MERVE YİĞİTCAN / KONYA
Faaliyetlerine 1973’te başlayan, 2005’te özelleştirilerek Cengiz Holding bünyesine katılan Eti Alüminyum, Türkiye’nin ilk ve tek birincil alüminyum tesisi olarak hammaddeden nihai ürüne kadar büyük bir entegre üretime ev sahipliği yapıyor. Eti Alüminyum Genel Müdürü Mehmet Arkan, Seydişehir’deki tesislerde bir araya geldiği basın mensuplarıyla şirketin gelecek projeksiyonu anlattı. 1976 yılında Eti Alüminyum’da memur olarak göreve başlayan, özelleştirmeden sonra da görevine genel müdür olarak devam eden Arkan, şirketin 1600 kişilik daimi istihdamıyla yıllık 82 bin ton alüminyum ürettiğini söyledi. Bu şekilde Türkiye’nin ihtiyacının yüzde 10’unu karşıladıklarına işaret eden Arkan, her yıl en az 300 milyon dolarlık ithalatın da önüne geçtiklerini vurguladı.
Katalizörü yerlileştirmeye çok yakın
Şimdilerde 3 milyar TL’lik haddehane yatırımı için kolları sıvadıklarını dile getiren Arkan, “Türkiye’de son yıllarda alüminyum hadde ürünleri ithalatı 170 bin tona ulaştı. Bu, aşağı yukarı 600 milyon doların üzerinde bir döviz çıkışı anlamına geliyor. Savunma sanayiinde, uçak gövdelerinde ve zırh malzemelerinin üretiminde hammadde olarak kullanılan hadde ürünlerini üretmek üzere başladığımız haddehane tesisi kurulum çalışmalarımız sürüyor. Alüminyumda ülke ekonomisinin lokomotifi olacağını düşündüğümüz yeni haddehanede, ilk ürünlerimizi 2026 yılında almayı hedefliyoruz. İlk etapta 100 bin tonluk üretimle başlayacak olan tesis, 200-250 bin tonluk kapasiteye çıkabilecek” dedi.
2026’da devreye alınması planlanan diğer yatırım ise, yerli katalizör üretimi… Petrokimya sektöründe kullanılan katalizörü yerlileştirmek için bir süredir Ar-Ge faaliyeti yürüttüklerini ve ilk numunelerin test aşamalarının devam ettiğini aktaran Arkan, Türkiye’de bugüne dek üretilmeyen katalizör için 15 milyon Euro’luk yatırım planladıklarını, hedeflerinin de yıllık 3 bin ton katalizör üretimine ulaşmak olduğunu söyledi.
Boksit atığından lityumu geri kazanacak
Boksitin artık ürününden lityumu geri kazanmak için pilot üretime devam ettiklerini dile getiren Arkan, “Lityum, elektrikli araç bataryaları için en önemli madenlerden biri. Alüminyumun hammaddesi boksit madeni. Tüm dünyada alüminyum sanayii, boksitin içinden alüminyumu alır ve kalanını atık havuzuna gönderir. Biz Ar-Ge çalışmalarımızla bu artık ürünün içinden lityumu geri kazanabileceğimizi gördük. Türkiye’nin yıllık 200 ton civarında lityum karbonat ihtiyacı bulunuyor. Dünyada ilk kez boksit atığından lityumu geri kazanan şirket biz olacağız. Bu doğrultuda patent başvurumuzu gerçekleştirdik. Hedefimiz, yıllık 250 tonluk lityumu artık üründen geri kazanmak. Bunun için de 10 milyon dolarlık bir yatırım planlıyoruz” ifadelerini kullandı.
2000 derece sıcaklıkta bile erimeye özel alümina…
Eti Alüminyum’un devam eden diğer Ar-Ge projelerine de değinen Mehmet Arkan, şu bilgileri verdi: “Çalışmalarımızda önceliği yerli hammadde üretimine veriyoruz. Bu doğrultuda temeli geçen yıl atılan 40 bin ton kapasiteli ‘özel alümina’ üretim hattımız, 2025 başında devreye girecek. Tesiste mühendislerimiz tarafından geliştirilen özel alümina Türkiye’de ilk kez üretilecek. 2000 derece sıcaklıkta bile erimeyen ürün hafif ve esnek oluşuyla pek çok sektörden talep görüyor.”
“GES’lerimiz olmasa bu maliyetlerle üretim yapamazdık”
Türkiye’nin yeni bir birincil alüminyum üretim tesisine ihtiyacı olup olmadığını sorduğumuz Mehmet Arkan, “Kesinlikle” yanıtını verse de şu anki elektrik maliyetleriyle bunun mümkün olamayacağını dile getirdi. “Elektriğin 1 KW/H 3 senti geçtiğinde alüminyum üretimi yapılamaz. Türkiye’de 1 KW/H elektrik 10 sent civarında” diyen Arkan, “Biz bu maliyeti aşağı çekmek için GES yatırımları yaptık. Şu anda GES yatırımlarımızla 130 MW elektrik üretiyoruz. GES’ler olmasaydı bu maliyetlerle üretimi gerçekleştiremezdik. Yeni haddehane için de önemli bir elektrik ihtiyacı doğacak. Bunu karşılamak için de Konya-Çumra ve Gaziantep’teki yeni GES yatırımlarıyla toplam 120 MW’lık ilave kapasite yaratacağız” diye konuştu.