ABD ve Avrupa’dan gelen yumurta talebi nedeniyle yurt içi piyasada arz, talep ve fiyat dengesinin bozulmasının önüne geçmek için alınan fon kesintisi tedbiriyle haksız fiyat artışlarının engellenmesinin hedeflendiği bildirildi.
ABD’de son dönemde yaşanan kuş gribi salgını ülke genelinde yumurta arzını olumsuz etkiledi. Ürün fiyatları ocakta aylık bazda yüzde 15,2 artarken, bu, Haziran 2015’ten bu yana kaydedilen en büyük fiyat yükselişi olarak kayıtlara geçti. Söz konusu ayda yıllık fiyat artışı da yüzde 53’ü buldu.
Bu gelişmelerin ardından ABD, yumurta ithalatına hız verdi. Bu kapsamda Türkiye’den de yumurta talep edilirken, haziran ayına kadar 15 bin ton yumurtanın bu ülkeye gönderilmesi planlanıyor.
Türkiye’de de iç piyasada arz, talep ve fiyat dengesinin korunması için bazı tedbirler devreye alındı. Bu çerçevede, sofralık yumurta ihracatında Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu (DFİF) kapsamında kilogram başına 50 sent karşılığı Türk lirası kesinti uygulanmasına yönelik Cumhurbaşkanı Kararı Resmi Gazete’de yayımlandı.
5 yıldaki toplam üretim 100 milyar adedi aştı
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden yapılan derlemeye göre, ülkede 2020-2024 dönemini kapsayan 5 yılda 100 milyarın adedin üzerinde yumurta üretildi.
Üretim, 2020’de 19,8 milyar, 2021’de 19,3 milyar, 2022’de 19,8 milyar adet oldu. Söz konusu üretim sonraki yıllarda 20 milyar adedi aşarken, 2023’te 20,6 milyar, geçen yıl ise 21,2 milyar adede ulaştı.
Bu dönemde kuluçkalık ve damızlık olmayan tavuk yumurtaları dış ticareti ise dalgalı bir seyir izledi. Söz konusu 5 yılda yumurta ihracatı 1 milyar doları aştı. İhracat, 2020’de 167,9 milyon dolar, 2022’de 240 milyon dolar ve geçen sene 184,1 milyon dolar olarak hesaplandı. Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), bahse konu dönemde en çok yumurta ihracatı yapılan ülke oldu.
Öte yandan, son günlerde yumurta arzında sıkıntı yaşayan ABD’ye ihracat 2022’de başladı. Bu ülkeye 2022’de 5 milyon 13 bin dolarlık ihracat yapılırken, dış satım 2023’te 2 milyon 982 bin dolar, geçen yıl ise 6 milyon 172 bin dolara ulaştı.
Anılan 5 yıldaki ithalat ise 407,5 milyon dolar olarak hesaplandı.
“Ramazan ayında fiyatların artmasını beklemiyoruz”
Yumurta Üreticileri Merkez Birliği (YUM-BİR) Başkanı İbrahim Afyon, yaptığı değerlendirmede, sofralık yumurta ihracatında kilogram başına 50 sent kesinti yapılmasının kararlaştırıldığını anımsatarak, şu ifadeleri kullandı:
“ABD ve Avrupa’dan gelen yumurta taleplerinden sonra iç piyasada fiyatların sebepsiz yere artırılmaması için ihracatta kesinti tedbiri alındı. Bu çok normal. Bizim üretimimizde bir sıkıntımız yok, artarak devam ediyor. Yumurta fiyatları genelde algıyla belirleniyor. İç piyasada talebi karşılayacak üretimimiz var. Önceliğimiz iç piyasaya ürün tedariki. İç piyasa ve ihracat için ayrı ayrı üretimler yapıyoruz.”
Geçen yılın son aylarında kuş gribinden dolayı üretimin bir miktar gerilediğine işaret eden Afyon, o dönemde oluşan üretim açığının hızlı bir şekilde kapatıldığını söyledi.
Afyon, ramazan ayı öncesinde iç piyasada fiyatların yükselmesi için bazı söylentilerin oluşturulduğuna dikkati çekerek, “Şu an fiyat artışı için bir neden yok. Ramazan ayında da fiyatların artmasını beklemiyoruz. İhracat iç piyasada dengeyi bozmayacak, fiyatlar etkilenmeyecektir. Şu an yüzde 120’ye yakın yeterliliğimiz var. Kapasitemiz var. Bunu gelen talepler doğrultusunda yüzde 135’e kadar çıkarabiliriz.” dedi.
2020-2024 döneminde Türkiye’nin yumurta ihracatı, ithalatı ve üretimine dair veriler şöyle:
(AA)
