Hilal SARI
Çin’in yeniden açılması sonrası, küresel ekonomiye dair önemli göstergelerden biri olan Baltık Kuru Yük Endeksi’nde dipten dönüş başladı. Hammaddelerin denizcilik yoluyla taşınma ücretlerini takip eden endeks son iki haftada neredeyse iki katına yükselse de, pandemi ve savaş yorgunu küresel ekonominin henüz tam toparlayamamış olması nedeniyle hala rekor düşük düzeylere yakın seyrediyor.
2 haftada 530’dan 935’e yükseldi
16 Şubat’ta 2,5 yılın en düşük düzeyi olan 530 seviyesini gören endeks pazartesi günü 7. kez art arda yükselerek 935 düzeyine kadar çıktı. Son bir ayda endekste yüzde 38’lik bir yükseliş kaydedildi. Öte yandan kuru yük siparişlerindeki zayıfl ığın etkisiyle Ekim 2021’de gördüğü 5.650 zirvesinden yüzde 85’e yakın düşmüş durumda. Mayıs 2022’de ise endeks 3.000 düzeyinin de üzerindeydi.
Demir cevheri, çelik ve kömür taşımaları etkili
Çin’in yeniden açılmasıyla bazı emtiaların ticaret hacminde artış olması uzmanlara göre son bir haftalık yükselişte etkili. Emtia analizleri yapan MarketsFarm’da yer alan habere göre Brezilya ve Avustralya’dan demir cevheri sevkiyatlarındaki artış Baltık Kuru Yük Endeksi’ndeki son yükselişte etkili oldu. Ülkenin çelik üretimi de ocakta 79,5 milyon tona ulaştı ve ağustos ayından bu yana yükseliş devam ediyor. Ayrıca Çin’de hidroelektrik üretiminin kuraklıklardan olumsuz etkilenmesi Asya kömür taşımalarını da hızlandırıyor. Kömür ve tahıl kargolarını taşıyan panamax gemiler için navlun 2 bin dolara yakın yükselerek 10 bin 520 dolara çıktı. Demir vecheri ve kömür taşımaları yapılan capesize gemilerde ise navlun sadece pazartesi günü yüzde 10’un üzerinde arttı 5 bin 815 dolara ulaştı.
Konteynerde düşüş devam ediyor
Kuru yük gemi navlununda son bir haftada iyileşme görülse de, konteyner navlununda düşüş sürüyor. 40’lık konteyner fiyatlarını takip eden Drewry Dünya Konteyner Endeksi 23 Şubat itibariyle 1.898 dolarla Eylül 2021 zirvesinden yüzde 82 düşmüş durumda. Bu aynı zamanda 10 yıllık ortalamanın yüzde 30 altında bir fiyat. Öte yandan endeks pandemi öncesi 2019 yılındaki ortalama 1.420 doların üzerinde seyrediyor.
“Yıl sonuna doğru kademeli yükseliş bekliyorum”
Türk Armatörler Birliği Başkanı Cihan Ergenç: “Baltık Kuru Yük Endeksi’nde beklenen bir düzeltmeydi bu ve önümüzdeki dönemde kademeli olarak az da olsa yükseliş hareketleri bekliyorum. Sonrasında – jeopolitik ve ekonomik beklentiler önemli ölçüde değişmedikçe – endeksin belirli bir seviyede tutunup yıl sonuna doğru tekrar kademeli olarak yükseleceğini öngörüyorum.”
“Yükseliş yük miktarındaki artıştan değil, tonaj sıkıntılarından”
Marvel Denizcilik Yönetim Kurulu Başkanı Levent Karaçelik: “Ortada yükselişi destekleyecek bir yük akını yok. Yükseliş sadece tonajın bölgesel olarak çok dengesiz dağılmış olmasından kaynaklanıyor. Karadeniz, Akdeniz, Atlantik gemi dolu ama Kızıldeniz’den itibaren öbür tarafta gemi sayısında önemli bir düşüş var. Bu düşüş piyasanın son 2 aydır dipleri görmesi nedeniyle kimsenin Uzakdoğu tarafına gemisini bağlamamasından kaynaklanıyor ve bu durum o bölgede tonaj sıkıntısı yaratıyor. Yoksa Atlantik’te hala Amerika’dan Avrupa’ya ve Akdeniz’e supramax gemiler 8-9 bin dolarlara bağlanabiliyor. 35-40 bin tonluk gemiler ise aynı rotada 6-7 bin dolara bağlanabiliyor. Yani yük miktarındaki artış ile gelişen sağlıklı bir yükseliş değil.”
