SELÇUK ALTUN
BNP Paribas Cardif Türkiye Strateji Direktörü Gökhan Özüm, sağlıklı ve sürdürülebilir bir sosyal güvenlik sisteminin oluşturulabilmesi için hazırlıkları sürdürülen Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’nin (TES) önemine işaret etti. Otomatik Katılım Sistemi (OKS) ile kuruluş dönemindeki hedeflerin tam yakalanamadığını belirten Özüm, TES ile sistemden çıkışların zorlaşacağını söyledi. Mevcutta Bireysel Emeklilik Sistemi’nin GSMH’nin yüzde 3 seviyelerinde olduğunu belirterek, bunun en az yüzde 20’lere çıkması gerektiğinin altını çizdi. TES ile bunun hedeflendiğini aktaran Özüm, emeklilik birikimlerinin sağlıklı bir sosyal güvenlik sisteminin inşa edilebilmesi ve sürdürülebilir olması için büyümesi gerektiğini vurguladı. Türkiye’ye özel bir sistem tasarlandığının aktaran Özüm, şu anda sistemde yer alan kişilerden önemli bir kısmının emeklilikte onları rahatlatacak bir tutara ulaşamadığını, bu nedenle de insanların daha fazla tasarrufa yönelmesi gerektiğini dile getirdi.
Nasıl Bir EKONOMİ youtube kanalında yayınlanan Sigorta Masası programına konuk olan Gökhan Özüm, birinci basamak emeklilik sistemi olarak belirtilen SGK’nın zaten devam ettiğini, ancak bu sistemin mevcut haliyle insanların gelecekte refahını sağlamakta yeterli olmayacağını dile getirdi. Bunu tamamlamak için sektörün ve orta vadeli programın da gündeminde yer alan TES’in önemine işaret eden Özüm, şunları söyledi: “Birinci basamak emeklilik sistemi dediğimiz SGK zaten çalışıyor. BES de var, orada da ciddi getiriler elde ediliyor, ancak yeterli değil. TES, bunların yanına getirilecek olan bir sistem. Bütün sektör, şu konuda hemfikir: bunu mümkün olduğunca tabana yaymalıyız ve mümkün olduğunca herkesin bundan yararlanmasını sağlamalıyız. Yeni sistem, tamamlayıcı olduğu için ne işverene ne de çalışana çok yük getirmeden devletin de teşvikleriyle tasarlanmaya çalışılıyor. Bu teşvikler nasıl ve ne kadar olacağı, tarafların ne kadar katkı sunacağı kesin kes belli değil, kanunlar düzenlemelerden sonra belli olacak. Amaç, birikime daha çok yardımcı olmak. OKS sistemi de bu amaçla hayata geçmişti, ama orada çıkışlar çok fazla oldu. Kuruluş amacındaki hedefleri tam yakalayamadı. Burada OKS’ye göre çıkışlar zorlaşacak ve insanların kalması için yeterli teşvikler olacak ki, bu sistem amacına ulaşsın.”
Türkiye’ye özgü bir model geliştiriliyor
Türkiye’nin çok büyük bir ülke ve çok büyük bir gayri safi milli hasılası (GSMH) olduğuna atıfta bulunan Gökhan Özüm, “Şu anda bizim BES ve OKS’de toplam birikimimiz 1.2 trilyon seviyesinde. Bu rakamı oranladığımız zaman toplam GSMH’nin yüzde 3 seviyelerine düşüyor. Hedef, bu yüzde 3 oranı ilk etapta yüzde 10 ve hemen peşi sıra hızlı bir şekilde yüzde 20’lere taşımak” dedi. Gelişmiş ülkelerin bir çoğunda emeklilik birikimlerinin çok yüksek seviyelerde olduğuna vurgu yapan Özüm, kurgusu devam eden TES için şunları söyledi: “Biz bu ülkeleri örnek alıp, sistemi getirip birebir Türkiye’de uygulamayacağız. Türkiye için kendine özgü bir model üzerinde çalışılıyor. Çünkü Türkiye’nin kendine has özellikleri var, finansal okur yazarlık her geçen gün artsa da bugün itibariyle istenen düzeyde değil. Halkın beklentisi, isteği farklı. Bu nedenle Türkiye için yeni bir sistem tasarlanıyor. Sektörümüz ve ilgili kuruluşlar her şeyi masaya yatırmış durumdalar.”
Ne kadar erken olursa o kadar iyi
Tasarrufun önemine işaret ederek halkın gelirlerinin en az yüzde 10’unu tasarruf etmesi gerektiğinin altını çizen Özüm, “Bugün BES’teki toplam birikimlere baktığımız zaman; bunun bilincinde olanlar çok yüksek tutarlarda birikimler sağlamış durumda. Ancak sistemdeki 16 milyon kişinin önemli bir kısmı, emeklilikte onları rahat ettirecek birikimlere ulaşamamış durumda. Ya çok düşük katkı payları ödemişler ya da zorunlu olmadığı için ara vermişler. Burada en önemli şey, zaman. Ne kadar erken başlar ve düzenli öderseniz o kadar iyi. Rakamlar o kadar fark ediyor ki, 10 yıl önce tasarruf etmeye başlamak birikimi 2-3 katına çıkarabilir” ifadelerini kullandı.
