Avrupa Birliği (AB) Konseyi ile Avrupa Parlamentosu (AP), AB’nin sığınmacı ve göç konusundaki hukuki çerçevesini tamamen gözden geçirecek 5 temel düzenlemenin siyasi noktaları konusunda anlaşmaya vardı. AB Konseyinden yapılan yazılı açıklamaya göre, Konsey’in dönem başkanı İspanya, AP ile sığınmacı ve göçmen reformu konusundaki görüşmelerinde sonuç aldı.
Taraflar, sığınmacı ve göç konusundaki hukuki çerçeveyi tamamen gözden geçirecek 5 temel düzenlemenin siyasi noktaları konusunda anlaşmaya vardı. Söz konusu düzenlemelerin AP’de onaylanması durumunda, AB’nin sığınmacı ve göçmen sisteminin daha verimli çalışmasının beklendiği kaydedildi. İspanya İçişleri Bakanı Fernando Grande-Marlaska Gomez yaptığı açıklamada, anlaşma çerçevesinde uzlaşılan başlıkların sığınmacı ve göçmen yönetiminin tüm aşamalarına değindiğini belirtti.
2015’ten beri çözüm aranıyor
AB, 2015’teki göç krizinden bu yana sığınmacıların üye ülkeler arasında nasıl dağıtılacağına ve iltica başvuruları reddedilenlerin nasıl geri gönderileceğine çözüm arıyor. AB Komisyonunun bu hedefle hazırladığı “Göç ve İltica Anlaşması”, üye ülkelerin farklı tutumları nedeniyle kabul edilemiyor. Fransa’nın AB dönem başkanlığı sürecinde paket üzerinde ilerleme sağlanabilmesi için “adım adım yaklaşımı”nı benimsemesi üzerine, bakanlar 8-9 Haziran’daki toplantılarında anlaşmanın “zorunlu dayanışma mekanizması” gereğince göçmenlerin AB ülkelerine adil dağıtımı, göçmen kabul etmeyen ülkelerin her bir kişi başına, ev sahipliği yapan ülkeye 20 bin avro ödemesini öngören kuralların üzerinde nitelikli çoğunlukla anlaşma sağlamıştı.4 Ekim’de üye ülkelerin temsilcileri Brüksel’de büyükelçiler düzeyinde yaptıkları toplantıda, Göç ve İltica Anlaşması’nın son unsuru olan göç krizlerinin yönetimi hususu üzerinde anlaşmıştı. Ardından metnin üzerinde AP ve AB Konseyi arasında müzakereler başlamıştı. Dün ise AB’nin yeni göç ve iltica kuralları üzerinde üçlü müzakerelerin (AB Konseyi, Avrupa Komisyonu ve AP) sonucunda uzlaşıya varılmış oldu. AB kurumları, AP seçimlerinin Haziran 2024’te yapılacak olması dolayısıyla mevcut yasama yılının bitimine aylar kala üye ülkelerin anlaşma üzerinde bir an önce uzlaşmasını istiyor. Ardından yeni kuralların yasalaşması için üç AB kurumu; Konsey, Komisyon ve Parlamento arasında üçlü müzakerelere geçilecek.
Uluslararası Af Örgütü’nden eleştiri
Uluslararası Af Örgütü (Amnesty International) AB’nin Göç ve İltica Paktı konusunda dün kabul ettiği reformların Avrupa’yı onlarca yıl geriye götüreceğini ve insanların daha fazla acı çekmesine yol açacağını açıkladı. Göçmenlere ev sahipliği yapma sorumluluğunu paylaşmaya yönelik önceki dönemde gösterilen çabalar, özellikle doğudaki AB üyelerinin Yunanistan, İtalya ve diğer ülkelere gelen göçmenleri kabul etmek istememesi nedeniyle başarısızlıkla sonuçlanmıştı. Yeni sisteme göre sınırda olmayan ülkeler mültecileri kabul etmek veya AB fonuna ödeme yapmak arasında seçim yapabilecek. Öngörülen tarama sistemiyle, uluslararası korumaya ihtiyaç duyanlar ile duymayanlar ayrılacak.
“İnsan tacirleri değil, biz karar vereceğiz”
Göçmenlere ev sahipliği yapma sorumluluğunu ve maliyetini daha eşit bir şekilde paylaşmak ve göçmen sayısını sınırlamaya yönelik yeni kurallar üzerinde sağlanan uzlaşma haberini AB Komisyonu’nun Göç ve Güvenlik Politikaları koordinasyonundan sorumlu başkan yardımcısı Margaritis Schinas duyururken, gelişmeyle ilgili bir paylaşım yapan AP Başkanı Roberta Metsola da “20 Aralık 2023 tarihe geçecek. AB göç ve ilticayı düzenleyen dönüm noktası niteliğinde bir anlaşmaya vardı. Göç ve İltica Paktı ile çözümler sunduğumuz için çok gururluyum” dedi. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de anlaşmadan duyduğu memnuniyeti dile getirerek, “Bu, AB’ye kimin girip kimin kalabileceğine insan tacirlerinin değil Avrupalıların karar vermesi anlamına geliyor. Bu şekilde ihtiyacı olan kişileri koruyoruz” dedi. AB’ye gelen göçmen sayısı, 2015’te 1 milyonun üzerine çıkmasının ardından gerileyerek 2020’de en düşük seviyeyi görmüştü, ancak son dönemde yeniden yükselişe geçti. Bu göçmenlerin yarısından fazlası Akdeniz’i geçerek Afrika’dan İtalya veya Malta’ya gidiyor.
