BM Ticaret ve Kalkınma Örgütü (UNCTAD) küresel ticaretin 2023’ü, 2022 yılına kıyasla yüzde 5 düşüşle tamamlamasının beklendiğini açıkladı. UNCTAD’ın önceki gün yayınlanan Küresel Ticaret Raporu’nun güncellenmiş versiyonunda, 2024 yılı küresel ticaret görünümü de “son derece belirsiz ve genel olarak kötümser” şeklinde tanımlanıyor. Raporda, küresel ticaret üzerinde baskı oluşturan unsurlar gelişmiş ülkelerde talebin düşmesi, Doğu Asya’da ticari aktivitenin azalması, ticareti kısıtlayıcı tedbirlerde artış, emtia fiyatlarında oynaklık ve özellikle Çin ve ABD arasında tedarik zincirlerinin uzaması şeklinde sıralanıyor. UNCTAD’a göre bazı ekonomik göstergeler potansiyel bir iyileşmeye işaret etse de jeopolitik gerilimler, yüksek borç seviyeleri ve küresel ekonomideki kırılganlığın ticari aktivite üzerinde olumsuz etkiler yaratmaya devam etmesi bekleniyor. 2023 ve 2024’e ilişkin ağırlıklı olarak karamsar bir tablonun çizildiği raporda, ticaret hacmindeki çok hafif artışın ithalatta küresel talebin dirençli olduğunu göstermesi olumlu bir unsur olarak dikkat çekiyor. Hizmet ticaretindeki 500 milyar dolarlık artış da UNCTAD raporunda dikkat çekilen pozitif gelişmeler arasında. UNCTAD aralarında Meksika ve Doğu Asya ülkelerinin de bulunduğu bazı gelişmekte olan ülkelerin jeopolitik kaygılardan etkilenen tedarik zincirlerine daha iyi entegre olma fırsatı bulduklarını belirtirken, ticaretin jeopolitik etkilerden giderek daha fazla etkilendiğine de vurgu yapıyor.
Kısıtlayıcı tedbirler artıyor
UNCTAD raporunda ayrıca, 2023 yılında ticareti kısıtlayıcı önlemlerde, özellikle tarife dışı önlemler (NTMS) konusunda önemli bir artış artış gerçekleştiği de belirtiliyor. Artışta endüstriyel politikaların yeniden şekillenmesi ve ülkelerin iklim taahhütlerini yerine getirmeleri için oluşan acil ihtiyaçların etkili olduğuna dikkat çekilen raporda, “Bu faktörler, ülkeleri yurtiçi endüstrilerini destekleyen ve yabancı tedarik zincirlerine olan güveni azaltan politikaları tercih etmeye itmiştir. Bu içe dönük politikaların uluslararası ticaretin büyümesini engellemeye devam etmesi bekleniyor” ifadesine yer veriliyor.
Emtia tarafında, bölgesel çatışmalar ve jeopolitik gerilimler nedeniyle belirsizliğin 2024’te de devam etmesi beklenirken, enerji dönüşümü açısından kritik önem taşıyan kritik minerallerle ilgili ihtiyacın emtia piyasalarında oynaklığın artmasında etkili olacağı belirtiliyor.
Dijital hizmet ticaretinin hacmi 3 trilyon doları aştı
Küresel dijital hizmetler ticaretinin geçen yıl sonu itibarıyla toplam hacminin 3 trilyon doları aştığı belirtildi. Uluslararası Para Fonu (IMF), Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD), Dünya Bankası ve Dünya Ticaret Örgütü (WTO) tarafından hazırlanan “Kalkınma için Dijital Ticaret” raporu yayımlandı. Raporda, küresel dijital hizmetler ticaret hacminin 2005 yılından bu yana dört kat artış kaydettiği, 2022 yıl sonu itibarıyla toplamda 3 trilyon 320 milyar dolar seviyesine ulaştığı bildirildi. Küresel dijital hizmetler ticaretinin toplam küresel ticaret içerisindeki payının yüzde 12 seviyesinde olduğu belirtilen raporda, “Uzaktan çalışmanın da yaygınlaşmasıyla birlikte özellikle yüksek gelir seviyesine sahip ülkelerdeki şirketlerin giderek muhasebe, grafi k tasarım, yazılım mühendislik gibi alanlarda ara hizmetlerin sağlanması amacıyla dijital hizmet ithalatına ihtiyaç duyması bekleniyor” ifadesine yer verildi.
