Hilal SARI
Dolar imalat sektöründeki daralmanın daha da derinleştiğini gösteren imalat PMI verisine rağmen ABD Merkez Bankası’nın (Fed) son toplantısına ilişkin tutanakları öncesinde çok değişmezken, parite de Euro Bölgesi’nin ve bir zamanlar lokomotifi olan Almanya ekonomisinin yaşadığı sorunlarla baskılanmaya devam ediyor. Hem Fed, hem de Avrupa Merkez Bankası (ECB) enfl asyonun henüz hedefe gerilemediği gerekçesiyle faiz artışlarının devam etmesi gerektiğinin sinyalini veriyor. Küresel ekonomide sıkılaşmaya paralel olarak yaşanan yavaşlama ve reel gelirlerin azalmasıyla birlikte talebin zayıfl aması 2022’nin ikinci yarısından itibaren parite lehine rüzgarlar estirmişti. Eylül 2022’de 0,95 ile 20 yılın en düşük düzeylerini gören parite son bir yılda yüzde 4,6 yükselmiş durumda.
Marttaki 105 zirvesinden düşüşe geçen dolar endeksi ABD İmalat PMI verisi sonrası 102- 103 bandında konsolide oluyor. Piyasaların temmuzda 25 bps’lik bir faiz artışı daha yapılmasına biçtiği olasılık neredeyse yüzde 90. Euro ise dolar karşısında son bir ayda Avrupa Merkez Bankası’ndan (ECB) gelen mesajlarla güçlense de, tarihi rekorlardan çok uzakta ve 2023’ün en yüksek düzeyi olan 1,10’in de altında 1,08-1,09 bandındaki seyrini koruyor. Parite Almanya’dan gelen olumsuz ihracat verisiyle ABD piyasalarının kapalı olduğu pazartesi günü TSİ 15:44 itibariyle hafif düşüşle 1,089 düzeyinden işlem gördü. Ekim 2022’de merkez bankalarının inatçı enfl asyon karşısında giriştiği sıkılaşma döngüsü ile 114,77 ile 20 yılın zirvesini gören dolar endeksi ise PMI verisi sonrası salı günü TSİ 16:14 itibariyle 102,96 düzeyinden işlem gördü.
Faiz beklentisi 2 yıllık tahvillerde getiriyi rekorlara taşıyor
Almanya iki yıllık tahvillerinde ise 15 yılın zirvesi görüldü. Bu durum yatırımcıların faizlerin daha da artacağı ve daha uzun süre yüksek düzeyde kalacağını beklediği anlamına geliyor. 2 yıllık Bund getirisi yüzde 3,38 ile Mart ayında gördüğü 15 yılın zirvesine yakın düzeylerde seyrediyor. Salı günü 2 yıllık Bund’da getiri yüzde 3,32 düzeyine kadar çıktı. 10 yıllık Bund’da gettiri salı günü 3bps artışla yüzde 2,46’ya yükseldi. DZ Bank analistleri bir müşteri notunda Bund 2 ve 10 yıllıklarının getiri eğrisinin en son 1992’de böyle terse döndüğünü, Almanya’nın bu dönemde duvarın yıkılışı sonrası birleşmenin etkisiyle enfl asyonla boğuştuğu ve 1993’te de resesyona girdiği hatırlatılıyor. Fransa merkezli yatırım bankası Societe Generalde’den kurumsal araştırmalar ve sabit getiriler direktörü Kenneth Broux, Almanya tahvillerinin ABD ve İngiltere tahvillerini takip ettiği görüşünde: “Kimse Fed tutanakları ve tarım dışı istihdam öncesinde kısa pozisyonda kalmak istemiyor”. ABD piyasaları 4 Temmuz Bağımsızlık Günü nedeniyle kapalıydı ancak 2 yıllıkta getiri en son yüzde 4,94 düzeyindeyken, 10 yıllıkta ise getiri yüzde 3,85 düzeyindeydi.
“Almanya artık Euro Bölgesi için büyümede lokomotif değil ayak bağı”
Almanya’nın ihracatı mayısta beklenmedik şekilde düştü – özellikle ABD ve Rusya’ya ihracatta sert düşüşler görüldü. Euro Bölgesi’nin en büyük ekonomisinde ihracatın küresel ekonomideki yavaşlamaya da paralel olarak düşmesi ve mayısta beklenmedik şekilde düşmesi, pariteyi baskılayan bir veri olarak görülüyor. ING makro politikalardan sorumlu küresel direktörü Carsten Brzeski “Almanya ekonomisi artık büyüme direnci konusunda eskisi gibi birliğin lokomotifi değil, daha ziyade birliğe ayak bağı” değerlendirmesini yapıyor. Almanya’nın ihracatı mayısta önceki aya göre yüzde 0,1 düştü, Reuters anketinde ise beklenti ihracatın önceki aya göre yüzde 0,3 artacağı öngörülmüştü. Avrupa Birliği ülkelerine ihracat aynı dönemde yüzde 1,5 düşerken, ABD’ye ihracatta yüzde 3,6’lık, Rusya’ya ihracatta yüzde 7,4’lük bir düşüş kaydedildi. İthalat ise Destatis verilerine göre mayısa göre yüzde 1,7 arttı. Dış ticaret fazlası ise mayıstaki 16,5 milyar euro düzeyinden haziranda 14,4 milyar euro’ya geriledi. Ifo Enstitüsü anketleri de Almanya’da ihracat sektöründe beklentilerin haziranda sert şekilde kötüleştiğini göstermişti. Ifo anketler direktörü Klaus Wohlrabe “Almanya iç pazarından zayıf talebe ilave olarak şimdi yurtdışından siparişlerin de düştüğünü görüyoruz” dedi. VP Bank Başekonomisti Thomas Gitzel’in konuya ilişkin değerlendirmesi ise “Bu durumun ekonomik iyileşmenin bir süre daha gerçekleşmeyeceğini bir kez daha teyit ettiği.”
Almanya sanayisinden “Çin metallerine bağımlılığı azaltalım” çağrısı
Ayrıca Çin’in çip üretiminde kullanılan sekiz galyum ürünü ve altı germanyum ürününe 1 Ağustos’tan itibaren getireceği ihracat kontrolleri Almanya’da sanayi şirketlerinden “daha bağımsız hale gelmeliyiz” mesajları gelmesiyle sonuçlandı. Almanya’nın en büyük sanayi kuruluşu BDI üyesi Wolfgang Niedermark, “ihracat kısıtlamalarının Avrupa ve Almanya için kritik hammaddelerde bağımsızlığını azaltması konusunun aciliyetini gösterdiğini” söyledi. BDI tarafından yayınlanan konuya ilişkin bir belgede de Çin’in nadir metallerine olan bağımlılığın “çoktan Rusya’nın petrol ve doğalgazına olan bağımlılığı geçtiği” vurgulandı.
