HÜSEYİN GÖKÇE/ANKARA
Türkiye Un Sanayicileri Federasyonu (TUSAF) Başkanı Haluk Tezcan, dünya un sanayindeki liderlik için ithal buğdaya ihtiyaç olduğunu söyledi. Tezcan, yüzde 60 borçlanma maliyetiyle ayakta kalmanın mümkün olmadığını belirterek, “Umarım fazla şirket kapanmaz” uyarısında bulundu. Tezcan, Türk makine üreticilerinin hâlen un ihracatı yaptıkları ülkelere gidip anahtar teslimi fabrika kurdukları bilgisini verdi. Tezcan, TÜSİAD YİK Başkanı Aras’a yönelik soruşturmayla ilgili de “Hukuk herkese lazım, sanayici yanlışa yanlış, doğruya doğru demeli” diye konuştu.
TUSAF Başkanı Haluk Tezcan ve Yönetim Kurulu Üyeleri, Antalya’da düzenlenen 19’uncu kongre ve sergi kapsamında gazetecilerle bir araya geldi. Türk un sanayicilerinin stratejik üretim yaptığını belirten Haluk Tezcan, 11 yıldır dünya ihracatında lider olan sektörün, makarna ve bulgurda da dünyanın önde gelen üreticilerinden birisi olduğunu bildirdi. Bilinenin aksine un tüketiminin obeziteye neden olmadığını, bunun fazla tüketimden kaynaklandığını kaydeden Tezcan, gelinen noktada sürdürülebilirliğin çok önemli olduğunu bildirdi.
Sektörün 2021’de buğdaya erişim sorunu yaşadığını, 2022’de yüksek verim gözlendiğini belirten Tezcan, buna karşılık 2024 yılında normale döndüklerini kaydetti. 2025 yılında şu ana kadar kuraklığın etkilerini yaşadıklarını vurgulayan Tezcan, “Mart ve Nisan aylarında yağmur yağmazsa yaşayabileceğimiz sorunları hayal bile edemiyoruz” dedi. Unculuk sektöründe inovasyon ve yapay zekanın çok önemli olduğunu belirten Haluk Tezcan, yapay zekada geç kalınması halinde verimliliğin yakalanamayacağının farkında olduklarını kaydetti.
“Ramazan ayında artış beklemiyorum”
Bu yıl ekim alanlarının geçen yıllara göre arttığını, yağmurda aksilik olmazsa 20 milyon tonu aşıp 21 milyon tona ulaşma beklentileri olduğundan bahseden Tezcan, “TMO’nun güçlü stoku var ve üretimi TMO fiyatıyla yapıyoruz. Sektörümüz yüzde 20’lik fiyat artışıyla yönetiliyor. Ramazan ayında artış beklemiyorum” diye konuştu. Üreticilerinin elinde stok ürün kalmadığını dile getiren Haluk Tezcan, kaliteli buğdaya ulaşımda sıkıntı yaşadıklarını, özel amaçlı un fiyatlarında artış gözlendiğini söyledi.
“Nakliyede piyasa koşullarının üzerinde fiyat talep ediliyor”
Tezcan, limanlara yakın işletmelerde ihracat kaynaklı üretim sebebiyle işçilik maliyetinin düştüğünü, buna karşılık orta ölçekli işletmelerde işçilik maliyetindeki artış sebebiyle zorlanmaların başladığını belirtti. TMO’dan alınan ürünlerde nakliye masraflarının da arttığını ifade eden Tezcan, piyasa koşullarının üzerinde fiyat talep edildiğini anlattı. Borçlanma maliyetinin zaman zaman yüzde 60’a çıktığı dönemde işletmelerin ayakta kalmasının, ticaret yapmasının mümkün olmadığına vurgu yapan Haluk Tezcan, bu durumun başka ülkelerle rekabeti zorlaştırdığını dile getirdi. Geçen yıl bazı fabrikaların konkordato ilan ettiğini hatırlatan Tezcan, “2025’te umarım fazla fabrika kapanmaz” diye konuştu.
Ağırlığı 4-5 ülkeye olmak üzere toplamda 190 ülkeye ihracat yapıldığı bilgisini veren Haluk Tezcan, “İhracat yaptığımız ülkeler kendi fabrikalarını kurmaya başladılar. Bizim makineciler oralara anahtar teslimi fabrikalar kuruyorlar. Biz de o pazarlar için ciddi mesai harcıyoruz” dedi. Örneğin Endonezya’nın kendi fabrikalarını kurması sebebiyle bu ülke pazarında kalmalarının imkansız hale geldiğini ifade eden Tezcan, bu ülkelerde üretimi kendi insanlarının yapması yönünde bir anlayış geliştiğini aktardı.
“Kendi buğdayımızla rekabet edemeyiz, ithal buğdaya ihtiyaç var”
Türk un sanayicisinin dünyada çok önemli bir yere geldiğini ancak bu koşullarda yurt içi buğdayıyla uluslararası rekabet edemeyeceklerini kaydeden Tezcan, bunu yetkililere söylemelerine rağmen sonucun değişmediğini, ithal buğdaya ihtiyaç olduğunu söyledi. Bu yıl da 31 Mayıs sonrası ithalatın yasaklanması halinde sıkıntı başlayacağını ifade eden Haluk Tezcan, “Ya dünya fiyatlarıyla mal almamıza izin verin ya da bize dünya fiyatlarıyla satın talebimiz var” şeklinde konuştu. Tezcan yasaklamanın hasat dönemi sonrası kaldırılmasının da sıkıntı yaratacağını aktardı. Geçen yıl popüler olan Dubai çikolatasının, kadayıfın önemini ortaya koyduğunu ifade eden Tezcan, “Kadayıf unu önemli, kaliteli buğday bulamazsanız üretim gerçekleştiremiyorsunuz. Biz birçok sektöre farkındalık kazandırdık” şeklinde açıklama yaptı.
“Siyasi bakış açımız yok ama sanayici yanlışa yanlış, doğruya doğru demeli”
TUSAF Başkanı Haluk Tezcan, TÜSİAD YİK Başkanı Ömer Aras’ın açıklamaları nedeniyle hakkında başlatılan soruşturmaya yönelik soruları da cevaplandırdı. Adaletin herkese lazım olduğunu dile getiren Tezcan, “Bizler bu ülkenin paydaşıyız. Ülkemizin menfaati için yaşıyoruz. Bu ülkede üretim yapan sanayici olarak yanlışa yanlış, doğruya doğru dememiz gerektiğine inanıyorum” diye konuştu. Yaptıkları konuşmaların ülkenin çıkarları için yapıldığının bilinmesi gerektiğine değinen Tezcan, “Bizim siyasi bakış açımız yok, her siyasi partiye eşit mesafedeyiz. Her siyasi görüşten üretici arkadaşlarımız var” dedi.
“Ticaret başladığında Suriye çok önemli olacak”
Haluk Tezcan, Suriye’de henüz resmi hükümet kurulmadığı için parasal problemlerden endişe duyduklarını belirtti. Ticaretin başladığında Suriye’nin gerçekten çok önemli olacağını kaydetti. TUSAF Yönetim Kurulu Üyesi Mesut Çakmak ise önceki dönemde Türkiye’nin etki ettiği bölgelerle iş yaparken, artık Şam’a kadar gidildiğini bildirdi. Suriye’nin de ilk etapta Irak gibi Türk ürünlerine vergi koyduğuna dikkat çeken Çakmak, 269 üründe verginin geri çekileceğini belirtti. Enerji sıkıntısı dolayısıyla fabrikaların 2-3 saat çalışabildiğini bildiren Mesut Çakmak, ticaret konusunda Suriyelerle birlikte yapılan toplantının verimli geçtiğini kaydetti ve verginin yüksek olması halinde halkın aç kalacağını anlattı.
