Hüseyin GÖKÇE
Temmuz’da düzenlenen yatırım teşvik belgesi sayısı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 39 artarak 1195’e yükselirken, öngörülen sabit yatırım tutarı yüzde 29 artarak 66.3 milyar lira oldu. Yatırımlar kapsamında öngörülen istihdam ise yüzde 6 artarak 25 bin 523’e çıktı. Teşvik belgesi kapsamında Ocak-Temmuz döneminde sabit yatırım tutarı 532 milyar lira, öngörülen toplam istihdam ise 200 bin 438 oldu.
Teşvik belgelerinin 1167’si yerli firmalar, 28’i yabancı firmalar için düzenlenirken, yerli firmalar için düzenlenen teşvik belgelerinin toplam içindeki payı yüzde 98 oldu.
2023 Ocak-Temmuz döneminde öngörülen sabit yatırım tutarı toplam 532,5 milyar TL olan 9 bin 345 adet Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenmiştir. Düzenlenen bu belgelerde toplam 200.438 kişilik istihdam öngörülmüştür.
Bu dönemde düzenlenen yatırım teşvik belgesi sayısı yüzde 47, sabit yatırım tutarı yüzde 59 ve öngörülen istihdam yüzde 10 arttı.
Sabit yatırımın yüzde 75’i komple yeni yatırım
Temmuz ayında düzenlenen 1.195 adet belgenin, 795 adedi komple yeni yatırım niteliğinde olup, toplam sabit yatırım tutarının %75’ini (49,5 Milyar TL) oluşturdu.
Tevsi yatırımları, 315 adet ve 13.3 milyar lira ile sabit yatırım tutarının yüzde 20’sini oluşturdu.
Diğer mahiyetlerdeki yatırımlar için, toplam sabit yatırım tutarının %5’ini (3,5 Milyar TL) oluşturan 85 adet belge düzenlendi.
Bölgesel destek sınıfında yer alan yatırım teşvik belgeleri, toplam belge adedinin %65’ini, öngörülen toplam sabit yatırım tutarının %38’ini ve toplam istihdamın %63’ünü oluşturdu.
Bölgesel teşvik uygulaması kapsamında olup OSB’lerde yapılması planlanan yatırımlara yönelik düzenlenen bölgesel-alt bölge destek sınıfında yer alan yatırım teşvik belgeleri, toplam belge adedinin %11’ini, toplam sabit yatırım tutarının %15’ini ve öngörülen toplam istihdamın da %18’ini oluşturuyor.
Bu dönemde, 3305 sayılı (Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında) Kararla belirlenmiş olan öncelikli yatırım konularında 6,9 milyar TL tutarında 81 adet yatırım teşvik belgesi düzenlenirken, bu yatırımların istihdama katkısının 2.115 kişi olması planlanıyor.
Bölgesel, Bölgesel-Alt Bölge ve Bölgesel Öncelikli yatırım olarak desteklenen yatırımlar, Temmuz ayında düzenlenen belgelerin belge adedinde %83’ünü, sabit yatırım tutarında %63’ünü, istihdamda ise %90’ını oluşturdu.
6. bölgede giyim eşyasının istihdamdaki payı yüzde 43
Belge adedi ve sabit yatırım tutarında 1. Bölge ilk sırada yer alırken, istihdamda 6. Bölge lider konumda bulunuyor.
Özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerinde istihdam artışı sağlamak, teşvik sisteminin önemli hedeflerinden biri olup, Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerinin yer aldığı 5. Bölge ve 6. Bölgede öngörülen istihdam toplamı 13.439 kişi ile toplam öngörülen istihdamın %52’sini oluşturdu.
6. Bölgede Giyim Eşyası İmalatı konusunda düzenlenen yatırım teşvik belgelerinde öngörülen istihdam, toplam 6. Bölge yatırım teşvik belgelerinde öngörülen istihdamın %43’ünü oluşturuyor.
Belge adedi açısından imalat sektörü %57 (683 adet belge) pay ile birinci sırada yer aldı. İmalat sektörünü %29 (351 adet belge) ile enerji sektörü, %9 (110 adet belge) ile hizmetler sektörü, %3 (32 adet belge) ile tarım sektörü ve %2 (19 adet belge) ile madencilik sektörü ve takip etti.
İmalat sektörü öngörülen toplam sabit yatırım tutarı içinde %45 (30 milyar TL) ve öngörülen istihdam içinde de %72 (18.688 kişi) pay ile ilk sırada yer aldı.
2023 Temmuz ayında düzenlenen yatırım teşvik belgelerinin belge adedine göre sıralamasında İlk 5 İl
Yatırım teşvik belgelerinin belge adedine göre sıralamasında İstanbul %10 (117 adet belge) pay ile ilk sırada yer almaktadır. İstanbul’u sırasıyla Ankara, İzmir, Konya ve Bursa izledi.
5.8 milyar liralık yatırımın tamamlama vizesi yapıldı
Temmuz ayında 240 adet yatırım teşvik belgesinin tamamlama vizesi yapıldı. Tamamlama vizesi yapılan belgelerin toplam sabit yatırım tutarı 5,8 milyar TL ve gerçekleşen istihdamı 12.430 kişi oldu.
Temmuz ayında 43 adet yatırım teşvik belgesi iptal edildi. İptal edilen belgelerin öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 485 milyon TL ve öngörülen istihdamı 894 kişi.
İMALAT SEKTÖRÜNDE BELGE ADEDİ AÇISINDAN İLK 3 SEKTÖR
● Makine ve Teçhizat İmalatı: %17 (114 belge)
● Metal Eşya Sanayii: %12 (83 belge)
● Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı: %12 (82 belge)
İMALAT SEKTÖRÜNDE ÖNGÖRÜLEN SABİT YATIRIM AÇISINDAN İLK 3 SEKTÖR
● Tekstil Ürünleri İmalatı: %30 (8,9 milyar TL)
● Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı: %13 (3,9 milyar TL)
● Kâğıt ve Kâğıt Ürünleri İmalatı: %9 (2,8 milyar TL)
İMALAT SEKTÖRÜNDE ÖNGÖRÜLEN İSTİHDAM AÇISINDAN İLK 3 SEKTÖR
● Giyim Eşyası İmalatı: %37 (6.876 kişi)
● Tekstil Ürünleri İmalatı: %11 (1.994 kişi)
● Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı: %8 (1.490 kişi)
