Aysel YÜCEL
Türkiye Turizm Yatırımcıları Derneği (TTYD) tarafından bu yıl 3’üncüsü düzenlenen Turizm Yatırım Forumu (Tourism Investment Forum-TIF2023) dün İstanbul’da gerçekleştirildi. Etkinliğe katılan Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Nadir Alparslan ve Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkan Yardımcısı Bekir Polat, yabancı misafirlere Türk turizm sektörüne yatırım çağrısında bulunurken, TTYD yetkilileri de yerli firmalara halka açılma önerisi yaptı.
Forumun açılış konuşmasını yapan TTYD Başkanı Oya Narin, Türkiye’nin yıllık 60 milyon turist ve 56 milyar dolar gelir yaratarak ilk 5 destinasyon haline geldiğine ve G20 ülkeleri arasında en hızlı büyüyen pazarlardan biri olduğuna vurgu yaparak, “Pandemi öncesi olan 2019 rakamlarına sadece Türkiye erişebildi. Turizm yatırımcıları olarak sektörün ekonomiye katkısının daha da büyümesi gerektiğini düşünüyoruz. Hızlı büyüyoruz ancak henüz potansiyelimizin çok gerisindeyiz” dedi.
TTYD Başkanı Oya Narin, forum kapsamında TTYD Başkan Yardımcısı Mehmet Nane ve AKTOB Başkanı Kaan Kaşif Kavaloğlu gibi isimlerin bulunduğu bir grup sektör temsilcisi ile basına özel bir toplantı da gerçekleştirdi. Narin, Türkiye’nin turizim sektöründe yeni yatırımların yanı sıra yıllık 50 bin adetlik yatak yenileme ihtiyacı olduğunu ifade etti. Ancak diğer tüm sektörlerde olduğu gibi turizm sektöründe de finansmana erişimde sıkıntılar yaşanıyor. TTYD yetkilileri, firmaların halka arz olmasının bu noktada önemli bir çözüm sunacağına vurgu yaptı. Narin, “Büyük şirketler yabancı fonlarla finansman ihtiyacını karşılayabiliyor. Ancak özellikle orta ve küçük ölçekli firmalar için bu yenilenmeyi sağlamak kolay değil. Halka açık şirketlerin fonları çekmesi daha kolay” diye konuştu. TTYD Başkan Yardımcısı Mehmet Nane de sermayenin tabana yayılması noktasında halka arzların teşvik edilmesi gerektiğini söyledi. Turizm sektöründe halka arz olan şirket sayısının artmasının yabancının Türkiye’ye yatırım iştahını da artıracağını ifade eden TTYD yetkilileri, “Halka arz bir şirketin şeffaflığını ve görünürlüğünü de artırıyor. Dolayısıyla sektörde halka arz sayısı ne kadar artarsa yabancının yatırım konusunda ülkeye güveni de o kadar artar. Otel emlakçılığının sermaye piyasaları gibi şeffaf bir yapıya ulaştırılması lazım. Bireysel yatırımlardan çok büyük fonların sektöre yatırım yapmasına ihtiyaç var. Sermaye piyasaları üzerinden yabancı fonları ülkeye çekmek istiyoruz” dedi.
Borsa İstanbul’da 19 turizm şirketi işlem görüyor
TIF2023’ün açılışında konuşan Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkan Yardımcısı Ali İhsan Güngör de kurum olarak görevlerinin finansla sınırlı olmadığını söyledi. Güngör şu ifadeleri kullandı: “Bize düşen görev, turizm sektörüne gerekli desteği vermek. Bunun içinse bireysel ve kurumsal yatırımcılara yatırım bulma konusunda yardımcı oluyoruz” Borsa İstanbul’da 19 turizm şirketinin işlem gördüğünü kaydeden Güngör, finansmana erişim konusunda GYO modelinin önemine dikkat çekti. Güngör bu sayede halkın da bu modelle elde edilen gelirden faydalanabileceğini aktardı.
Yabancının Türkiye’ye yatırım iştahını kesen iki sorun var
Türkiye Turizm Yatırımcıları Derneği Başkanı Oya Narin, yatırımlar konusunda iki büyük zorluk olduğunu söyledi:
İmar kanununda standard yok
Belediyelerle imar kanunu konusunda karışıklıklar yaşanıyor. Kolay anlaşılır ve standard bir imar kanununa ihtiyaç var. Mesela Sarıgerme çok iyi bir destinasyon. Ancak 4 kere imar planı değişti. Bu esnada biten yatırımlar vardı. Ama bir anda imar plansız kalınabiliyor. Birileri dava açabilir. Yürütmeyi durdurma kararı alabilir. Dolayısıyla imar planı yapıldıktan sonra yatırımın durdurulamamasını sağlayacak bir düzenleme gerekiyor.”
49 yıllık tahsis süresi çok az
Otel yatırımlarında Türkiye’de tahsis süreleri konusunda yabancıların çok tercih etmediği bir ortam var. Çünkü Arap Yarımadası tapuyu tercih ediyor. Yani 49 yıllık tahsis süreleri onlar için çok cazip gelmiyor. Dolayısıyla yatırım tahsis sürelerinde yeni modellere geçiş ihtiyacı var. İngiltere’de mesela bu süreler 999 yıldan başlıyor. Bu konuda yeni modeller üzerinde çalışılması lazım.
Maribel Rodriguez: Siz yurt dışına açılın, yabancıyı Türkiye’ye çekin
Dünya Seyahat ve Turizm Konseyi (WTTC) Kıdemli Başkan Yardımcısı Maribel Rodriguez, pandemiden ağır darbe alan küresel turizm sektörünün yeniden büyüme trendine girdiğini, hatta küresel ekonomiden hızlı büyüdüğünü belirterek, “Ancak henüz pandemi öncesi rakamların yüzde 5 gerisindeyiz. Bunda Çin’in etkisi büyük. Turizmde önemli bir paya sahip olan Çin, henüz 1 sene önce açıldı” dedi. Türkiye’nin 2022’de turizmde patlama yaşadığını ve Avrupa’dan hızlı büyüdüğünü ifade eden Rodriguez, “Türk şirketleri kapılarını yurt dışına açmaya başladı. Çok güçlüsünüz lütfen gücü yurt dışına da açın ve lütfen yabancıların ülkenize yatırım yapmasını teşvik edin” diye konuştu. Rodriguez, sektördeki yeni trendlere de değinerek, “Pandemide doğa turizmine yönelim vardı. Yeniden şehre dönüş başladı. Ancak onlara şehirde yeni alternatifler sunmalıyız. Diğer yandan karma tatil gündeme geliyor. İş seyahatine giden ardına tatil ekliyor. İnsanlar seyahat etmek istiyor” dedi.
