Yener KARADENİZ
Hazır giyim ve tekstil sektörlerinin bu yıl başında sırasıyla belirledikleri 23 ve 15 milyar dolarlık ihracat hedefi, parite kaybı ve durgunluğa takıldı. Bu yıl hedefte 4 milyar dolarlık kayıp yaşayan sektörler 2022’yi sırasıyla 21 ve 13 milyar dolarlık ihracatla kapatmaya hazırlanıyor. Her iki sektör de ilk yarısı zorlu geçmesi beklenen 2023’ün ikinci yarısından umutlu. 1,2 milyonu aşkın istihdamla emek yoğun sektörlerin başında gelen iki sektörün yeni hedefi, 2022 için belirlenen ihracat rakamlarına önümüzdeki yıl sonunda ulaşarak toplamda 38 milyar dolarlık ihracata imza atmak.
Siparişler rakiplere kaydı
Kasım itibari ile kimya, otomotiv ve çeliğin ardından en fazla ihracat gerçekleştiren 4. sektör olarak öne çıkan hazırgiyim sektörünü bu yıl en fazla etkileyen faktörlerin başında paritede yaşanan gerileme geldi. İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkanı Mustafa Gültepe, “Bu yılı en az 22-23 milyar dolar ihracatla kapatacağımızı öngörüyorduk. İlk yarı beklentilerimiz doğrultusunda geçti. Ancak navlundaki gerileme ve firmalarımızın fiyat tutturmakta zorlanması, salgında gelen siparişlerin bir kısmının Hindistan, Pakistan gibi ülkelere kaymasına yol açtı. Yılı 21 milyar dolar ihracatla tamamlayacağımızı öngörüyorum.
Sektörümüzün parite kaynaklı kaybı ise 11 ayda 1,4 milyar dolara ulaştı. Parite geçen yılın ortalamalarında olsaydı yılı 23 milyar dolara yakın bir ihracatla tamamlayacaktık” dedi.
İlk çeyrek sisli olacak
Aynı zamanda Türkiye ihracatçılar Meclisi Başkanı da olan Gültepe, 2023 hedefl eri konusunda ise şu ifadeleri kullandı: “Küresel ekonomiler 2023’e enerji krizi ve resesyon endişesi ile giriyor. Dolayısıyla önümüzdeki yılın özellikle ilk yarısı ihracatımız için zor geçecek. Hazır giyimin, yılın ikinci yarısında canlanma başladığında hızla toparlanacağını öngörüyorum. 2023’te en az 23 milyar dolarlık bir ihracata ulaşmayı arzu ediyoruz.”
Peki tekstil sektöründe durum ne? Sektör iyi başladığı 2022’nin ilerleyen dönemini ithalat baskısı altında geçirdi. Rusya-Ukrayna savaşı, ana pazarlardaki enflasyonist baskı ve parite kaybı nedeniyle ilk yarıdan sonra negatif döneme giren sektör, ocak-kasım arasında 12 milyar dolar ihracat gerçekleştirdi. Bu nedenle 2022 için belirlenen 15 milyar dolarlık ihracat hedefini 2023’e taşıdıklarına dikkat çeken İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Başkanı Ahmet Öksüz, “2022 kasım ayında tekstil ürünleri imalatında yüzde 70,4 değerinde gerçekleşen kapasite kullanım oranı, 2021’in aynı dönemine göre yüzde 13,9 geriledi. 2021’den bu yana sektörümüz 3 milyar doların üzerinde yatırım kararı aldı. Ancak özellikle son dönemde artan ithalat baskısı sadece fabrikalarımızın âtıl kalmasına sebebiyet vermiyor; aynı zamanda istihdam ve yatırım kararlarımızı doğrudan etkiliyor. Sektörümüz ilk defa dış ticaret açığı vermeye başladı. İlave koruma mekanizmaları hayata geçirilmezse istihdamımızdaki artış, yerini gerilemeye bırakacak; sektörümüzün aldığı yatırım kararları ise beklemeye alınacak” ifadelerini kullandı.
Giyim ithalatı 5 yılda yüzde 65 arttı Sektör ithalatında ise artış eğilimi sürüyor. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre 2018’de 1 milyar 852 milyon dolar olan hazır giyim ithalatı bu yılın ocak-ekim döneminde 1 milyar 658 milyon dolara yükseldi. Bu da 10 aylık rakamlara rağmen giyim ithalatının 5 yılda yüzde 65 arttığı anlamına geliyor.
İç pazar da daraldı
Hazır giyim ile birlikte tekstil sektörünün iç pazar hacmi ise 40 milyar dolar seviyesinde seyrediyor. Bu yıl enfl asyonist baskı ve gelir erozyonu nedeni ile iç pazarda da önemli oranda kayıp yaşandığı ifade ediliyor. Yapılan tahminlere göre, söz konusu kaybın yüzde 20’leri aştığı ifade ediliyor.
Giyimde kg başına ihracat 18 dolara dayandı
Her iki sektör de ihracatta yaşanan sınırlı artışa paralel olarak kg başına ihracat değerini de artırdı. Hazır giyim sektörü, geride kalan 11 ayda kg başında ihracat değerini 15,9 dolardan 17,9 dolara çıkarırken, tekstilde ise söz konusu rakam 4,09 dolardan 4,53 dolara yükseldi.
