Mehmet Hanifi GÜLEL
İthal badem karşısında rekabet edemez duruma gelen üretici yüzde 2 olan ithalat vergisinin artırılmasını istiyor. Badem üretiminde ilk sırada yer alan Adıyaman’da badem ve ceviz üreticileri, düşürülen ithal vergi oranının artırılmasını talep ediyor. Adıyaman’da 110 bin dönüm badem ekili alanın bulunduğunu ve geçen yıl yaklaşık 17 bin ton üretim yapıldığını kaydeden Kahta Ziraat Odası Başkanı Fatin Rüştü Zorlu Turanlı, “2017 yılına kadar yüzde 43,2 olan badem ithalat vergisi, 31 Aralık 2017’de yüzde 15’e, ardından 2021’de ise bu oran yüzde 2’ye düşürüldü. Bu nedenle, badem üreticileri yüksek girdilerle ürettikleri bademleri, ithal badem karşısında rekabet edemez duruma geldi.
Fiyatlar yerinde sayıyor
Çünkü, girdi maliyetleri yüzde 400 artmasına karşın, yerli badem ve ceviz fiyatları yerinde sayıyor. Bu yanlıştan bir an önce vazgeçilerek, badem ve ceviz üreticisinin korunması gerekiyor. Diğer yandan yurt dışından ithal edilen ucuz badem ve cevizlerin hangi şartlarda üretildikleri, eski olup olmadıkları, hangi ilaçların kullanıldığı ve kalitesi bilinmeden ülkemizdeki marketlerde satılmaktadır. Bu ürünler insan sağlığına zarar verebilecek potansiyele sahiptir. Bu yanlıştan bir an önce vazgeçilerek, birkaç yabancı tüccarın kazancı değil, on binlerce badem ve ceviz üreticisinin düşünülmesi ve korunması gerekiyor” dedi.
Ürünün para etmemesinden dolayı bahçeler sökülebilir
Badem dikiminin düşen vergilerden dolayı durduğuna dikkat çeken Turanlı, bu yıla kadar her yıl badem dikiminin artarak yapıldığını aktardı. Fakat bu yıl ise bedava verilen fidanları bile kimsenin alıp dikim yapmadığını dile getiren Turanlı, “Daha önce 30 liraya aldığımız badem fidanlarını fide üreticileri şimdi ücretsiz veriyorlar, kimse alıp dikmiyor. Bir an önce ithal ürüne karşı çözüm üretilmesi gerektiğini, yerli üreticiyi düşünmemiz gerekiyor. Geçen yıl badem fiyatlarının ise yüzde 40 artış ile 28 liraya satıldı. Diğer yandan bu yıl üç beş yıl önce dikilen bahçelerin üretime geçecek. Bizim talebimiz ithal bademde vergi oranının yükseltilmesi, Türk çiftçisinin ürününü para etmesini istiyoruz. Aksi takdirde badem bahçelerinin hepsi sökülecek” açıklamasında bulundu.
Diğer yandan, geçtiğimiz hafta yaşanan don olayından dolayı, danışman mühendislerin ilk tespitlerine göre üretimde yüzde 40 kayıp yaşanacağını ifade eden Turanlı, dondan dolayı bazı bahçelerde hasarın yüzde 40 ile yüzde 60 arasında zararın olduğunu belirtti.
Depremden sonra ürünlerin fiyatı düştü
Deprem kenti Adıyaman’da badem ve ceviz üreticilerin ithal badem ve cevizde vergi oranı tekrar düzenlenip, yükseltilmediği takdirde bu yıldan itibaren ağaçlarını sökmek zorunda kalacaklarını ifade eden Turanlı, Türkiye’nin en büyük ceviz bahçesi 2150 dönüm tek parça ile Kahta’da olduğunu bildirdi. Depremden önce cevizin kilosunun 60 ile 70 lira bandında olduğunu aktaran Turanlı, “Depremden sonra fi yatlar düştü ve 40 liraya kadar fi yat verildi. Adıyaman’da geçen yıl Tarım Kredi ve tüccarlardan aldığım bilgiler doğrultusunda yaklaşık 17 bin ton badem üretimi yapıldı. Düşük ithalat vergisinden dolayı binlerce çiftçi mağdur ediliyor. Fiyatlar böyle devam ederse önümüzdeki sezon kimse badem dikimi yapmayacak” diye konuştu.