The Economist dergisinin uzun yıllardır hazırladığı yeni yıl özel yayınının son sayısı The World Ahead 2024 geçtiğimiz günlerde okurlarıyla buluştu. The Economist’in yardımcı editörü olan ve bu özel sayının da editörlüğünü üstlenen Tom Standage 2024 yılına ilişkin beklentilerin bir bölümünü “Önümüzdeki yıl için izlenecek 10 trend” başlıklı yazısında özetliyor. Jeopolitik gerilimlerdeki artış, küresel enerji kaynakları haritasının yeniden çizilmesi ya da yapay zekadaki (AI) hızlı ilerleme de dahil olmak üzere her alanda dünyanın akıllara durgunluk veren bir hızla değiştiğine dikkati çeken Standege, Ortadoğu’daki durumdan elektrikli araçların yaygınlaşmasına ve sağlık alanındaki ilerlemelere kadar her şeyin bir veya iki yıl öncesine göre çok farklı göründüğünü belirtiyor. Bu özel sayını hazırlamadaki amaçlarının okurların dünya görüşünü güncel tutmalarına yardımcı olmak ve bundan sonra ne olabileceğinin iyi bir özetini sunmak olduğunu hatırlatan Standege’ın mercek tuttuğu önümüzdeki yıl izlenecek on temayı sizler için derledik:
1 Dünya genelindeki seçimler
Dünyanın her yerinde, her zamankinden daha fazla seçmenin katılacağı seçimler, demokrasinin küresel durumuna ışık tutacak. 2024 yılında 70’ten fazla seçim yapılacak ve 4,2 milyar insanın yaşadığı geniş bir coğrafyada rekor yüksek sayıda seçmen oy kullanacak. Ancak bu yıl yapılacak seçimlerin sayısı her zamankinden daha yüksek olsa da, bu daha fazla demokrasi anlamına gelmiyor: Bunların büyük bölümü ne özgür ne de adil olacak.
2 ABD’nin küresel tercihi
Seçmenler ve mahkemeler, başkanlığı yeniden kazanma şansı üçte bir olan Donald Trump hakkında kararını verecek. Sonuç, bir avuç kararsız eyalette birkaç bin seçmenin tercihiyle şekillenebilir. Ancak bu seçimin sonuçları küresel olacak ve iklim politikasından Ukrayna’ya verilen askeri desteğe kadar her şeyi etkileyecek. Aslına bakılırsa bu, Vladimir Putin’in kaderinin Rus seçmenlerden çok Amerikalı seçmenlere bağlı olduğu anlamına bile gelebilir.
3 Avrupa hızlan biraz!
Buna göre Avrupa, bir yandan adımlarını hızlandırarak Ukrayna’ya uzun bir mücadele için gereken askeri ve ekonomik desteği sağlamalı, diğer yandan da bu ülkenin nihai AB üyeliğine giden yolu hazırlamalıdır. Bu, Trump’ın tekrar iktidara gelmesi ve desteğini çekmesi riskine karşı koruma sağlamanın yanı sıra atılması gereken doğru adımdır.
4 Ortadoğu’daki durum
Hamas’ın İsrail’e saldırısı ve İsrail’in Gazze’ye misilleme yapması bölgeyi alt üst etti ve dünyanın Filistinlilerin durumunu görmezden gelmeye devam edebileceği fikrini yerle bir etti. Ortadoğu’daki durum daha geniş bir bölgesel çatışmaya mı dönüşecek yoksa barış için dünyaya yeni bir şans mı sunacak? Aşırı zorlanmış bir süper güç olan Amerika için bu aynı zamanda daha karmaşık ve tehditkar hale gelen dünyaya uyum sağlayıp sağlayamayacağının da bir sınavıdır.
5 Çok kutuplu bozukluk
ABD’’nin Asya’ya dönme ve yükselen Çin ile rekabetine daha fazla odaklanma planı, Ukrayna’daki ve şimdi de Gazze’deki savaş nedeniyle raydan çıktı. Rusya’nın da dikkati dağılmış durumda ve nüfuzunu kaybediyor. Dondurulmuş çatışmalar çözülüyor ve dünya genelindeki yerel soğuk savaşlar kızışıyor. Afrika’nın Sahel bölgesindeki istikrarsızlık artıyor. Amerika’nın “tek kutuplu dönemi” sona erdiği için dünya artık daha fazla çatışmaya hazırlanıyor.
6 İkinci bir soğuk savaş
Çin’in büyümesi yavaşladıkça, Tayvan konusunda gerilimler arttıkça ve Amerika, Çin’in ileri teknolojilere erişimini sınırlamaya çalışmaya devam ettikçe, “yeni soğuk savaş” söylemi sertleşti. Ancak tedarik zincirlerinin Çin’e bağımlılığını azaltmaya çalışan Batılı şirketler bunu söylemenin yapmaktan çok daha kolay olduğunu görecek. Bu arada her iki taraf da küresel güneyin “ortadaki güçlerine”, özellikle de yeşil kaynaklarına yönelerek ilgi gösterecekler.
7 Yeni enerji coğrafyası
Temiz enerjiye geçiş, yeni yeşil süper güçlerin ortaya çıkması ve enerji kaynakları haritasının yeniden çizilmesidir. Lityum, bakır ve nikelin önemi iyice artarken, petrol ve gaz ile bunların arzına hakim olan bölgeler daha az önem taşıyor. Yeşil kaynaklara yönelik rekabet, jeopolitiği ve ticareti yeniden şekillendirecek ve bazı beklenmedik kazananlar ve kaybedenler yaratacak. Bu arada, iklim dostu politikaları elitlerin sıradan insanlara karşı bir komplosu olarak görenler arasında bir “yeşil saldırı” da hızla ayol alıyor.
8 Ekonomik belirsizlik
Batıdaki önde gelen ekonomiler 2023’te beklenenden daha iyi bir performans gösterdi ancak henüz tehlikenin tamamen geçtiği söylenemez. Faiz oranlarının “daha uzun süre yüksek” kalması, resesyonlardan kaçınılsa bile hem şirketler hem de tüketiciler için sıkıntılı olacak. Bankaları ve onların ticari gayrimenkullerle ilgili gelişmelerini dikkatle izlemek gerekebilir ki bu tarafta işler gerçekten kötü gidebilir. Çin’de deflasyon söz konusu olabilir.
9 Yapay zeka (AI) gerçeğe dönüşüyor
Dönüştürücü yapay zeka işletmeler için çok şey vadediyor. İşletmeler giderek daha fazla benimsiyor, düzenleyiciler bununla ilgili düzenlemelere devam ediyor ve teknoloji uzmanları daha da geliştirmek için çabalıyor. En iyi düzenleyici yaklaşım ve “varoluşsal risk” konusundaki tartışmaların şirketlerin yararına bir tuzak olup olmadığı konusundaki tartışmalar yoğunlaşacak. Beklenmedik kullanımlar ve suistimaller ortaya çıkmaya devam edecek. Yapay zekanın istihdam üzerindeki etkisi ve seçimlere müdahale potansiyeli konusunda çok sayıda endişe var. Gerçek en büyük etkisi ne mi? Daha hızlı kodlama.
10 Dünyayı birleştirmek mi?
Dönüştürücü yapay zeka işletmeler için çok şey vadediyor. İşletmeler giderek daha fazla benimsiyor, düzenleyiciler bununla ilgili düzenlemelere devam ediyor ve teknoloji uzmanları daha da geliştirmek için çabalıyor. En iyi düzenleyici yaklaşım ve “varoluşsal risk” konusundaki tartışmaların şirketlerin yararına bir tuzak olup olmadığı konusundaki tartışmalar yoğunlaşacak. Beklenmedik kullanımlar ve suistimaller ortaya çıkmaya devam edecek. Yapay zekanın istihdam üzerindeki etkisi ve seçimlere müdahale potansiyeli konusunda çok sayıda endişe var. Gerçek en büyük etkisi ne mi? Daha hızlı kodlama.