bununla birlikte fi yat uygunluğu satın alma faktörlerinde önemli bir kriter olarak göze çarpıyor. Bazı kategorilerde daha uygun fi yatlı ürünlere kayış olduğunu gözlemliyoruz. Bir yandan da fi yatların artma beklentisi daha yüksek fi yatlı veya lüks ürünlere de talep getirdi, daha üst segment güneş gözlükleri gibi. Örneğin Eylül ayında lansmanını yaptığımız iPhone 15’e büyük talep oldu” dedi.
